मुंबई : दरवर्षी २९ जानेवारी हा दिवस भारतीय वृत्तपत्र दिन म्हणून साजरा केला जातो. स्वातंत्र्यपूर्व काळात या दिवशी १७८० मध्ये आयरिश पत्रकार जेम्स ऑगस्टस हिकी यांनी भारतातील पहिले छापील वृत्तपत्र ‘हिकीज बंगाल गॅझेट’ प्रकाशित केले होते. या पेपरच्या स्मरणार्थ हा दिवस साजरा केला जातो. हा दिवस साजरा करण्यामागचे उद्दिष्ट भारतीय वृत्तपत्रांबद्दल जागरुकता वाढवणे आहे.
इतिहास
२९ जानेवारी १७८० रोजी पहिले भारतीय वृत्तपत्र प्रकाशित झाले. पहिल्या साप्ताहिक प्रकाशनाला “हिकीज बेंगाल गॅझेट” असे म्हटले जाते, ज्याला “कलकत्ता सामान्य जाहिरातदार” असेही संबोधले जाते. हा दळणवळणाचा एकमेव प्रकार जो प्रतिबंधात्मक खर्चिक नव्हता आणि उपयुक्त माहिती छापली जात असे. आशियातील पहिले वृत्तपत्र हिकीचे बंगाल गॅझेट होते. ते २९ जानेवारी १७८० रोजी कोलकाता येथे प्रथम प्रकाशित झाले. १७८२ ला तब्बल दोन वर्षांनी हे वृत्तपत्र ब्रिटिशांनी बंद केले.
Mahakumbh 2025 : एकीकडे चेंगराचेंगरी तर दुसरीकडे लागली रुग्णवाहिकेला आग; व्हिडिओ व्हायरल
महत्त्व
ब्रिटिश राजवटीत माहिती प्रसाराच्या युगाचे स्वागत करताना या वृत्तपत्राने महत्त्वाची भूमिका बजावली. गरिबांच्या हक्कांसाठी वकिली करणाऱ्या विचारप्रवर्तक सामग्रीने या वृत्तपत्राची आगळीवेगळी छाप सोडली. भारतीय वृत्तपत्र दिन हा सामान्य माणसाला प्रशासन आणि सत्तेत असलेल्या लोकांच्या जवळ आणण्यासाठी एक विशेष दिवस आहे.
वर्तमानपत्र वाचण्याचे फायदे
१. वर्तमानपत्रे वाचल्याने देशविदेशात घडणाऱ्या घटनांचा सविस्तर आढावा मिळतो.
२. मुलांचे वाचन आणि आकलन कौशल्ये त्यांना दररोज वर्तमानपत्रांसमोर आणून सुधारली जाऊ शकतात.
३. वर्तमानपत्र विश्लेषणात्मक विचारांना प्रोत्साहन देतात.
४. वृत्तपत्रे दररोज नवीन कथांसह फुटत आहेत ज्यामुळे मुलांना नवीन शब्दांचा परिचय होऊ शकतो, ज्यामुळे त्यांना त्यांच्या शब्दसंग्रहाचा विस्तार करता येईल आणि त्यांचे संवाद कौशल्य सुधारू शकेल. वृत्तपत्रे तुम्हाला नवीन शब्द शिकण्यास मदत करतात.