नवी दिल्ली : भारतीय दूरसंचार कंपन्यांकडून दिल्या जाणाऱ्या सर्व रिचार्ज योजनांमध्ये कॉलिंग आणि एसएमएससह इंटरनेट किंवा डेटा समाविष्ट केला जातो. अनेक वेळा वापरकर्त्यांना डेटाची आवश्यकता नसते, तरीही त्यांना अशा योजनांसाठी अधिक पैसे मोजावे लागतात. यासोबतच वयस्कर आणि ग्रामीण भागातील वापरकर्त्यांना मोबाइल सेवा चालू ठेवण्यासाठी महागडे रिचार्ज करण्याची आवश्यकता असते, जरी ते इंटरनेटचा वापर करत नसतील. यावर आता एक आनंदाची बातमी समोर आली आहे. भारतीय दूरसंचार नियामक प्राधिकरण (TRAI) ने मोबाइल ऑपरेटर्सना फक्त व्हॉइस कॉलिंग आणि एसएमएस सुविधा देणाऱ्या रिचार्ज योजनांची (TRAI on Tariff Plans) सुरूवात करणे अनिवार्य केले आहे. याबरोबरच, ट्रायने स्पष्ट केले आहे की या योजनांमध्ये इंटरनेट डेटा समाविष्ट करणे आवश्यक नाही.
सध्या, मोबाइल ऑपरेटर व्हॉइस आणि एसएमएस योजनांसोबत इंटरनेट डेटा व बंडल ऑफर एकत्र करून देत आहेत. ज्यामुळे सामान्य वापरकर्त्यांना महागड्या रिचार्ज योजनांसाठी पैसे मोजावे लागतात. यावर आता ट्रायने निर्देश दिले आहेत की, व्हॉइस आणि एसएमएससाठी स्वतंत्र एसटीव्ही (स्पेशल टेरिफ व्हाउचर) सादर कराव्यात. या बदलामुळे, त्यांना डेटा किंवा इंटरनेटची आवश्यकता नसलेल्या वापरकर्त्यांना चांगला पर्याय उपलब्ध होईल आणि सरकारच्या डेटा समावेशन मोहिमेला कोणताही फटका बसणार नाही, कारण दूरसंचार कंपन्यांना बंडल ऑफर आणि डेटा-ओन्ली व्हाउचर देण्याची स्वतंत्रता असेल.
हा निर्णय ट्रायने सप्टेंबर-नोव्हेंबर २०२२ दरम्यान केलेल्या ग्राहक सर्वेक्षणानंतर घेतला. ट्रायने म्हटले आहे की, १५ कोटी ग्राहक अजूनही फीचर फोन वापरत आहेत, आणि त्यांची मुख्य आवश्यकता व्हॉइस आणि एसएमएस सेवा आहे. यावर आधारित, व्हॉइस आणि एसएमएस-ओन्ली योजना वयस्कर वापरकर्ते आणि विशेषतः ग्रामीण भागातील ग्राहकांसाठी फायदेशीर ठरतील.
ट्रायने स्पष्ट केले की, ग्राहकांना निवडण्याचा अधिकार असावा. यामुळे, व्हॉइस-केंद्रित वापरकर्त्यांच्या गरजा पूर्ण होऊ शकतील, तसेच परवडणाऱ्या योजना, लवचिकता, आणि कस्टमायझेशनच्या बाबतीतही मदत मिळेल. ग्रामीण भागातील वृद्ध लोक डेटा सेवा वापरण्यासाठी कमी इच्छुक असल्याचे ट्रायने निरीक्षण केले आहे.
याप्रकारे, व्हॉइस-एसएमएस योजना त्या वापरकर्त्यांना सोयीच्या आणि स्वस्त सेवांची उपलब्धता देईल, ज्यांना फक्त व्हॉइस कॉलिंगची आवश्यकता आहे. यामुळे ग्राहकांना अधिक पर्याय मिळतील, आणि ते अधिक समाधानी होतील.