कुडाळ : कोकण म्हटलं की डोळ्यासमोर उभं राहतं ते दशावतारी नाटक, नमन आणि भजन. पण भजन म्हटलं की सर्वांना आठवतो तो पुरुषांचा आवाज—कारण अनेक पिढ्यांपासून भजन हे पुरुषांचंच क्षेत्र मानलं गेलं. हीच परंपरागत चौकट मोडून काढण्यासाठी खानोलीतील सिद्धेश्वर प्रासादिक महिला भजन मंडळ पुढे आलं.
भाविका लक्ष्मण खानोलकर, आकांक्षा लक्ष्मण खानोलकर, पूर्वा सुभाष खानोलकर, भार्गवी हेमंत खानोलकर, लावण्या सामंत, नक्षत्रा सदाशिव खाडे, अक्षता जगदीश खाडे, भार्गवी दत्तात्रय प्रभू, दीक्षा भगवान पालकर आणि सिद्धी सुनिल सावंत या दहा मैत्रिणींनी २०१८ मध्ये या मंडळाची स्थापना केली. जिथे ‘बाई म्हणजे चूल आणि मूल’ असा समज असलेल्या समाजात, या तरुणींनी स्वतःच्या कलेतून कोकणातल्या स्त्रीकडे बघण्याचा दृष्टीकोनच बदलून टाकला.
लहानग्या चिमुकल्यांपासून ते पंचवीस वर्षांच्या तरुणींपर्यंत सगळ्या या मंडळाचा भाग आहेत. सूर लावणे, तबला-पखवाज वाजवणे, गायन—सगळंच त्या स्वतः करतात. भजन केवळ पुरुषांच्या वाट्याला आलं आहे ही धारणा त्यांनी आपल्या आवाजातून आणि ताकदीतून बदलून दाखवली.
या मंडळातील भाविका खानोलकर सांगते, “भजनी मंडळ सुरू करण्याची कल्पना माझ्या बाबांची होती. नवरात्रीत आम्ही भजन सादर करतो आणि मी स्वतः दशावतारी कलाकार असल्याने दोन्ही जपते. दिवसभर काम करून दमलो तरी रात्री उर्जेने भजन करतो. आम्हाला मिळणारा प्रतिसाद प्रचंड आहे. सिंधुदुर्गातील हे पहिलं महिला वादकांचं भजन मंडळ असल्याचा आम्हाला अभिमान वाटतो.”
याचबरोबर या मुली कुठल्याही अपेक्षेशिवाय गावोगावी जाऊन आपली कला सादर करतात. स्थानिक लोक देखील त्यांचं प्रचंड कौतुक करतात. अगदी पुरुषांच्या खांद्याला खांदा लावूनच नाही, तर त्यांच्यापेक्षा अधिक प्रभावी भजन या मुली आज सादर करत आहेत.
गणपती आणि नवरात्रीत तर या महिला भजन मंडळाच्या कार्यक्रमांची धूम असते आणि कोकणभर त्यांच्या आवाजाचा दरारा ऐकायला मिळतो.
