नवी दिल्ली : दिल्लीत नुकत्याच झालेल्या कार बॉम्बस्फोटात सहभागी असलेले डॉ. उमर मोहम्मद आणि त्यांचे साथीदार टेलिग्राम अ‍ॅपवरील कट्टरपंथी डॉक्टरांच्या ग्रुपद्वारे जोडले गेले होते. हा अ‍ॅप धोकादायक झाला असून यावर १ हजार ५०० हून अधिक दहशतवादी चॅनेल सक्रिय असल्याचा सुरक्षा यंत्रणांचा संशय आहे.
व्हॉट्सअ‍ॅप प्रमाणेच, टेलिग्राम हे एक मोफत मेसेजिंग अ‍ॅप आहे. हा अ‍ॅप २०१३ मध्ये पावेल ड्यूरोव आणि निकोलाई ड्यूरोव यांनी तयार केला होता. त्याचे वैशिष्ट्य म्हणजे ते एन्क्रिप्टेड आहे, म्हणजेच त्याद्वारे पाठवलेले संदेश तिसरा व्यक्ती वाचू शकत नाहीत. यामुळे हे अ‍ॅप त्याच्या सुरक्षितता आणि गोपनीयतेसाठी प्रसिद्ध आहे.
आता टेलिग्रामवर बऱ्याच घटना घडत आहेत. यामध्ये दहशतवादी संघटना (आयएसआयएस, अल-कायदा, हमास आणि हिजबुल्लाह) नवीन सदस्यांची भरती करण्यासाठी, हिंसाचार भडकवण्यासाठी आणि निधी उभारण्यासाठी हा अ‍ॅप वापरत आहेत. ड्रग्ज आणि शस्त्रास्त्रांची विक्री आणि द्वेषपूर्ण प्रचार देखील उघडपणे केला जातो आणि अशा गटांची खाती येते वाढत आहेत.
टेलिग्रामच्या म्हणण्यानुसार, टेलीग्रामचा स्टाफमध्ये कर्मचाऱ्यांची संख्या कमी असल्यामुळे त्यांच्यावर कारवाई करू शकत नाही; परंतु कंपनीचे म्हणणे आहे की जर न्यायालयाकडून आदेश आला तरच एखाद्याचा आयपी अ‍ॅड्रेस किंवा फोन नंबर शेअर केला जाईल. परंतु अद्याप असे काहीही झालेले नाही. टेलिग्रामचे कर्मचारी खूपच कमी आहेत (सुमारे ६० लोक), त्यामुळे ते प्रत्येक बेकायदेशीर संवादावर लक्ष ठेवू शकत नाहीत.
३२ लाख संदेशांचे विश्लेषण
अनेक अहवालांनुसार, न्यू यॉर्क टाईम्सने १६,००० चॅनेल आणि ३.२ दशलक्ष संदेशांचे विश्लेषण केले. त्यात असे आढळून आले की १,५०० हून अधिक नक्षलवादी चॅनेल सक्रिय आहेत. काही चॅनेल तर शस्त्रे आणि ड्रग्ज विकत आहेत. टेलिग्राम अशा चॅनेलवर फारच कमी कारवाई करत असल्याचे दिसून येते.
अ. युक्रेनचे राष्ट्राध्यक्ष झेलेन्स्की यांनी रशियाविरुद्धच्या लढाईत लोकांना एकत्र करण्यासाठी याचा वापर केला.
ब. हाँगकाँग आणि बेलारूसमधील लोकांनी सरकारी दडपशाहीविरुद्ध निदर्शने आयोजित करण्यासाठी या अ‍ॅपचा वापर केला.