लेखक- रवी कुमार झा, एलआयसी म्युचल फंडचे एमडी आणि सीईओ
म्युचल फंड वैयक्तिक आर्थिक उद्दिष्टे आणि जोखीम प्रोफाइल (Risk Profile) पूर्ण करणारे गुंतवणूक उपाय देतात. वैयक्तिकृत नियोजन आणि ध्येय-चालित धोरणांवर लक्ष केंद्रित करून व्यक्तींना त्यांचे दीर्घकालीन आर्थिक उद्दिष्टे साध्य करण्यास मदत करतात. हे फंड केवळ आर्थिक साधने म्हणून डिझाइन केलेले नाहीत, तर प्रत्येक गुंतवणूकदाराच्या अद्वितीय उद्दिष्टांशी, जोखीम घेण्याची क्षमता आणि वेळेच्या क्षितिजाशी (Time Horizon) जवळून जुळणारे व्यापक गुंतवणूक उपाय म्हणून डिझाइन केलेले आहेत.
घर खरेदी करणे, मुलाचे शिक्षण निधी देणे किंवा आरामदायी निवृत्ती मिळवणे या प्रत्येकाच्या आकांक्षा असतात, परंतु खरे आव्हान बहुतेकदा या उद्दिष्टांचे संरचित आर्थिक योजनेत रूपांतर करणे असते. पुरेसे उत्पन्न आणि आर्थिक नियोजना चे महत्त्व स्पष्टपणे समजून घेणारे व्यक्ती व गुंतवणूकदार यांना गुंतवणूकीचे क्षेत्र जबरदस्त वाटू शकते. पर्यायांची विविधता, बदलती जोखीम पातळी (Risk Level) आणि सतत बदलणारी बाजार परिस्थिती एखाद्याच्या आर्थिक महत्त्वाकांक्षांना खरोखर समर्थ न देणारी योग्य साधने ओळखणे कठीण करते. येथेच ध्येय- आधारित गुंतवणूक महत्त्वपूर्ण भूमिका बजावते. संसाधने (Resources) एकत्रित करून आणि व्यावसायिक व्यवस्थापनाचा फायदा (Leavraging Professional Management) घेऊन ते गुंतवणूक प्रक्रिया सुलभ करतात आणि वेगवेगळ्या गरजांनुसार तयार केलेल्या वैविध्यपूर्ण पोर्टफोलिओमध्ये प्रवेश देतात. गुंतवणूकदार वाढ, उत्पन्न किंवा भांडवल संरक्षणाला प्राधान्य देत असला तरी फंड वैयक्ति क उद्दिष्टांशी (Personalised Goal) जुळणारे विविध पर्याय देतात, ज्यामुळे आर्थिक यशाचा मार्ग अधिक सुलभ आणि व्यवस्थापित होतो.
बदलत्या गुंतवणूकदारांच्या गरजा, अनिश्चित बाजार परिस्थिती दरम्यान, दीर्घकालीन आर्थिक उद्दिष्टे पूर्ण करण्यासाठी म्युचल फंड एक आकर्षक पर्याय म्हणून उदयास येत आहेत. त्याची अनेक कारणे आहेत. प्रामुख्याने फंड अशाप्रकारे डिझाइन (Design) आणि लॉन्च केले जातात की ते वैयक्तिकृत आर्थिक उपाय आणि उद्देश-चालित गुंतवणुकीच्या (Purpose Driven Investment) वाढत्या मागणीला अनुकूल असतील.
दुसरे, दीर्घकालीन, म्युच्युअल फंडांमध्ये दीर्घकालीन संपत्ती निर्मिती करण्याची क्षमता असते, कारण ते एकूण बाजार आणि आर्थिक ट्रेंडशी जुळतात. तथापि, म्युचल फंड गुंतवणूक बाजारातील जोखमींच्या अधीन (Subject to market risks) असतात आणि त्यांची कामगिरी बाजारातील परिस्थितीनुसार बदलू शकते. विशेषतः इक्विटी-ओरिएंटेड म्युचल फंड बाजारातील परिस्थितीनुसार कामगिरीमध्ये चढउतार अनुभवू शकतात.
तिसरे, म्युचल फंड अनेक योजना चालवतात ज्या प्रत्येकाच्या गुंतवणूक गरजा पूर्ण करू शकतात किंवा पूर्ण करू शकतात. उदाहरणार्थ, जर तुम्ही पुढील तीन वर्षांत १० लाख रुपयांची कार खरेदी करण्याची योजना आखत असाल, तर ध्येय साध्य करण्यासाठी तुम्ही कर्ज आणि इक्विटी घटकांसह एसआयपी (सिस्टीमॅटिक इन्व्हेस्टमेंट प्लॅन SIP) सुरू करू शकता. गुंतवणूकदारांनी त्यांच्या पोर्टफोलिओमध्ये कर्ज आणि इक्विटीचे योग्य प्रमाण निश्चित करण्यासाठी फंडाच्या ऑफर डॉक्यु मेंटचा सल्ला घ्यावा, त्यांच्या जोखीम प्रोफाइलचा विचार करावा आणि गरज पडल्यास व्यावसायिक सल्लागाराचा सल्ला घ्यावा.
त्याचप्रमाणे, निवृत्ती नियोजन आणि मुलांचे उच्च शिक्षण यासारख्या दीर्घकालीन उद्दिष्टांसाठी, तुम्ही इक्विटी-केंद्रित पोर्टफोलिओ निवडू शकता कारण त्यात वाढीची क्षमता आणि दीर्घ कालावधी आहे. एकदा तुम्ही एकूण लक्ष्य रक्कम मोजली की, तुम्ही ते ध्येय गाठण्यासाठी एसआयपी (Systematic Investment Plan SIP) मधून गुंतवणूक करायची की एकरकमी गुंतवणूक करायची हे ठरवू शकता. निधीची गणना करताना तुम्ही फंडाचे वार्षिक परतावा आणि सरासरी महागाई यासारख्या घटकांचा देखील विचार करू शकता. म्युचल फंड इक्विटी-ओरिएंटेड फंड, डेट-ओरिएंटेड फंड, हायब्रिड फंड इत्यादी अनेक श्रेणींमधून योजना मोठ्या प्रमाणात ऑफर करतो. गुंतवणूक कालावधी 'रात्रभर' (किंवा काही दिवस) ते 20 वर्षांपेक्षा जास्त असतो, जो फंडाच्या उद्दिष्ट आणि गुंतवणूक धोरणावर अवलंबून असू शकतो. विशेषतः असे अनेक फंड आहेत जे विशिष्ट 'थीम्स' किंवा 'सोल्यूशन्स' वर केंद्रित आहेत ज्यांना थिमॅटिक फंड आणि सोल्यूशन-ओरिएंटेड फंड म्हणून ओळखले जाते. ते विशेषतः उदयोन्मुख बाजारातील ट्रेंड आणि गतिशीलता पूर्ण करण्यासाठी डिझाइन केलेले आहेत.
म्युचल फंड विविध आर्थिक उद्दिष्टे आणि बदलत्या प्राधान्यांसह गुंतवणूकदारांच्या विस्तृत श्रेणीसाठी बहुमुखी गुंतवणूक (Wide Range) उपाय देतात. विविध प्रकारच्या निधी पर्यायांसह, गुंतवणूकदार त्यांच्या वैयक्तिक गरजा आणि जोखीम सहनशीलतेशी जवळून जुळणाऱ्या योजना निवडू शकतात. ही लवचिकता त्यांना त्यांच्या विकसित होत असलेल्या आर्थिक योजनांनुसार अनुकूल पोर्टफोलिओ तयार करण्यास अनुमती देते. दीर्घकालीन उद्दिष्टे साध्य करण्यासाठी म्युचल फंडांना व्यावहारिक आणि सुलभ पर्याय बनवू शकते.
डिस्क्लेमर (सूचना): ही सूचना वाचकांना माहिती देतो की लेखात व्यक्त केलेले विचार, विचार आणि मते केवळ लेखकाचे आहेत, आणि आवश्यक नाही की लेखकाच्या नियोक्ता, संस्था, समिती किंवा इतर गट किंवा व्यक्तीचे आहेत. केव ळ या लेखातील माहिती पुरेशी नाही आणि ती गुंतवणूक धोरणाच्या विकासासाठी किंवा अंमलबजावणीसाठी वापरली जाऊ नये. येथे नमूद केलेले क्षेत्र संकल्पना स्पष्ट करण्यासाठी वापरले जातात आणि केवळ उदाहरणासाठी आहेत. भूतका ळातील कामगिरी भविष्यात शाश्वत असू शकते किंवा नसू शकते आणि भविष्यातील कोणत्याही परताव्याची हमी नाही. प्रायोजक/एएमसी/विश्वस्त कंपनी/त्यांचे सहकारी/त्याच्याशी जोडलेली कोणतीही व्यक्ती या माहितीच्या वापरामुळे उद्भ वणारी कोणतीही जबाबदारी स्विकारत नाही. अथवा यातील माहितीला प्रकाशन जबाबदारी स्विकारत नाही.
म्युचल फंड गुंतवणूक बाजारपेठेतील जोखमींना सामोरे जाऊ शकते, योजनेशी संबंधित सर्व कागदपत्रे काळजीपूर्वक वाचा.
टीप- म्युचल फंड गुंतवणूक बाजारपेठेतील जोखमींना सामोरे जाऊ शकते, योजनेशी संबंधित सर्व कागदपत्रे काळजीपूर्वक वाचा.