महिलांच्या हाताला काम देऊन त्यांना हक्काचा रोजगार मिळवून देणा-या सिंधुदुर्ग महिला भवनमुळे ओसरगावची ओळख संपूर्ण महाराष्ट्रात झाली आहे.
कणकवली – महिलांच्या हाताला काम देऊन त्यांना हक्काचा रोजगार मिळवून देणा-या सिंधुदुर्ग महिला भवनमुळे ओसरगावची ओळख संपूर्ण महाराष्ट्रात झाली आहे. त्यामुळे ‘महिलांचे माहेरघर’ म्हणूनही ओसरगाव नावारूपास आले आहे. उद्योगमंत्री नारायण राणे, सौ. निलमताई राणे, खासदार डॉ. निलेश राणे, युवा नेते नितेश राणे या कुटुंबीयांच्या संकल्पनेतून या ठिकाणी उद्योगधंदे सुरू करून महिलांना रोजगाराची संधी महिला भवनमार्फत दिली आहे. महिला बचतगटांच्या विविध उत्पादित मालाला योग्य हमीभाव जिजाई महिला सेवा संस्थेमार्फत मिळत आहे. विकासाच्या दृष्टीने झपाटय़ाने वाटचाल करणारे गाव म्हणून ओसरगावची ओळख आहे.
गावचे ग्रामदैवत श्री लिंग माऊलीच्या कृपाशीर्वादाने, एकोप्याने रूढी परंपरेची जोपासना करणारे आनंदाने नांदणारे गाव म्हणजे ओसरगाव. मुंबई-गोवा महामार्गावरील तलावामुळे उत्तम पर्यटनस्थळ व सुख सोयींनीयुक्तअसलेले गाव म्हणूनही ओसरगाव नावारूपास आले आहे. सह्याद्रीच्या पायथ्याशी व मुंबई-गोवा महामार्गालगत असलेल्या तलावामुळे हे गाव पर्यटनस्थळ म्हणून प्रसिद्ध आहे. सर्वत्र माळरान व पूर्वी मोठय़ा प्रमाणावर ओसाड जमीन असल्यामुळे अनेक लोक या माळरानावर स्थायिक झाले, त्या लोकांना या ठिकाणी आसरा मिळाला. ओसाडगाव वरून ओसरगाव असे नाव पडले असावे, असे जाणकारांचे मत आहे. सिंधुदुर्ग जिल्ह्यातील महिला स्वत:च्या पायावर उभ्या राहाव्यात, महिलांचे सक्षमीकरण व्हावे या हेतूने उद्योगमंत्री राणे यांनी ओसरगाव येथील उजाड माळरानावर २४ एप्रिल २०१२ साली संस्थापक, अध्यक्ष सौ. निलमताई राणे यांच्या पुढाकाराने सिंधुदुर्ग महिला भवनाची सुसज्ज व सर्व सोयीसुविधा उपलब्ध असलेली इमारत बांधण्यात आली. सिंधुदुर्ग जिल्ह्यातील शहरी व ग्रामीण भागातील महिलांना बचतगटामार्फत उत्पादित मालासाठी उत्तम प्रकारची बाजारपेठ मिळाली.
हजारो बचतगटांतील महिलांच्या हाताला काम मिळाले. दररोज हजारो महिला ओसरगाव येथील महिला भवनात येऊन उत्पादित विविध प्रकारचा माल पुरवठा करून स्वत:च्या पायावर उभ्या राहून महिन्याला हजारो रुपये मिळवू लागल्या आहेत. आता ओसरगावच्या या महिला भवनात महिलांची वर्दळ मोठय़ा प्रमाणावर वाढली आहे. त्यामुळे सिंधुदुर्ग जिल्ह्यातील महिलांचे ‘माहेरघर’ म्हणून महिला भवनाची ओळख निर्माण झाली आहे.
कोकण महिला विकास प्रा. लि. मार्फत येथील तयार होणा-या सर्व प्रकारच्या फळांवर प्रक्रिया करून विविध प्रकारची उत्पादने तयार केली जात आहेत. अनेक प्रकारची लोणची, सरबते, पापड, कुळीथ पीठ, मसाले, आवळा कॅण्डी, आवळा मावा व इतर अनेक प्रकारची उत्पादने तयार करून विक्रीस ठेवण्यात आली आहेत.
या ठिकाणी महिलांच्या हाताला काम मिळावे म्हणून एन. एन. आर. गारमेंट्स इंडस्ट्रीज सुरू करण्यात आली आहे. यामध्ये शालेय विद्यार्थ्यांचे व कंपनीतील कर्मचाऱ्यांचे सर्व प्रकारचे गणवेश माफक दरात शिवून मिळतात. ओसरगाव ग्रामपंचायतीची स्थापना २४ एप्रिल १९५७ साली करण्यात आली आहे. ग्रामपंचायतीला गाडगेबाबा विभागीय पुरस्कार, दलित वस्ती सुधार योजनेंतर्गत सन २००८-२००९चा प्रथम पारितोषिक पुरस्कार प्राप्त झाला आहे.
गावातील लोकांचा शेती हा मुख्य व्यवसाय आहे. पावसाळ्यात भात हे मुख्य पीक घेतले जाते. उन्हाळी भुईमूग, कुळीथ, नाचणी ही पिके घेतली जातात. आंबा, काजू, माड व इतर फळझाडांच्या बागायती आहेत. मुंबई ते गोवा महामार्गालगत ओसरगाव तलाव हे पर्यटकांचे मुख्य आकर्षण आहे. तलावासभोवतालचा परिसर निसर्गरम्य आहे. त्यामुळे या ठिकाणी उन्हाळ्यात पर्यटक वनराईत बसून येथील वातावरणाचा मनमुराद आस्वाद घेताना दिसतात.
ओसरगावचे श्रीलिंग माऊली हे ग्रामदैवत आहे. श्रीलिंग माऊलीचा वैशिष्टय़पूर्ण दसरोत्सव व सात प्रहाराचा सप्ताह हे दोन धार्मिक सण प्रसिद्ध आहेत. गावरहाटीतील लिंगमाऊली हे शंकर-पार्वतीचे अधिष्ठान असलेले मुख्य मंदिर आहे. दस-यामध्ये नऊ दिवस नवरात्रोत्सव साजरा केला जातो. यावेळी माऊलीची ओटी भरणे यासह नऊ दिवस विविध कार्यक्रमांची रेलचेल असते. लिंगमंदिर श्रीवेणी पिंडी असलेले श्रद्धास्थान आहे. या तिन्ही पिंडीचे पाणी एकाच मुखातून तीर्थ म्हणून घेतले जाते. या मंदिरात दस-याच्या दुस-या दिवशी सातप्रहारांचा सप्ताह साजरा केला जातो. ३६५ विडे ठेवून परल कार्यक्रम साजरा केला जातो. यावेळी गावातील व परिसरातील भाविकांची मोठी गर्दी असते. निसर्गरम्य डोंगराच्या कुशीत हे मंदिर उभे आहे. या मुख्य मंदिराबरोबर श्रीदेव रवळनाथ, श्रीमहालक्ष्मी, श्रीअंबादेवी, श्रीपावणाई, वडाचा पूर्वस, पुजारीवस अशी देवालये आहेत. डिसेंबर महिन्यात दहीकाला उत्सव साजरा केला जातो. या वेळी दशावतार नाटय़प्रयोग सादर करण्याची परंपरा आहे. नाटय़कला अकादमीचा पुरस्कार मिळालेले दशावतारी कलाकार बाबी नालंग यांचे गाव अशीही या गावाची ओळख आहे.
दृष्टिक्षेपात ओसरगाव..
ग्रा. पं. स्थापना : २४ एप्रिल १९५७
सदस्य संख्या : ९
लोकसंख्या : २२५३ (स्त्रिया १,९६१ व पुरुष १,०९२)
वाडय़ा : (१०) कानसळीवाडी, पारभाटलेवाडी, सडेवाडी, खासकीलवाडी, पटेलवाडी, गावठणवाडी, मळीवाडी, परबवाडी, गवळवाडी, बौद्धवाडी
क्षेत्रफळ : १७५७-१९-०० हेक्टर आर
वैशिष्टय़ : सिंधुदुर्ग महिला भवन, ओसरगाव तलाव
श्रीलिंग माऊली देवालय.