घड्याळाच्या काट्यावर धावणाऱ्या आणि सतत कामाच्या व्यापात गुंतलेल्या महिलांना स्वतःच्या तब्येतीची काळजी घेण्यासाठी वेळ मिळत नाही. महिला शारिरीक आणि मानसिकदृष्ट्या थकतात. मासिक पाळी, बाळंतपण, गर्भधारणा, रजोनिवृत्ती, लैंगिक आरोग्य या सर्व गोष्टींमध्ये स्वास्थ ठेवायचे तर शरीराला योग्य आहार, व्यायाम आणि मनाला शांत राहण्यासाठी साधनेची गरज असते. मात्र महिलांची जीवनशैली एवढी गुंतागुंतीची आणि व्यस्त आहे की, त्या स्वत:हून शरीराची हेळसांड करुन घेतात. महत्त्वाचे म्हणजे रजोनिवृत्ती, मासिक पाळी यामध्ये अनेक महिलांना खूप जास्त रक्तस्त्रावाचा त्रास होतो. त्यामुळे शरीरातील रक्त पातळी कमी होते आणि विविध शारीरिक समस्यांना सामोरे जावे लागते. तसेच अवेळी खाणे, अति बाहेरचे खाणे यामुळे देखील शरीराला आवश्यक असलेले लोह, प्रथिने, जीवनसत्त्वे बी यांची कमतरता भासते आणि हिमोग्लोबिन लेव्हल कमी होते. ज्याने अशक्तपणा येऊन शरीर कमकुवत होते. म्हणून महिलांनी दैनंदिन जीवनात काळजी घेतली पाहिजे. याकरिता आहारात आणि जीवनशैलीमध्ये बदल करणे गरजेचे आहे.
शरीरामध्ये लोहाचे प्रमाण संतुलित ठेवण्यासाठी महिलांनी काय खावे ?
पालक (Spinach): पालक सारख्या हिरव्या पालेभाज्यांमध्ये भरपूर लोह असते. तसेच पालकमध्ये फॉलिक अॅसिड आणि इतर जीवनसत्त्वेही असल्याने ते हिमोग्लोबिन वाढवण्यासाठी उपयुक्त आहे.
बीट (Beetroot): बीट हे नैसर्गिक लोह आणि व्हिटॅमिन यांनी समृद्ध आहे. यातील पोषकतत्त्वे रक्तातील हिमोग्लोबिनची पातळी वाढवतात आणि नव्या लाल रक्तपेशींच्या निर्मितीस चालना देतात. बीट या पदार्था ध्येसुद्धा फॉलिक अॅसिड जास्त प्रमाणात असल्यामुळे ते हिमोग्लोबिन वाढवण्यास मदत करते.
डाळींब (Pomegranate): डाळिंबामध्ये लोह, कॅल्शियम, प्रोटीन आणि फायबरचे मिश्रण असते. हे फळ हिमोग्लोबिन वाढवण्यासाठी अतिशय उपयुक्त मानले जाते. अनाराच्या सेवनाने रक्तनिर्मितीला चालना मिळते आणि शरीरातील लाल रक्तपेशींमध्ये वाढ होते.
डाळी आणि कडधान्ये (Pulses/Legumes): मसूर, हरभरा, राजमा, मूग यांसारख्या कडधान्यांमध्ये लोह आणि प्रथिने मुबलक असतात. या शेंगांमधील पोषक तत्त्वे हिमोग्लोबिन वाढवण्यास मदत करतात. शाकाहारी लोकांसाठी कडधान्ये हे लोहाचे उत्तम स्रोत आहेत.
गूळ (Jaggery): पारंपरिक गूळ हा लोहाचा उत्तम स्रोत आहे. मात्र तो प्रमाणातच सेवन करावा (अति गोड टाळावे).
मनुके : रक्त वाढवण्यासाठी व्हिटामीन बी कॉम्प्लेक्सची आवश्यकता असते. याची कमतरता मनुक्यांच्या सेवनाने पूर्ण करता येते. लोहयुक्त सुके मनुके खाल्ल्याने हिमोग्लोबिन वाढवण्यास मदत होते.
अशाप्रकारे आहारात बदल केल्यास हीमोग्लोबिनच्या समस्यांपासून सुटका मिळेल.
