ज्या मुलांची सेल्फ एस्टीम लो असते, ते संकोची, अंतर्मुख असतात. याउलट ज्यांची ‘सेल्फ एस्टीम’ उच्च दर्जाची असते ती मुलं उत्साही, कृतिशील असतात. मुलं मोठी होत असताना त्यांना पाठिंबा दिल्याने आणि त्यांची सेल्फ एस्टीम विकसित करण्याकरिता मदत केल्याने त्यांचं मानसिक आरोग्य सुधारतं, ज्यामुळे त्यांना आयुष्यात खूप फायदा होतो.
‘सेल्फ एस्टीम’ ही अभ्यासात यश मिळवणं, उपक्रमात सहभाग घेणं, कार्यक्रमात एन्गेज राहणं, सामाजिक नातेसंबंध आणि अर्थातच त्यांचं कल्याण या सगळ्यात फार कुशल भूमिका पार पाडते. ज्या मुलांची सेल्फ एस्टीम लो असते, ते संकोची, अंतर्मुख असतात. स्वतःबाबत स्वतःच काही मर्यादा आखून घेतात. मग त्यांची तशीच मानसिकता तयार होते. याउलट ज्यांची ‘सेल्फ एस्टीम’ उच्च दर्जाची असते ती मुलं उत्साही, कृतिशील असतात, आपली किंमत, मूल्य काय आहे याची त्यांना उत्तम जाण असते आणि आपण जे कोणी आहोत, जसे आहोत त्याबद्दल ते समाधानी असतात.
मुलं मोठी होत असताना त्यांना पाठिंबा दिल्याने आणि त्यांची सेल्फ एस्टीम विकसित करण्याकरिता मदत केल्याने त्यांचं मानसिक आरोग्य सुधारतं, ज्यामुळे त्यांना आयुष्यात खूप फायदा होतो. आता पाहू या मुलांच्या वाढीत आणि विकासात सेल्फ एस्टीमची भूमिका…
स्वतःचं मूल्य, आपली किंमत, आपण स्वतःकडे कसं पाहतो याबद्दलची आपली जाण मोजण्याचं ‘सेल्फ एस्टीम’ हे एक साधन आहे. आपली सेल्फ एस्टीम जर उच्च दर्जाची असेल, तर आपण स्वतःला मौल्यवान समजतो. स्वतःवरचा विश्वास वाढतो. परफाॅर्म करण्याची क्षमता, शारीरिक आणि मानसिक आरोग्यही उत्तम दर्जाचे होते. व्यक्ती म्हणून आपली चांगली वाढ होते. आयुष्यात आपल्यावर येणारे अपयशाचे, सेटबॅकचे प्रसंग अशा मुलांना चांगल्या पद्धतीने, आत्मविश्वासाने हाताळता येतात आणि लो सेल्फ एस्टीम असली की आपण कोण आहोत? हे जाणून घ्यायलासुद्धा मुलांना आवडत नाही.
मुलांच्या आनंदात, आपण कोण आहोत या मूल्यांची जाण आणि त्यांची ओव्हर ऑल डेव्हलपमेंट अतिशय महत्त्वपूर्ण भूमिका निभावतात. उच्च दर्जाची सेल्फ एस्टीम असणारी मुलं अधिक आत्मविश्वासपूर्ण आणि सक्षम असतात. आपल्या व्यक्तिमत्त्व आणि आपल्यातील गुणवैशिष्ट्यांबद्दल, आपल्या अचिव्हमेंट्सबद्दल त्यांना अभिमान वाटतो.मदत मागण्यात, स्वतःसाठी काही करण्यात ते संकोच करत नाहीत.
१) (Resilience) चुका आणि अपयशातून दुरुस्त होण्याची क्षमता त्यांच्यात असते.
२) आंतरिक प्रेरणा म्हणजेच स्वतःला काही करणं आवश्यक आहे याची महत्त्वपूर्ण जाणीव त्यांना असते.
३) स्वावलंबी होऊन काम करण्याचं महत्त्व त्यांना जाणवते.
४) स्वतःविषयी आदराची भावना असते.
५) नाती जोडण्यात सुरक्षित वाटतं.
६) पीअर प्रेशर असतानाही समतोल विचार करून निर्णय घेता येतो.
७) व्यवसायात ही मुलं खूप छान यशस्वी होतात. सामाजिक रिलेशनशिप चांगल्या प्रकारे सांभाळतात. जुळवून घेण्याच्या क्षमता उच्च दर्जाच्या असतात. पाॅझिटिव्ह पर्सेप्शन असतं. निरोगी मन शरीर राखण्याची उत्तम जाण असते.
n मुलांची सेल्फ एस्टीम नीचतम दर्जाची असेल, तर नक्कीच त्यांनी केलेल्या कामाबद्दल त्यांना पाॅझिटिव्ह फीडबॅक, योग्य पाठिंबा मिळालेला नसतो हे लक्षात ठेवायला हवं.
१) अशा मुलांना निराशा, राग, दुःख, चिंता या भावनांनी ग्रासलेले असते.
२) या मुलांचा शिकण्यातील रस संपून गेलेला असतो.
३) मित्र बनवण्यात, टिकवण्यात या मुलांना अडचणी येतात.
४) यांच्यावर पीअर प्रेशरमुळे खूप ताण येतो, त्यातून ते बाहेर पडू शकत नाहीत. ते या पीअर प्रेशरमधून बाहेर पडू शकत नाहीत.
५) स्वतःचा पराभव झाला, तर त्या निराशेतून, दुःखातून बाहेर पडण्याचं कौशल्य त्यांच्याजवळ नसतं. ते अशा गोष्टींपासून दूर पळतात, टाकतात.
६) या मुलांचं वागणं असामाजिक (antisocial) होऊ शकतं. लोकांना इजा करणं, catastrophic, आत्महत्या या गोष्टी घडवणारं असतं.
मुंबई : शैक्षणिक वर्ष २०२४-२०२५ साठी ‘शिक्षण हक्क अधिनियम’ अर्थात ‘आरटीई’अंतर्गत २५ टक्के आरक्षित जागांसाठीच्या…
संजय राऊत यांनाच मुख्यमंत्री व्हायचे होते, त्यासाठी उद्धव ठाकरेंना ब्लॅकमेल केल्याचा आमदार नितेश राणे यांचा…
दोन्ही नेते भाषण न करता निघून गेले फुलपूर : लोकसभा निवडणुकीच्या (Lok Sabha Election) पार्श्वभूमीवर…
चिपळूणात ढगफुटी, अडरे गावात अर्ध्या तासात रेकॉर्डब्रेक पाऊस, नद्या दुथडी भरुन वाहू लागल्या चिपळूण :…
काँग्रेस आणि झामुमो यांनी झारखंडला लुटण्याची एकही संधी सोडली नाही पंतप्रधान मोदींनी विरोधकांना झोडपले! जमशेदपूर…
नवी दिल्ली : फसव्या जाहिरातींप्रकरणी सर्वोच्च न्यायालयाच्या दणक्यामुळे पतंजली कंपनीचे संस्थापक रामदेव बाबा आणि बाळकृष्ण…