मुंबईची सार्वजनिक वाहतूक २०२५ पर्यंत मोठे बदल अनुभवणार

मुंबई : मुंबईची सार्वजनिक वाहतूक व्यवस्था मोठ्या बदलांच्या उंबरठ्यावर आहे. २०२५ च्या अखेरीस, चार नवीन मेट्रो कॉरिडॉरचे कामकाज अंशतः सुरू होण्याची शक्यता आहे, ज्यामुळे दररोज लाखो प्रवाशांना सुधारित आणि जलद प्रवासाचे पर्याय मिळतील. या मेट्रो विस्ताराला पूरक म्हणून, विविध सार्वजनिक वाहतूक साधनांना एकत्रित करण्यासाठी 'मुंबई वन' ॲप देखील शहरात सुरू केले जाईल.

मुंबई महानगर प्रदेश विकास प्राधिकरण (एमएमआरडीए) मुंबई महानगर प्रदेशात (एमएमआर) ३३७.१ किलोमीटर लांबीचे १२-लाइन मेट्रो नेटवर्क सक्रियपणे विकसित करत आहे. सध्या, ५८.९ किमी लांबीच्या चार लाईन्स कार्यरत आहेत, तर १६५.७ किमी लांबीच्या आठ अतिरिक्त लाईन्सवर बांधकाम सुरू आहे.

प्रवाशांना लवकरच हे बदल अनुभवता येणार आहेत: मेट्रो लाईन ९ (रेड लाईन), दहिसर ते मीरा भाईंदरला जोडणारी, डिसेंबर २०२५ पर्यंत तिची ४.५ किमी दहिसर ते काशिगाव पर्यंतची सेवा सुरू करेल, ज्याचे ९८% काम पूर्ण झाले आहे. ही १०.५ किमीची उन्नत लाईन सध्याच्या लाईन २ए आणि १० ला जोडली जाईल, ज्यामुळे उपनगरांमधील पूर्व-पश्चिम कनेक्टिव्हिटी सुधारेल. मेट्रो लाईन २बी (यलो लाईन), डीएन नगर ते मांडले, बीकेसी आणि कुर्लामार्गे धावणारी, २०२५ च्या अखेरीस तिचे ५.४ किमी मांडले ते डायमंड गार्डन पर्यंतचे काम पूर्ण होण्याची अपेक्षा आहे. ७८% काम पूर्ण झाले असल्याने, पश्चिम उपनगरे आणि चेंबूरसारख्या पूर्वेकडील क्षेत्रांना जोडणाऱ्या या महत्त्वाच्या मार्गासाठी सध्या चाचणी सुरू आहे. मेट्रो लाईन ३ (अक्वा लाईन), कुलाबा ते सीप्झपर्यंतचा भूमिगत मार्ग, ऑगस्ट २०२५ मध्ये तिचे ११.५७ किमी कफ परेड ते आरे पर्यंतचे काम सुरू करण्यास तयार आहे, ज्याचे ९९.८६% बांधकाम पूर्ण झाले आहे. या लाईनचा काही भाग (९.७७ किमी) मे २०२५ मध्ये कार्यान्वित झाला. मेट्रो लाईन्स ४ आणि ४ए (ग्रीन लाईन), वडाळा ते कासारवडवली आणि गायमुखला जोडणाऱ्या, २०२६ च्या सुरुवातीस तिचा गायमुख ते कॅडबरी जंक्शन पर्यंतचा भाग सुरू होण्याची अपेक्षा आहे, ज्याचे ८४% पेक्षा जास्त काम पूर्ण झाले आहे. या ३५.३२ किमी लाईनचे उद्दिष्ट शहराच्या मध्यवर्ती पट्ट्यात उत्तर-दक्षिण वाहतूक सुधारणे आहे.

भौतिक पायाभूत सुविधांच्या पलीकडे, मुंबई वन ॲप मुंबईकरांच्या प्रवासाच्या पद्धतीत क्रांती घडवण्यासाठी सज्ज आहे. हे ॲप ११ वाहतूक सेवांना एकत्रित करेल, ज्यात उपनगरीय रेल्वे (मध्य, पश्चिम, हार्बर लाईन्स), मेट्रो लाईन्स, मोनोरेल आणि बेस्ट, टीएमटी, केडीएमटी, एमबीएमटी आणि एनएमएमटी द्वारे चालवल्या जाणाऱ्या बसेस यांचा समावेश आहे. प्रमुख वैशिष्ट्यांमध्ये नकाशा-आधारित प्रवास नियोजन, बहु-मोडल प्रवासासाठी एकच क्यूआर कोड, थेट सेवा अद्यतने आणि सुधारित सुरक्षिततेसाठी एसओएस वैशिष्ट्ये, तसेच अखंड पेमेंट एकत्रीकरण यांचा समावेश असेल. हे ॲप डिजिटल इंडिया मिशनला पाठिंबा देते, जे कागदविरहित, कॅशलेस प्रवासाकडे बदल आणि भारतातील सर्वात गुंतागुंतीच्या शहरी नेटवर्कमध्ये प्रवासाचे सुलभकरण दर्शवते.

विस्तारणाऱ्या मेट्रो नेटवर्कला पाठिंबा देण्यासाठी, एमएमआरडीएने मांडले मेट्रो डेपोचे उद्घाटन केले आहे, ज्यात भारतातील सर्वात मोठे मेट्रो प्रशिक्षण केंद्र आहे. ही सुविधा, प्रगत सिम्युलेटरने सुसज्ज, नवीन भरती झालेल्यांना प्रशिक्षण देण्यासाठी आणि सध्याच्या कर्मचाऱ्यांचे कौशल्य वाढवण्यासाठी महत्त्वपूर्ण भूमिका बजावेल. हा उपक्रम शहरी कौशल्य विकासात योगदान देऊन प्रधानमंत्री कौशल्य विकास योजना (पीएमकेव्हीवाय) ला देखील अनुसरतो. पायाभूत सुविधा पूर्णत्वाकडे येत असताना, स्मार्ट मोबिलिटी साधने अस्तित्वात असताना आणि सर्वसमावेशक प्रशिक्षण सुरू असताना, मुंबई अधिक एकात्मिक आणि कार्यक्षम सार्वजनिक वाहतूक प्रणालीकडे स्थिर प्रगती करत आहे. जर या वेळापत्रकांचे पालन केले गेले, तर २०२५ च्या अखेरीस प्रवाशांना लक्षणीयरीत्या सुधारित प्रवासाचा अनुभव अपेक्षित आहे.