Exclusive : देशातले १९९ जिल्हा हवामान विभाग बंद होणार

२०० शास्त्रज्ञांसह सुमारे ४०० कर्मचाऱ्यांच्या नोक-यांवर गदा येणार

नवी दिल्ली : देशातील १३० कृषी केंद्रांद्वारे योग्य माहिती दिली जात असल्याने देशातील १९९ जिल्ह्यांतील सर्व डिस्ट्रिक्ट ॲग्रो मेट युनिट्स (DAMU) बंद करण्याचा निर्णय केंद्र सरकारने घेतला आहे. केंद्र सरकारच्या या निर्णयामुळे शेतकरी वर्गात खळबळ उडाली आहे. हे युनिट्स, भारतीय हवामान विभाग (IMD) आणि भारतीय कृषी संशोधन परिषद (ICAR) यांच्यातील सहयोगी प्रयत्नातून २०१८ पासून कार्यरत आहेत. शेतकऱ्यांना महत्त्वपूर्ण हवामान अंदाज आणि कृषी-हवामानविषयक सल्ला देण्यासाठी हे विभाग सुरु करण्यात आले होते. मात्र आता हे युनिट्स, केंद्र सरकारने बंद करण्याचा निर्णय घेतला आहे.

मिळालेल्या माहितीनुसार, IMD ने ICAR ला चालू आर्थिक वर्ष २०२३-२४ च्या पुढे DAMU ऑपरेशन्स बंद करण्याबाबत कळवले आहे. या निर्णयामुळे २०० शास्त्रज्ञांसह सुमारे ४०० कर्मचाऱ्यांना त्यांच्या भविष्यातील रोजगाराच्या स्थितीबाबत अनिश्चितता निर्माण झाली आहे. नोकरी जाण्याची टांगती तलवार या कर्मचाऱ्यांवर डोक्यावर लटकत आहे. तसेच, हवामानाचा अंदाज आणि इतरही माहितीच्या उपलब्धतेबाबत शेतकरी वर्गातून चिंता व्यक्त केली जात आहे.

कृषी विज्ञान केंद्रे (KVKs) तैनात असलेल्या जिल्हा कृषी बैठक युनिट्सनी शेतकऱ्यांना हवामान अंदाज आणि कृषी सल्ले प्रसारित करण्यात महत्त्वाची भूमिका बजावली आहे. त्यांना पेरणीपासून कापणीच्या टप्प्यापर्यंत मदत केली आहे.

दरम्यान, हे युनिट्स बंद करण्यासंदर्भात TNIE द्वारे ऍक्सेस केलेल्या पत्रात रेखांकित केलेल्या क्लोजर निर्देशांमध्ये देशभरातील सर्व १९९ विद्यमान DAMU केंद्र बंद करण्यात येणार असल्याचे म्हटले आहे.

DAMU बंद करण्याच्या आकस्मिक निर्णयाने शेतकरी आणि सदर विभागांमध्ये खळबळ उडाली आहे. सुरुवातीला कृषी उत्पादकता वाढविण्यासाठी आणि प्रधानमंत्री फसल विमा योजनेसारख्या योजनांअंतर्गत पीक विमा प्रीमियम कमी करण्यासाठी, तसेच देशभरातील शेती पद्धतींचा DAMUs अविभाज्य घटक बनले आहेत. सरकारच्या या निर्णयाविरोधात शेतकरी आणि सदर विभागांतील कर्मचाऱ्यांमध्ये प्रचंड नाराजी आहे.

हवामान विभागाचे महासंचालक मृत्युंजय महापात्रा यांनी स्पष्ट केले की DAMUs बंद करण्याचा निर्णय हा हवामान विभागाकडून नव्हे तर अर्थमंत्रालयाने दिलेल्या सल्ल्यानुसार घेण्यात आला आहे. त्यांनी नमूद केले की हवामान अंदाज आणि संबंधित सेवा आता कृषी विभागाद्वारे कृषी विद्यापीठांतर्गत विद्यमान १३० कृषी भेट केंद्रांद्वारे व्यवस्थापित केल्या जातील.

नैसर्गिक संकटांमुळे शेतकरी अडचणीत असताना त्याला मार्गदर्शनाची गरज आहे. DAMUs केंद्रांद्वारे शेतकऱ्यांना बऱ्यापैकी मदत होत असताना केंद्राने असा वेगळा निर्णय घेतल्यामुळे नाराजी आणि आश्चर्य व्यक्त केला जात आहे.