दिवाळी हा हिंदू धर्मातील सर्वात आनंदाचा आणि महत्वाचा सण मानला जातो. या सणाची प्रतीक्षा सर्वजण उत्सुकतेने करतात. दिवाळी म्हणजेच “दिव्यांचा सण” अंध:कारावर प्रकाशाचा विजय दर्शवणारा दिवस. हा सण पाच दिवसांचा अस तो. तो कार्तिक महिन्या च्या कृष्ण पक्षाच्या तेराव्या दिवशी सुरू होतो आणि कार्तिक शुद्ध पंधरवड्याच्या दुसऱ्या दिवशी म्हणजेच भाऊबीजपर्यंत साजरा केला जातो. या पाच दिवसांच्या उत्सवात वसुबारस, धनत्रयोदशी, नरक चतुर्दशी,लक्ष्मीपू जन आणि भाऊबीज हे दिवस विशेष महत्त्वा चे मानले जातात. यापैकी लक्ष्मीपूजनाचा दिवस सर्वात शुभ मानला जातो. या दिवशी देवी लक्ष्मीचे पूजन करून घरात संपन्नता, शांती आणि सौख्य नांदावे अशी प्रार्थना केली जाते. या वर्षी दिवाळी चा मुख्य दिवस म्हणजे लक्ष्मीपूजन २० ऑक्टोबर २०२५ रोजी साज रा केला जाईल. मात्र दरवर्षीप्रमाणे या वर्षीदेखील लोकांमध्ये थोडा गोंधळ आहे, काही पंचांगांनुसार दिवाळी २० ऑक्टोबरला तर काहींनुसार २१ ऑक्टोबरला येत आहे. त्यामुळे अचूक माहिती जाणून घेण्यासाठी ही बातमी शेवटपर्यंत वाचणे आवश्यक आहे.
दिवाळीची तारीख आणि शुभ मुहूर्त
हिंदू पंचांगानुसार, दिवाळी हा सण कार्तिक महिन्यातील अमावस्येच्या दिवशी साजरा केला जातो. या दिवशीच श्री लक्ष्मीदेवीचे पूजन करून संपत्ती, सुख-समृद्धी आणि शांतीसाठी प्रार्थना केली जाते. २०२५ मध्ये कार्तिक अमावस्या २० ऑक्टोबर रोजी दुपारी ३:४४ वाजता सुरू होईल आणि ती २१ ऑक्टोबर रोजी सायंकाळी ५:५४ वाजेपर्यंत राहील. परंपरेनुसार, लक्ष्मीपूजन हे सूर्यास्तानंतर म्हणजेच संध्याकाळच्या वेळी केले जाते. त्यामुळे, या वेळापत्रकानुसार दिवाळीचा मुख्य दिवस, लक्ष्मीपूजन २० ऑक्टोबर २०२५ (सोम वार) रोजी साजरा केला जाईल. या दिवशी संध्याकाळच्या शुभ मुहूर्तात दीप प्रज्वलित करून लक्ष्मीपूजन करण्याची परंपरा आहे.
लक्ष्मीपूजनाचा शुभ मुहूर्त
या वर्षी लक्ष्मीपूजनाचा सर्वात शुभ आणि मंगल मुहूर्त २० ऑक्टोबर २०२५ (सोमवार) रोजी आहे. पंचांगानुसार, या दिवशी संध्याकाळी ७:०८ ते ८:१८ या वेळेत लक्ष्मीपूजन करणे अत्यंत फलदायी मानले जाते. या काळात प्रदोषकाल देखील शुभ मानला जातो, जो संध्याकाळी ५:४६ ते रात्री ८:१८ पर्यंत असेल. या कालावधीत लक्ष्मी आणि भगवान गणेश यांचे पूजन केल्यास घरात धन, सुख, समृद्धी आणि मंगल वातावरण नांदते असे शास्त्रात सांगितले आहे. लक्ष्मीपूजनाच्या दिवशी अनेकजण आपल्या घरात लक्ष्मी आणि गणे शाच्या मूर्तींची स्थापना करून दीप प्रज्वलित करतात.
१७ ऑक्टोबर २०२५ – वसूबारस
या वर्षी वसूबारस हा शुभ दिवस १७ ऑक्टोबर २०२५ रोजी साजरा केला जाणार आहे. दिवाळी उत्सवातील हा पहिला दिवस मानला जातो आणि यापासूनच आनंदमय दीपोत्सवाची सुरुवात होते. या दिवशी गाईंचे विशेष पूजन केले जाते. गाईला हिंदू संस्कृतीत ‘गो माता’ म्हणून मान दिला जातो, कारण ती आपल्या दूधाने संपूर्ण जगाला पोषण देते.
१८ ऑक्टोबर २०२५ – धनत्रयोदशी
दिवाळी उत्सवातील दुसरा आणि अत्यंत शुभ दिवस म्हणजे धनत्रयोदशी, जो या वर्षी १८ ऑक्टोबर २०२५ रोजी साजरा केला जाणार आहे. हा दिवस दीपोत्सवाच्या पाच दिवसांच्या आनंदमालिकेची औपचारिक सुरुवात मानली जाते. या दिवशी लक्ष्मीदेवी आणि ध नदेव कुबेर यांची पूजा केली जाते. धनत्रयोदशीच्या दिवशी नवीन वस्तू, सोनं, चांदी, भांडी, किंवा इतर मौल्यवान वस्तू खरेदी करणे अत्यंत शुभ मानले जाते. असा विश्वास आहे की या दिवशी केलेली खरेदी वर्षभर समृद्धी आणि भाग्य वाढवते. पंचांगानुसार, खरेदी साठी शुभ मुहूर्त १८ ऑक्टोबर दुपारी १२:१८ पासून ते १९ ऑक्टोबर दुपारी १:५१ पर्यंत राहील. या कालावधीत खरेदी केल्यास ती लक्ष्मीप्राप्तीसाठी अत्यंत मंगलकारक मानली जाते.
१९ ऑक्टोबर- दीपदान
१९ ऑक्टोबरला दिपदान साजरा केला जाणार आहे
२० ऑक्टोबर २०२५ – नरक चतुर्दशी
या वर्षी नरक चतुर्दशी किंवा लहान दिवाळी, ज्याला रूप चौदस असेही म्हणतात, ती २० ऑक्टोबर २०२५ (सोमवार) रोजी साजरी केली जाणार आहे. हा दिवस दिवाळीच्या मुख्य सणाच्या एक दिवस आधी येतो आणि दीपोत्सवातील तिसरा दिवस मानला जातो. या दिवशी भगवान श्रीकृष्णाने नरकासुराचा वध करून धर्म आणि प्रकाशाचा विजय प्राप्त केला होता. त्यामुळे या दिवसाचे नाव “नरक चतुर्दशी” पडले. या दिवशी सकाळी तीळ आणि तेलाने अंगाला उटणे लावून स्नान करण्याची प्राचीन परंपरा आहे. असे मानले जाते की यामुळे शरीरशुद्धी होते आणि मन प्रसन्न राहते. या विधीला “अभ्यंग स्नान” असे म्हणतात, आणि तो दिवसाच्या आरंभीच केला जातो.
२१ ऑक्टोबर २०२५ – लक्ष्मीपूजन
२१ ऑक्टोबर २०२५ (सोमवार) रोजी दिवाळीचा मुख्य आणि सर्वात मंगल दिवस लक्ष्मीपूजन साजरे केले जाणार आहे. या दिवशी संपूर्ण भारतात घराघरांत आनंद, प्रकाश आणि भक्तीभावाचे वातावरण निर्माण होते. संध्याकाळी सूर्यास्तानंतर घर, अंगण आणि खि डक्यांवर तेलाच्या पणत्या आणि रंगीबेरंगी दिवे लावले जातात. प्रकाशाच्या त्या तेजोमय लहरी अंध:कार दूर करून आनंद, शांती आणि सौख्याचा संदेश देतात. या दिवशी घरातील प्रत्येक कोपरा उजळून निघतो आणि वातावरणात भक्ती, प्रेम आणि सणाचा आनं द भरून राहतो.
२२ ऑक्टोबर २०२५ – दीपावली पाडवा (बाळीप्रतिपदा)
या वर्षी दीपावली पाडवा म्हणजेच बाळीप्रतिपदा हा शुभ दिवस २२ ऑक्टोबर २०२५ (बुधवार) रोजी साजरा केला जाणार आहे. हा दिवस कार्तिक शुक्ल पक्षाच्या प्रतिपदा तिथीला येतो आणि दिवाळी उत्सवातील चौथा दिवस मानला जातो.याच दिवशी नवविवाहित स्त्रिया आपल्या पतीच्या दीर्घायुष्यासाठी आणि वैवाहिक सुखासाठी विशेष पूजन करतात. त्यामुळे दीपावली पाडवा हा दाम्पत्य प्रेम, समर्पण आणि नात्यातील स्नेहाचा उत्सव मानला जातो.
२३ ऑक्टोबर २०२५ – भाऊबीज
या वर्षी भाऊबीज हा स्नेहपूर्ण सण २३ ऑक्टोबर २०२५ (गुरुवार) रोजी, कार्तिक शुक्ल पक्षाच्या द्वितीया तिथीला साजरा केला जाणार आहे. दिवाळी उत्सवातील हा शेवटचा आणि अत्यंत भावनिक दिवस आहे, जो भाऊ-बहिणीच्या पवित्र नात्याचे प्रतीक मानला जा तो. या दिवशी बहिणी आपल्या भावांना औक्षण करून कपाळावर टिळा लावतात, त्यांच्या दीर्घायुष्य, आरोग्य आणि यशासाठी प्रार्थना करतात. भावंडांमधील या प्रेमळ नात्याची ही परंपरा शतकानुशतके जपली गेली आहे. भावाकडून बहिणीला भेटवस्तू देण्याची प्र था या दिवसाला आणखी आनंददायी बनवते.