कुठल्याशा साहित्य प्रदर्शनात दोन तरुण मित्र फिरत असतात. नव्याको-या पुस्तकांचा घमघमाट नाकात शिरत असतो. विविध स्टॉलवरील अनेक पुस्तके चाळली जातात. पुस्तके चांगली दिसली की, हळूच त्याची किंमत पाहतात. दुपार झाली आहे. दोघांनाही वडापाव खायला आणि घरी जायला पुरेसे पैसे आहेत, याची खात्री करून घेतात. ते पुन्हा एका स्टॉलसमोर थांबतात. देशी-परदेशी कविता, कादंब-या, भाषांतरित पुस्तके असतात. तरुण असल्यामुळे देशी साहित्यिकांना डावलून परदेशी कवी, साहित्यिकांची पुस्तके वाचण्यावर भर. त्यांच्या बाजूला उभा असलेला हिरवा सदरा, पांढरी दाढी, गंभीर चेह-याचा इसम हातातल्या पुस्तकातून डोकावत समोरच्या ‘ढवळ्या-पवळ्या’कडे अधूनमधून पाहत असतो. एक पुस्तक ते पुन्हा पुन्हा पाहतात, न्याहाळतात, हाताळतात आणि एकमेकांबरोबर कुजबुज करून खाली ठेवतात. तो हिरव्या सद-यातला, पांढ-या दाढीतला गंभीर माणूस पुढे येतो. ढवळ्या-पवळ्याची पैशाची चणचण ओळखतो आणि ते त्यांना आवडलेले पुस्तक सहज बोलता बोलता विकत घेऊन भेट देतो. पुस्तकावर त्या दोघांची नावेही टाकतो स्वत:चे नाव वगळून. ते तरुण त्या गंभीर माणसाला आश्चर्याने, उत्सुकतेने, आपुलकीने त्याचे नाव विचारतात. तो सांगतो, ‘सतीश काळसेकर.’ सतीश हरिश्चंद्र काळसेकर. बँकेत नोकरी करणारी व्यक्ती ही त्याची व्यावहारिक ओळख. साहित्यिक जगतात मात्र, हा माणूस संपर्कात असणा-या प्रत्येकाचा आधारस्तंभ असतो. पारंपरिक साहित्याला, साहित्यिक अभिरुचीला नाकारून बंडखोर तरुणांची, लघुनियतकालिकांची चळवळ १९६०च्या सुमाराला सुरू झाली. दि. पु. चित्रे, चंद्रकांत खोत, तुळशी परब, सतीश काळसेकर, नामदेव ढसाळ असे कितीतरी तरुण भाऊ पाध्ये यांच्या नेतृत्वाखाली जमा झाले. सगळे प्रस्थापित प्रवाहाविरोधात वाचणारे आणि म्हणून वेगळे लिहिणारे. काळसेकरही कवी, लेखक. मात्र, त्यांच्या या लिहित्या मित्रांसाठी ते त्यापलीकडचे होते. बँकेत नोकरीला असल्यामुळे इतरांपेक्षा थोडे जास्त आर्थिकदृष्टय़ा स्थिर. त्यांनी काढलेल्या ‘संहिता’ या प्रकाशन संस्थेमार्फत अनेक लिहिणारे तरुण लेखक झाले. प्रस्थापित प्रकाशन संस्थांना नाकारलेल्या ‘लिहिणा-यांना’ त्यांनी साहित्यिक केले. चंद्रकांत खोत यांचा ‘मर्तिक’ हा काव्यसंग्रहही ‘संहिता’मधून प्रकाशित झाला. त्याला १९६९मध्ये राज्य सरकारचा पुरस्कार मिळाला. अशा अनेक लिहिणा-या मित्रांना त्यांनी साहित्यिक केले. नव, नवता आणि त्याच्या जोडीला बंडखोरी वृत्तीला पोषक अशा सगळ्या साहित्यिक कलाकृतींना त्यांच्या ‘संहिता’ने नाव दिले, स्थान दिले आणि ओळख दिली. हे सगळे करत असताना त्यांचे लिखाण सुरूच आहे, वाचन सुरू असते. वाचणा-याला, लिहिणा-याला प्रोत्साहन देण्याचे काम त्यांनी अत्यंत निष्ठेने केले आणि आजही करत आहेत. त्यांच्या मित्रांचा गोतावळा म्हणूनच त्यांना आधारस्तंभ मानतो. लिहिणारा (लेखकराव) खूप वाचतो, त्याला इतरही अनेक लेखक आवडतात, असे खूप कमी लेखकांबाबत आढळते. काळसेकर जसे साहित्य प्रदर्शनात भेटतात तसे ते कोणत्या ना कोणत्या प्रकाशन संस्थेच्या कार्यालयात पुस्तक चाळताना दिसतात. कधी पीपल्स हाऊस तर कधी लोकवाङ्मयगृहात हमखास सापडतात. एक चोखंदळ वाचक, कवी, लेखक अशी त्यांची ओळख आहे. वर्तमानपत्रातील सदर लेखन असो की, देशी-परदेशी साहित्यिकांच्या पुस्तकांचे, कवितांचे अनुवाद असो.. त्यांनी आपले लिखाण नेहमीच आत्मीयतेने केले आहे. ‘वाचणा-याची रोजनिशी’ हा निबंधसंग्रह म्हणूनच त्यांचा स्वत:शी आणि इतरांशी असलेला संवाद आहे. ते एक छोटेखानी आत्मवृत्तच आहे. रामदास स्वामींनी ‘दिसामाजी काहीतरी वाचावे, लिहावे’ असा सल्ला दिला आहे. तोच सल्ला काळसेकरांनी आपल्या रोजनिशीतून दिला आहे. म्हणूनच या रोजनिशीची दखल घेत साहित्य अकादमीने त्यांना २०१३चा पुरस्कार जाहीर केला आहे. रोज काही ना काही वाचणा-या लेखकाचा हा सन्मान ख-या अर्थाने तमाम वाचकवर्गाचा सन्मान आहे.
वाचणारा लेखक
RELATED ARTICLES
Recent Comments
किल्ले जीवधन
on
संपर्क
on
संपर्क
on
संपर्क
on
आमच्या बद्दल
on
आमच्या बद्दल
on
संपर्क
on
अभिजात भाषा
on
आळशी मांजर
on
आमचा टॉम
on
छोटीशी सोनू
on
संपर्क
on
संपर्क
on
संपर्क
on
संपर्क
on
संपर्क
on
मनातली कविता
on
संपर्क
on
हेल्पलाइन
on
दगडफूल
on
हेल्पलाइन
on
संपर्क
on
संपर्क
on
भयाचे भूत..
on
मोदी करिष्मा
on
E-Book
on
गुणकारी शेपू
on
निष्ठावंत
on
संपर्क
on
संपर्क
on
५१ मध्ये ७
on
गर्दीच गर्दी
on
मूक मोर्चा
on
RSS NEWS
on
आमच्या बद्दल
on
आमच्या बद्दल
on
महात्मा…
on
संपर्क
on
आमच्या बद्दल
on
संपर्क
on
रामघळ
on
आमच्या बद्दल
on
आमच्या बद्दल
on
आमच्या बद्दल
on
वाढदिवस
on
वृक्षारोपण
on
रमाचा दुखणा
on
तगडे उमेदवार
on
आमची दिवाळी…
on
आमच्या बद्दल
on
आमच्या बद्दल
on
अनुभव
on
गीर गाय
on
सगुणेचा संप
on
तपास पथक
on
संपर्क
on
भुजंगासन
on
एकटेपणाची सल
on
संपर्क
on
ईश्वर
on
आयपीएल
on
“न्याय द्या”
on
“अभिवादन”
on
आमच्या बद्दल
on
संपर्क
on
संपर्क
on
E-Book
on
हॉटेलचं हृदय
on
फसवणूक
on
भीषण आग..
on
आज टिप ऽऽर!
on
संपर्क
on
संपर्क
on
अमिषा पटेल..
on
संपर्क
on
माझी आई
on
मनातलं
on
वेलकम बॅक
on
संपर्क
on
शटर लाईफ
on
“कुराण वाचन”
on
चढणीचे मासे
on
संपर्क
on
वैशाख वणवा
on
आजोळचे दिवस
on
संपर्क
on
संपर्क
on
कचरा नकोच!
on
मनातलं
on
मनातलं
on
संपर्क
on
संपर्क
on
जैतापूरच..!
on
मनातलं
on
मनातलं
on
मनातलं
on
तो अन् मी
on
मनातलं
on
मनातलं
on
मनातलं
on
मनातलं
on
मनातलं
on
संपर्क
on
संपर्क
on
नूरा कुस्ती
on
“सन्नाटा”
on
खाकीला डाग!
on
सजीव गाथा
on
संपर्क
on
संपर्क
on
आमच्या बद्दल
on
सिगारेट
on
संपर्क
on
सोशल पोलिस
on
गु-हाळ
on
जिंकणारच!
on
आम आदमी सेना
on
ग्रँड चव
on
पाणी
on
पाणी
on
जिंकणारच!
on
जिंकणारच!
on
चमकेशगिरी
on
म्हाळवस
on
सुमंगल यश
on
अर्नोल्ड
on
दहीहंडी
on
भूकंपानंतर…
on
वाघ तो वाघच
on
आदिती राव
on
मुंबई चिंब!
on
वाहतूकवेडा
on
स‘माज’
on
मैं हूँ ना!
on
मेट्रो आली
on
“हीच ती कार”
on
सत्तातूर !
on
विजय सलामी
on
मतदान करा..
on
नाजूक त्वचा
on
जागे व्हा
on
नाच रे मोरा…
on
काठयांचा खेळ
on
“विसर्जन”
on
रेल्वे ठप्प
on
रेल्वे ठप्प
on
भन्नाट
on
“सिंग साहब
on
ऊस पेटला
on
चतुरस्र श्री
on
पेन स्टॅण्ड
on
आनंदाची चाळ
on
चंड‘प्रतापी’
on
महाकुंभ
on
सैतानाचा बाप
on
सुखोई सफर
on
कसाब फासावर
on
कसाब फासावर
on
कसाब फासावर
on
कसाब फासावर
on
बलिष्ठ गवा
on
मराठी बिराठी
on