नवी दिल्ली : जगभरातील वातावरणात सातत्याने बदल होत आहे. बदलत्या हवामानाचा मोठा फटका जगातील अनेक देशांना बसत आहे. २०२५ हे वर्ष रेकॉर्डनुसार दुसरे किंवा तिसरे सर्वात उष्ण वर्ष ठरण्याची शक्यता आहे.
युरोपियन युनियनच्या कोपर्निकस कार्यक्रमाच्या आकडेवारीनुसार जानेवारी ते नोव्हेंबर या कालावधीत जागतिक सरासरी तापमान औद्योगिक युगाच्या पूर्व पातळीपेक्षा १.४८ अंश सेल्सिअस जास्त होते - २०२३ च्या बरोबरीचे, जे २०२४ नंतरचे दुसरे सर्वात उष्ण वर्ष आहे. शास्त्रज्ञांचे म्हणणे आहे की, २०२३ ते २०२५ दरम्यानचे तीन वर्षांचे सरासरी तापमान पहिल्यांदाच १.५ अंश सेल्सिअसची मर्यादा ओलांडू शकते, जे हवामान संकटाच्या गतीचे गंभीर संकेत आहे.
कोपर्निकस क्लायमेट चेंज सर्व्हिसच्या उपसंचालक डॉ. सामंथा बर्गेस यांच्या मते, केवळ नोव्हेंबरमध्ये तापमान १.५४ अंश सेल्सिअसने वाढले, ज्यामुळे तो जागतिक स्तरावर तिसऱ्या क्रमांकाचा सर्वात उष्ण नोव्हेंबर ठरला. आग्नेय आशियामध्ये चक्रीवादळे, भीषण पूर आणि विनाशकारी घटनांची नोंद झाली.
जागतिक हवामान संघटनेनुसार, २०१५ ते २०२५ ही वर्षे १८५० पासूनची अकरा वर्षे होती. पॅरिस करारानंतरही जागतिक उत्सर्जनात वाढ होत राहिली, जरी अक्षय ऊर्जेच्या विस्तारामुळे ही वाढ काही प्रमाणात कमी झाली तरीही तापमानात होणारी ही सततची वाढ दर्शवते की, हवामान बदल हा आता भविष्यातील धोका नसून ते एक वास्तव आहे. १.५ अंश सेल्सिअस तापमानवाढीचा उंबरठा ओलांडणे हा जगासाठी एक मोठा धोका मानला जातो. यामुळे प्राणघातक उष्णतेच्या लाटा, अतिवृष्टी, समुद्राच्या पातळीत जलद वाढ, चक्रीवादळे आणि वणव्यासारख्या अत्यंत हवामान घटनांची तीव्रता वाढेल. हे तापमान पृथ्वीच्या "सुरक्षित क्षेत्राच्या" पलीकडे मानले जाते. ही मर्यादा वार्षिक तापमानावर नव्हे तर ३० वर्षांच्या सरासरीवर आधारित आहे - त्यामुळे ते ओलांडणे टाळण्याची आशा फारशी नाही.
