मुंबई:आज शुक्रवार, १७ ऑक्टोबर २०२५, दिवाळीच्या मंगलमय पर्वाची सुरुवात 'वसुबारस' या सणाने होत आहे. महाराष्ट्रासह अनेक ठिकाणी हा सण मोठ्या उत्साहात साजरा केला जातो. याला 'गोवत्स द्वादशी' असेही म्हणतात.
हा सण नेमका काय आहे, त्याचे महत्त्व काय आहे आणि तो कसा साजरा करतात, याबद्दल सविस्तर माहिती
वसुबारस म्हणजे काय?
वसुबारस हा सण आश्विन महिन्यातील कृष्ण पक्षातील द्वादशी तिथीला साजरा केला जातो. या दिवशी गाईची आणि तिच्या वासराची (गोवत्स) पूजा करून त्यांच्याबद्दल कृतज्ञता व्यक्त केली जाते. हिंदू धर्मात गायीला 'गोमाता' मानले जाते आणि तिच्यामध्ये ३३ कोटी देवता वास करतात, अशी धार्मिक श्रद्धा आहे.
सणाचे महत्त्व
वसुबारस हा दिवाळीच्या पाच दिवसांच्या उत्सवातील पहिला दिवस असतो. या दिवसापासून घरासमोर रांगोळी काढण्यास आणि पणत्या लावून रोषणाई करण्यास सुरुवात होते.
गाय ही भारतीय कृषी संस्कृतीचा आधारस्तंभ आहे. दूध, शेणखत आणि शेतीमध्ये बैलांचे योगदान अनमोल असते. या सणातून शेतकरी आणि सर्वसामान्य लोक गोधनाबद्दल आपली कृतज्ञता आणि आदरभाव व्यक्त करतात.
समुद्रमंथनातून उत्पन्न झालेल्या 'नंदा' नावाच्या कामधेनूच्या पूजनासाठी हे व्रत केले जाते. अनेक स्त्रिया आपल्या मुला-बाळांना उत्तम आरोग्य, सुख, समृद्धी लाभावे आणि घरात धन-धान्याची कधी कमतरता भासू नये, यासाठी या दिवशी उपवास करतात आणि पूजा करतात.
गोमाता आणि वासरू यांची पूजा करणे हे सर्व देवतांचे पूजन केल्यासारखे मानले जाते, ज्यामुळे घरात सुख-शांती आणि भरभराट नांदते.
पूजा विधी आणि उपवास
वसुबारसेच्या दिवशी विशेषतः घरातील सवाष्ण स्त्रिया खालीलप्रमाणे पूजा करतात
गाय आणि तिच्या वासराला स्वच्छ अंघोळ घातली जाते. त्यांना नवीन वस्त्रे (झूल) घातली जातात किंवा अंगावर हळद-कुंकू लावले जाते.
स्त्रिया गाईच्या पायावर पाणी घालून, हळद, कुंकू, फुले आणि अक्षता अर्पण करतात. तिच्या गळ्यात फुलांची माळ घालतात. निरांजनाने (दीपाने) गाईची ओवाळणी (आरती) केली जाते. त्यानंतर गोड नैवेद्य दाखवला जातो. त्यांना गव्हाचे पदार्थ, हरभरा, मूग नैवेद्य म्हणून दिला जातो.
या दिवशी अनेक स्त्रिया उपवास करतात
पूजा झाल्यावर गोवत्स व्रताची कथा वाचली किंवा ऐकली जाते.
आजचा शुभ मुहूर्त
आज, १७ ऑक्टोबर २०२५ रोजी वसुबारस आहे. पूजेसाठी प्रदोषकाळातला (सायंकाळचा) मुहूर्त शुभ मानला जातो.
द्वादशी तिथी प्रारंभ: १७ ऑक्टोबर, सकाळी ११:१२ वाजता.
पूजन मुहूर्त (प्रदोष काळ): सायंकाळी ५.४९ ते रात्री ८.२० वाजेपर्यंत (हा कालावधी पूजा करण्यासाठी विशेष शुभ आहे).
