- डॉक्टरांचा सल्ला: डॉ. रचिता धुरत
लेखात आपण ‘कोड’बद्दल जाणून घेणार आहोत. जो त्वचाविकार आहे. ज्यामध्ये केवळ मानसिक त्रास होतो. जर तुम्ही मानसिक आरोग्यावर तुमचा प्रभाव नियंत्रित करण्याचे ठरवले, तर ही समस्या नाही. या लेखात आपण कोडच्या पांढरा चट्टाला रंगद्रव्य मिळविण्यासाठी उपलब्ध असलेल्या सोप्या शस्त्रक्रियेबद्दल जाणून घेऊ.
कोड कशामुळे होतो?
त्वचारोग हा स्वयंप्रतिकार रोग आहे. जेव्हा तुमची रोगप्रतिकारक शक्ती तुमच्या शरीराच्या भागावर हल्ला करते तेव्हा या प्रकारचा रोग विकसित होतो. कोडमध्ये तुमची रोगप्रतिकारक शक्ती तुमच्या शरीरातील मेलानोसाइट्स नावाच्या पेशींवर हल्ला करते. या पेशी रंगद्रव्य तयार करतात.
कोड कोणाला होऊ शकतो?
सर्व वंशाच्या आणि त्वचेच्या रंगाच्या लोकांना कोड होऊ शकतो आणि हा रोग सर्व वंशांच्या लोकांना समान प्रमाणात आढळतो. लहान मुलांपासून प्रौढांपर्यंत कोणालाही कोड होऊ शकतो.
कोड आनुवंशिक आहे का?
कोड कुटुंबात चालत असला तरी, कोड असलेले रक्ताचे नातेवाईक असल्याने तुम्हाला कोड मिळेल याची खात्री नसते. अनेक जनुके गुंतलेली असतात. जेव्हा या जनुकांमध्ये बदल होतात तेव्हा कोड विकसित होतो.
कोडबद्दल सामान्य गैरसमज :
१. कोड संसर्गजन्य आहे.
वस्तुस्थिती : त्वचारोग हा संसर्गजन्य नाही.
२. कोड काही विशिष्ट पदार्थ खाल्ल्याने खराब होते.
वस्तुस्थिती : त्वचारोगावर अन्नाच्या निवडीमुळे पूर्णपणे परिणाम होत नाही असे दिसते त्यात सगळ्यात मोठा चुकीचा समज म्हणजे आंबट वस्तू खाऊ नये आणि मासे खाल्यानंतर दूध पिऊ नये अशी कारणं चुकीचे आहेत; परंतु लिंबूसारखे अँटिऑक्सिडंट असलेले अन्न स्थिती सुधारू शकते.
कोड उपचार :
उपचाराची निवड तुमच्या वयावर, त्वचेचा किती भाग आहे आणि कुठे, रोग किती वेगाने वाढत आहे
आणि तुमच्या आयुष्यावर त्याचा कसा परिणाम होतो यावर अवलंबून असते. लोक सहसा त्वचारोग तज्ज्ञांकडून उपचार घेण्यास घाबरतात.
विविध वैद्यकीय थेरपी आहेत जे कोड उपयुक्त देतात. विविध उपचार पद्धती उपलब्ध आहेत :
१. टॉपिकल थेरपी : टॉपिकल कॉर्टिकोस्टेरॉइड क्रीम, टॅक्रोलिमस क्रीम, पिमेक्रोलिमस, टॉपिकल टोफासिटीनीब
२. सिस्टेमिक थेरपी : ओरल कॉर्टिकोस्टेरॉईड आणि इतर इम्युनोसप्रेसंट्स, ओरल टोफासिटीनीब
३. लाइट थेरपी : नॅरोबॅन्ड अल्ट्रावायलट बी (यूव्हीबी) सह फोटोथेरपी सक्रिय कोड प्रगती थांबवते. गर्भवती महिलेवरही उपचार पद्धती सुरक्षित आहे.
४. शस्त्रक्रिया :
लाइट थेरपी आणि औषधे काम करत नसल्यास, १ वर्षासाठी स्थिर आजार असलेले काही लोक कोड सर्जरीसाठी पात्र आहेत.
१. मिनी पंच ग्राफ्टिंग : या पद्धतीमध्ये आपण त्वचेचा लहान तुकडा सामान्यतः मांडी किंवा नितंबाचा भाग घेऊन दंडगोलाकार पंचाच्या मदतीने फक्त १-२ मिमी व्यासाचा असतो आणि त्वचारोगाच्या पॅचवर कलम करतो. हे सहसा पॅचेस तळवे, ओठ आणि स्तनाग्र क्षेत्रासाठी केले जाते. ही एक ओपीडी प्रक्रिया आहे आणि रुग्ण त्याच दिवशी घरी जाऊ शकतो. त्वचारोगाच्या पॅचवरील रंग ३-४ महिन्यांच्या कालावधीत दिसून येतो.
२. सक्शन ब्लिस्टर ग्राफ्टिंग : या पद्धतीत
त्वचेला फोड तयार करून वेगळे केले जाते आणि ही विभक्त त्वचा त्वचारोगाच्या पॅचवर ठेवली जाते ज्यामुळे काही आठवड्यांनी रंगद्रव्य तयार होते. वरील प्रक्रिया लहान कोड पॅचच्यासाठी मर्यादित आहे म्हणून “नॉन कॅलचार्ड मेलेनोसाइट ट्रान्सफर” करतात. या पद्धतीत त्वचेचा छोटा तुकडा घेतला जातो आणि त्याचे मेलानोसाइट विशेष एंझाइमच्या सहाय्याने वेगळे केले जाते आणि द्रवपदार्थ कोड पॅचवर पसरवले जाते.