केंद्रीय आयुष मंत्र्यांच्या महाराष्ट्र सरकारला आयुष विद्यापीठ स्थापन करण्याच्या सुचना

मुंबई : पंतप्रधान नरेंद्र मोदी यांच्या नेतृत्वाखाली, आयुषला जागतिक मान्यता मिळाली आहे. तो आता भारताच्या आरोग्यसेवेचा महत्त्वाचा भाग झाला आहे, ज्यात AIIMS आणि संरक्षण रुग्णालयांमध्ये समावेश करण्यात आला आहे. G-20 अध्यक्षपदाच्या माध्यमातून, आपण आयुषला जागतिक पातळीवर पोहोचवले आहे, आणि या पद्धतींना देशभरातील विविध आरोग्यसेवा प्रणालींमध्ये एकत्रित केले आहे. ‘आयुष मधील जागतिक समन्वय: मेडिकल व्हॅल्यू ट्रॅव्हलद्वारे आरोग्य आणि वेलनेसचे रूपांतर’ या थीमवर आधारित आयुष मेडिकल व्हॅल्यू ट्रॅव्हल समिट २०२४ भारताला आयुष प्रणालींवर आधारित सर्वसमावेशक आरोग्य सेवेचे जागतिक केंद्र म्हणून स्थान देण्यासाठी सज्ज आहे. हा महत्त्वपूर्ण कार्यक्रम भारत सरकारच्या आयुष मंत्रालयाने, पर्यटन मंत्रालय, महाराष्ट्र सरकार आणि प्रमुख भागीदारांच्या सहकार्याने हॉटेल सोफिटेल, बीकेसी, मुंबई येथे आयोजित केला होता. यावेळी प्रतापराव जाधव, केंद्रीय राज्यमंत्री (स्वतंत्र प्रभार), आयुष मंत्रालय आणि केंद्रीय राज्यमंत्री, आरोग्य व कुटुंब कल्याण मंत्रालय, भारत सरकार, यांनी प्रमुख पाहुणे म्हणून समिटचे उद्घाटन केले. आपल्या भाषणात ते म्हणाले, “आयुष एमव्हीटी समिटमध्ये, आपण भारताच्या नैसर्गिक सौंदर्याचा आणि त्याच्या सर्वसमावेशक आरोग्य सेवांचा – आयुर्वेद, योग, युनानी, सिद्ध, आणि होमिओपॅथी – उत्सव साजरा करतो, ज्यामुळे दरवर्षी हजारो आंतरराष्ट्रीय पर्यटक आकर्षित होतात. आपल्या व्यापक आरोग्याची फोकस शारीरिक, मानसिक आणि आध्यात्मिक कल्याणावर आहे, ज्यामुळे भारत आरोग्य पर्यटनात जागतिक नेतेपदी पोहोचत आहे.

आयुष मंत्री पुढे म्हणाले, “लोकांना खऱ्या आयुष सेवा अनुभवण्यात रस आहे, परंतु बऱ्याचदा ते या सेवा मिळवण्यात अडचणींना सामोरे जातात. अशा कार्यक्रमांमुळे, पारंपरिक आरोग्यसुविधा सर्वांसाठी सुलभ होतात.”

तसेच, त्यांनी महाराष्ट्राचे मुख्यमंत्री एकनाथ शिंदे यांच्याशी झालेल्या संभाषणाचा उल्लेख केला, ज्यात त्यांनी महाराष्ट्रात आयुष मंत्रालय आणि आयुष विद्यापीठ स्थापन करण्याचा प्रस्ताव दिला.

ग्रामीण भारतात, अरुणाचल प्रदेश (७७%) वगळता सर्व राज्ये आणि केंद्रशासित प्रदेशांमध्ये आयुषची जागरूकता ८७% ते ९९% दरम्यान आहे, तर शहरी भारतात सर्व राज्ये आणि केंद्रशासित प्रदेशांमध्ये आयुषची जागरूकता ८६% पेक्षा जास्त आहे. आयुर्वेद हा आयुषचा सर्वात सामान्यपणे वापरला जाणारा प्रणाली आहे (>८६%). भारतातील विमा नियामक आणि विकास प्राधिकरणाने (IRDAI) १ एप्रिल २०२४ रोजी नवीन मार्गदर्शक तत्त्वे जारी केली, ज्यामध्ये आरोग्य विमा कंपन्यांना आयुष उपचार इतर उपचारांप्रमाणेच ऑफर करण्याची आवश्यकता आहे. आतापर्यंत सुमारे ४९ जीवन विमा कंपन्या सुमारे ६९ पॅकेजेस देत आहेत.

शिखर संमेलनाने आयुष-आधारित आरोग्यसेवा आणि वैद्यकीय मूल्य प्रवासाच्या भविष्यासाठी शासकीय अधिकारी, वेलनेस केंद्रे, वैद्यकीय प्रवास सल्लागार, विमा कंपन्या आणि उद्योग नेते यांना चर्चेसाठी एक अद्वितीय व्यासपीठ दिले. सहभागी regulatory तरतुदी, आंतरराष्ट्रीय बाजारपेठेतील संधी, आणि आयुषच्या जागतिक वाढीस चालना देणाऱ्या उपक्रमांविषयी सखोल माहिती मिळाली.

शेवटी, प्रतापराव जाधव म्हणाले, “आयुष मधुमेह आणि यकृत रोगांसारख्या आरोग्य समस्यांचे पुराव्यांवर आधारित उपचार करत आहे आणि सर्वांसाठी उपचार सहज उपलब्ध करण्याचे उद्दिष्ट आहे. आम्ही सरकारला सर्व कर्मचाऱ्यांना मोफत आयुष उपचार देण्याचे आवाहन करतो आणि आम्ही ब्लॉक आणि तहसील स्तरावर स्वस्त आयुष केंद्रे स्थापन करण्यास वचनबद्ध आहोत. ९ ऑक्टोबर रोजी आम्ही आमचे पहिले आयुष जन औषध केंद्र सुरू करू, जे पारंपारिक उपचार पद्धतींना आरोग्यसेवांमध्ये एकत्र करेल. ‘महिला आरोग्य तपासणी’ उपक्रम आयुर्वेदाच्या माध्यमातून आरोग्य जागरूकता वाढवेल. आयुर्वेद दिनाच्या निमित्ताने ‘देश का प्राकृतक परीक्षण – घर घर तक आयुर्वेद’ अभियानाचे एक कोटी कुटुंबांना लक्ष्य करीत भुवनेश्वरमध्ये कार्यक्रम आणि दिल्लीत ग्रँड फिनाले होणार आहे.”