मोहित सोमण:आज सकाळी टाटा मोटर्सच्या शेअरहोल्डर्सना धक्का बसला असेल कारण ट्रेडिंगच्या पहिल्या तासातच शेअरचा भाव जवळजवळ ४०% कोसळला होता. ५२ आठवड्यांच्या ९४० रुपयांच्या उच्चांकावरून फक्त ३७६ रुपयांवर आला होता. बाजार बंद होताना कंपनीचा शेअर ४०.२२% कोसळत ३९५ रूपयावर बंद झाला आहे. टाटा मोटर्सच्या पोर्टफोलिओमध्ये असलेल्या गुंतवणूकदारांसाठी हा मोठा धक्का बसला आहे. वरवर पाहता गंभीर नुकसान दर्शवू शकते, तरीही या समायोजनामागील खरी कहाणी अल्पकालीन आणि दीर्घकालीन गुंतवणूकदारांसाठी आश्वासक आहे असे तज्ञांनी स्पष्ट केले आहे. किंमतीत मोठी घसरण ही बाजारातील गोंधळ किंवा टाटा मोटर्सच्या सभोवतालच्या कोणत्याही नकारात्मक व्यवसाय घडामोडींचा परिणाम नव्हता. त्याऐवजी, कंपनी च्या बहुप्रतिक्षित विलयीकरणामुळे (Demerger) उद्भवलेला हा एक तांत्रिक समायोजन (Adjustments) आहे, जो १४ ऑक्टोबर रोजी लागू झाला.ही प्रक्रिया अधिकृतपणे टाटा मोटर्सच्या व्यावसायिक वाहन व्यवसायाला त्याच्या मुख्य घटकापासून वेगळे करते, ज्यामुळे शेअरहोल्डर्स नवीन तयार झालेल्या युनिट - टीएमएल कमर्शियल व्हेईकल्स लिमिटेड (टीएमएलसीव्ही) मध्ये शेअर्ससाठी पात्र ठरतात तेव्हाची रेकॉर्ड तारीख चिन्हांकित करते.
पुनर्रचना म्हणजे टाटा मोटर्स आता दोन स्वतंत्र व्यवसायांमध्ये विभागली गेली आहे: टाटा मोटर्स पॅसेंजर व्हेईकल्स लिमिटेड (टीएमपीव्हीएल), ज्यामध्ये सर्व प्रवासी वाहने, इलेक्ट्रिक वाहने आणि लक्झरी ब्रँड जॅग्वार लँड रोव्हर यांचा समावेश आहे आणि टीएमएल सीव्ही, व्यावसायिक वाहनांसाठी जबाबदार असलेली संस्था आहे. व्यावसायिक वाहन विभागातून बाहेर पडल्यानंतर, टाटा मोटर्सच्या शेअरची किंमत आता केवळ त्याच्या प्रवासी वाहन व्यवसायाचे मूल्य प्रतिबिंबित करते. शेअरच्या किमतीत मोठी घसरण झाल्या सारखे दिसते ती म्हणजे बाजार कंपनीचे मूल्यांकन आता केवळ त्याच्या प्रवासी वाहन विभागावर आहे, (व्यावसायिक शाखा वगळता) नव्या धोरणानुसार,टाटा मोटर्सच्या पूर्वीच्या मालकीच्या प्रत्येक शेअरसाठी भागधारकांना TMLCV चा एक हिस्सा अतिरिक्त मि ळेल. एकूण गुंतवणूक मूल्य मिटवले जाणार नसून तर त्याऐवजी पुनर्वितरण केले जाते. दोन्ही संस्था सक्रियपणे बाजारात व्यवहार केल्यानंतरच संपूर्ण मूल्यांकन स्पष्ट होईल. नोव्हेंबरमध्ये, TMLCV शेअर्स BSE आणि NSE दोन्हीवर सूचीबद्ध होण्याची अपेक्षा आ हे ज्या वेळी भागधारक दोन्ही व्यवसायांमधील त्यांच्या होल्डिंग्जच्या एकत्रित मूल्याचे मूल्यांकन करू शकतील.
जेव्हा एखादी कंपनी डिमर्जरमधून जाते तेव्हा अशा प्रकारचे समायोजन बाजारात मानक (Standard) असतात, कारण बेसिक मूल्य आणि नवीन सूचीबद्ध घटकामध्ये विभागले जाते. मागील बाजारातील उदाहरणे अधोरेखित करतात की स्पष्ट घट तात्पुरती आहे आणि गुंतवणुकीतील मूलभूत तोटा दर्शवत नाही असेही तज्ञांचे मत आहे.
गुंतवणूकदारांसाठी, सुरुवातीला हे त्यांच्या पोर्टफोलिओ मूल्यात एक मोठे नुकसान म्हणून दिसू शकते. मात्र प्रत्येक गुंतवणूकदार टाटा मोटर्सच्या एकूण व्यवसायात त्यांचा रस टिकवून ठेवत आहे; तो फक्त दोन वेगवेगळ्या कंपन्यांमध्ये विभागला गेला आहे असे तज्ज्ञांचे मत आहे.
टाटा मोटर्स डिमर्जरनंतर पोर्टफोलिओ मूल्यात अचानक घट झाल्याचे पाहणारे गुंतवणूकदार खात्री बाळगू शकतात की समायोजन भावनिक नसून संरचनात्मक (Structural) आहे. या विभाजनाचा उद्देश दोन्ही विभागांसाठी (प्रवासी वाहने आणि व्यावसायिक वा हने) चांगले मूल्य अनलॉक करणे आहे, ज्यामुळे भागधारकांसाठी संपत्तीचे नुकसान होण्याचे संकेत देण्याऐवजी, स्वतंत्र संस्था म्हणून भविष्यातील वाढीसाठी अधिक पारदर्शकता आणि क्षमता मिळेल.