गरोदरपणातील व्यायामाचे महत्त्व

  46

र्भधारणा हा स्त्रीच्या आयुष्यातील एक अत्यंत महत्त्वाचा टप्पा आहे. या काळात शारीरिक, मानसिक व हार्मोनल पातळीवर अनेक बदल होत असतात. या बदलांचा सामना करताना मातेला शरीर तज्ज्ञांची, स्त्रीरोग तज्ज्ञांची आणि कधी कधी मानसिक आरोग्य तज्ज्ञांची मदत लागते. त्याचप्रमाणे, या काळात योग्य व नियमित व्यायाम केल्यास गर्भारपण अधिक सुलभ आणि निरोगी होऊ शकते. अनेक संशोधनांनी हे सिद्ध केले आहे की व्यायामामुळे केवळ गर्भवती स्त्रीच नव्हे, तर गर्भातील बाळाचे आरोग्य देखील सुधारते.


व्यायामाचे फायदे :




  • शरीरातील ऊर्जा वाढवते

  • मानसिक स्वास्थ्य सुधारते

  • मागील दुखणी कमी होतात

  • स्लीप क्वालिटी सुधारते

  • वजन नियंत्रित राहते

  • प्रसव सुलभ होतो

  • गर्भधारणेतील त्रास कमी होतो


कोणते व्यायाम सुरक्षित आहेत?
गर्भधारणेदरम्यान खालील व्यायाम प्रकार सुरक्षित व फायदेशीर मानले जातात (तुमच्या डॉक्टरांच्या सल्ल्यानुसार):


चालणे (Walking):
दिवसातून किमान ३० मिनिटे चालणे हृदयासाठी व स्नायूंना फायदेशीर असते.


प्रसवपूर्व योगा (Prenatal Yoga):
श्वासावर लक्ष केंद्रित करणारे योगासन प्रसवाच्या वेळी उपयोगी पडतात.


तरण (Swimming):
पाण्यात शरीराला कमी ताण येतो, त्यामुळे संपूर्ण शरीराचा व्यायाम होतो.


केगेल्स (Pelvic floor exercises):
लघवी रोखण्याचे स्नायू मजबूत करतात; प्रसव व नंतरच्या काळासाठी उपयुक्त.


स्ट्रेचिंग व सौम्य व्यायाम:
स्नायूंची लवचिकता टिकवण्यासाठी मदत होते.


कोणते व्यायाम टाळावेत?
- उंच उडी मारणारे व धावण्याचे व्यायाम
- बॅलन्स गमावण्याचा धोका असणारे व्यायाम (सायकलिंग, घोडेस्वारी)
- पॉवर योगा
- पहिल्या तिमाहीनंतर पाठीवर झोपून केले जाणारे व्यायाम
- तीव्र वजन उचलणे



त्रैमासिकानुसार व्यायाम मार्गदर्शक:



  1. पहिले त्रैमासिक (०-१२ आठवडे):
    सावधपणे सुरुवात करावी. चालणे, सौम्य योगासन, श्वसनाचे व्यायाम उपयुक्त.

  2. दुसरे त्रैमासिक (१३-२८ आठवडे):
    ऊर्जा वाढते, त्यामुळे योगा व जलतरण यासाठी चांगला काळ. पाठीवर झोपणे टाळावे.

  3. तिसरे त्रैमासिक (२९-४० आठवडे):
    शरीर जड वाटते. त्यामुळे सौम्य स्ट्रेचिंग, ध्यानधारणा व श्वसनावर लक्ष केंद्रित करणे उपयुक्त.


काही महत्त्वाच्या टिप्स :




  • व्यायाम सुरू करण्यापूर्वी डॉक्टरांचा सल्ला घ्या.

  • पाणी भरपूर प्यावे व शरीराला हायड्रेटेड ठेवावे.

  • हळुवार व्यायाम करावा; ओव्हरएक्सर्शन टाळावे.


कधी थांबावे?



  • दम लागणे, चक्कर येणे

  • छातीत दुखणे

  • योनीतून रक्तस्राव

  • बाळाच्या हालचालींमध्ये घट


निष्कर्ष:
गर्भधारणेत व्यायाम हा एक महत्त्वाचा भाग ठरतो. मात्र प्रत्येक स्त्रीची प्रकृती वेगळी असते, त्यामुळे कोणताही व्यायाम करण्याआधी वैद्यकीय सल्ला आवश्यक आहे. योग्य मार्गदर्शनाखाली केलेला व्यायाम हा मातेला मानसिक व शारीरिक बळ देतो आणि बाळासाठी निरोगी आधार तयार करतो. म्हणूनच “तंदुरुस्त आई, तंदुरुस्त बाळ” हे लक्षात ठेऊन, व्यायामाचा अंगीकार करा आणि गर्भधारणेचा प्रवास आनंददायक बनवा.
drsnehalspatil@gmail.com

Comments
Add Comment

Ganpati Arati : सुखकर्ता, दु:खहर्ता...! गणेशोत्सवात घर दुमदुमवणाऱ्या लोकप्रिय ५ आरत्या

१. सुखकर्ता दुखहर्ता वार्ता विघ्नाची सुखकर्ता दुखहर्ता वार्ता विघ्नाची । नुरवी पूर्वी प्रेम कृपा जयाची

Ganesh Chaturthi 2025 : पारंपारिक मोदकांना द्या हटके 'चॉकलेट मोदक'चा ट्विस्ट

मुंबई : यंदाच्या गणेश चतुर्थीला बाप्पासाठी काहीतरी खास बनवायची इच्छा असेल, तर पारंपरिक मोदकांना हटके 'चॉकलेट

Monsoon: पावसाळ्यात ओले कपडे सुकवताना दमछाक होतेय? 'या' सोप्या युक्त्यांनी मिळेल मदत

मुंबई : पावसाळ्याचा काळ सुरू झाला की, कपडे न सुकण्याची एक मोठी समस्या निर्माण होते. सततच्या पावसामुळे

हृदयविकाराचा इशारा देतात 'ही' लक्षणं – दुर्लक्ष केलं तर जीवावर बेतू शकतं !

मुंबई: आजकाल दिवसेंदिवस बदलत्या जीवनशैलीमुळे हृदयविकाराचा धोका वाढत आहे. अनियमित झोप , बदलता आहार , कामाचा तणाव

WhatsApp New Feature : WhatsApp वर कॉलिंगची स्टाईल बदलणार! शेड्युलिंगपासून हँड रेजपर्यंत नवे फीचर्स लॉन्च

सध्याच्या काळात व्हॉट्सॲप हा सर्वाधिक वापरला जाणारा मेसेजिंग ॲप म्हणून ओळखला जातो. शाळेत जाणाऱ्या

केसांच्या वाढीसाठी रोझमेरी वॉटर की रोझमेरी ऑइल सर्वोत्तम आहे? योग्य पद्धत जाणून घ्या

मुंबई : आजकाल केस गळणे आणि कमकुवत होणे ही एक सामान्य समस्या बनली आहे. या समस्येपासून मुक्त होण्यासाठी अनेक लोक