माटुंगा स्थानक : भारतीय रेल्वेमध्ये महिला सक्षमीकरणाचे एक उत्कृष्ट उदाहरण

मुंबई : महिला सक्षमीकरण आणि सार्वजनिक सेवेतील कार्यक्षमतेची सांगड घालणाऱ्या एका उल्लेखनीय उपक्रमात, मध्य रेल्वेच्या माटुंगा स्थानकाने देशातील पहिले पूर्णपणे महिला कर्मचारी (women empowerment) असलेले स्थानक म्हणून एक ऐतिहासिक टप्पा गाठला आहे. मध्य रेल्वेने हा प्रयत्न जुलै २०१७ मध्ये सुरू केला होता. या कामगिरीची दखल घेत, माटुंगा स्थानकाला लिम्का बुक ऑफ रेकॉर्ड्स २०१८ मध्ये पूर्णपणे महिलांद्वारे व्यवस्थापित स्थानक म्हणून स्थान मिळाले आहे.

माटुंग्याचे संपूर्ण महिला स्थानकामध्ये रूपांतर होणे हे सक्षमीकरण आणि समावेशनाचे एक अनुकरणीय मॉडेल आहे. १६ बुकिंग क्लर्क, ९ तिकीट तपासनीय , ६ ऑपरेटिंग स्टाफ, आरपीएफ (रेल्वे प्रोटेक्शन फोर्स) कर्मचारी, पॉइंट्समन आणि सफाई कर्मचारी अशा ३२ महिला कर्मचाऱ्यांची टीम आता स्थानकाच्या कामकाजाच्या प्रत्येक पैलूचे व्यवस्थापन करते. यामध्ये तिकीट हाताळणे, सुरक्षा सुनिश्चित करणे, ऑपरेशन्स व्यवस्थापित करणे आणि स्थानकाची देखभाल करणे यासारख्या महत्त्वाच्या जबाबदाऱ्यांचा समावेश आहे. हा उपक्रम केवळ महिलांना सक्षम (women empowerment) बनवत नाही, तर त्यांना निर्णय घेण्याची स्वायत्तता असलेले वातावरण देखील निर्माण करतो, ज्यामुळे त्यांच्या वैयक्तिक आणि व्यावसायिक भूमिका बळकट होतात आणि स्टेशनच्या सुरळीत कामकाजात योगदान मिळते.

ही टीम स्थानक प्रमुख सारिका सावंत यांच्या नेतृत्वाखाली काम करते, स्थानकाचे व्यवस्थापन, कार्यक्षमता आणि परिचालन उत्कृष्टता सुनिश्चित करण्यासाठी सावंत यांनी अनुकरणीय समर्पण आणि नेतृत्व दाखवले आहे. मनाली पाटील या मुख्य तिकीट निरीक्षक आहेत आणि त्यांच्या महिला तिकीट तपासणी कर्मचाऱ्यांची टीम स्थानकावरील सर्व प्रवाशांनी नियम आणि कायदे पाळले आहेत याची खात्री करते. त्यांच्या उत्कृष्ट प्रयत्नांमुळे शिस्त आणि सुव्यवस्था राखण्यात महत्त्वपूर्ण योगदान मिळते, ज्यामुळे प्रवाशांना सुरक्षित आणि सुरळीत प्रवास अनुभव देण्याची वचनबद्धता अधिक दृढ होते. महिलांच्या पथकाने पदभार स्वीकारल्यापासून हे स्थानक सुरळीतपणे चालू आहे, सकारात्मक आणि उत्साहवर्धक परिणाम देत आहे. महिला कर्मचाऱ्यांनी त्यांच्या जबाबदाऱ्या कार्यक्षमतेने पार पाडल्या आहेत.