काही दिवसांपूर्वी मी कुठल्याशा एका वर्तमानपत्रात संटा-बंटा या सरदारजींचा एक विनोद वाचला होता. संतासिंग-बंटासिंग दोघेजण एकदा लांबच्या प्रवासाला रेल्वेनं निघाले होते. बंटासिंगने गाडीत आलेल्या फेरीवाल्याकडून दोन वेगळ्या प्रकारची फळं विकत घेतली. त्यातलं एक फळ संटासिंगला दिलं. संटासिंगने त्या फळाचा एक घास घेतला असेल नसेल तोच गाडी एका लांबलचक बोगद्यात शिरली. गाडीत एकदम अंधार झाला. घाबरलेल्या संटासिंगनं फळाचा घास खिडकीतून थुकून टाकला नि एकदम ओरडून म्हणाला, ‘अरे बंटा, यह फल मत खा | यह फल खानेसे आदमी अंधा होता है|’ ‘हां यार सच्ची| मेरे साथ भी ऐसाही हुअा है|’ संटासिंगही आपल्या तोंडातला घास थूंकत ओरडला. *** हा विनोद पुन्हा आठवण्याचं कारण म्हणजे अलीकडेच मी एक मासिक वाचलं. त्यात एका अध्यात्मिक बुवा-बाबाच्या चमत्काराच्या काही कथा छापलेल्या होत्या. स्वतःला ‘अनंतकोटी ब्रह्मांडाचा नायक’ आणि प्रत्यक्ष ‘परमेश्वराचा अवतार’ म्हणवून घेणाऱ्या त्या बुवा-बाबा-स्वामी-महाराजांच्या भक्तांनी आपल्याला आलेल्या अनुभवाचे किस्से त्यात छापले होते. भक्तांना आलेल्या त्या अनुभवांचा गोषवारा असा की...
एका भक्तानं लिहिलं होतं... माझ्या वडिलांना हार्टअॅटॅक आला होता. डॉक्टरांनी बायपास करायला सांगितली होती. ऑपरेशनची सगळी तयारी झाली, पण वडिलांच्या रक्तगटाशी जुळेल असं रक्तच मिळेना. आम्ही खूप धावपळ केली. पण व्यर्थ... अखेर मी हताश होऊन घरी परतलो आणि बाबांच्या फोटोसमोर हात जोडून विनवणी केली. इकडे मी बाबांना विनंती केली आणि तिकडे हॉस्पिटलमध्ये तीन अनोळखी रक्तदाते स्वतःहून जाऊन वडिलांसाठी रक्तदान करून आले. स्वामींच्या कृपेने वडिलांचे ऑपरेशन नीट पार पडले.
दुसऱ्या एका भक्ताचा अनुभव... माझा थोरला मुलगा शाळेच्या सहलीसाठी अलिबागला गेला होता. समुद्रात पोहताना चार मुलं बुडाली. त्यात माझा मुलगादेखील होता. बुडालेल्या तीन मुलांची प्रेतं किनाऱ्याला लागली, पण माझ्या मुलाचा थांगपत्ता लागला नाही. ती अख्खी रात्र आम्ही महाराजांचं नामस्मरण करीत होतो. दुसऱ्या दिवशी सकाळी माझा मुलगा सुखरूप असल्याची बातमी आली. समुद्रात मच्छीमारीसाठी गेलेल्या कोळ्यांनी त्याला पाण्यातून बाहेर काढून बोटीत घेतला होता. ही केवळ महाराजांचीच कृपा.
आणखी एका भक्ताचा अनुभव... चार दिवसांपूर्वी मी ऑफिसमधून घरी परतलो. येताना माझी ब्रीफकेस मी ट्रेनमध्ये बाकावरच्या रॅकवर ठेवली होती. गडबडीत उतरताना बॅग घ्यायला मी विसरलो. त्या बॅगेत ऑफिसची कागदपत्रे आणि दोन लाख रुपयांची कॅश होती. काय करावं मला सुचेना. पोलीस कंप्लेंट देऊनही काही उपयोग झाला नाही. अखेरीस मी बापूजींची करुणा भाकली आणि काय आश्चर्य...! दुसऱ्याच दिवशी एक माणूस माझा पत्ता शोधत शोधत माझ्या ऑफिसात हजर झाला. त्या माणसाने बॅग उघडून आतल्या कागदपत्रांवरून माझ्या ऑफिसचा पत्ता शोधला होता. महत्त्वाची सर्व कागदपत्रे आणि दोन लाख रुपये केवळ बापूजींच्याच कृपेमुळे परत मिळाले आणि आमच्यावरचे संकट टळले. *** मला संटासिंग-बंटासिंगचा फळ खाऊन माणूस आंधळा होतो हा विनोद आठवला. गाडी बोगद्यात शिरल्यामुळे अंधार झाला. अंधार होण्याचा ते फळ खाण्याशी काहीही संबंध नाही हे न जाणणाऱ्या अडाणी संटा-बंटाला आपण हसतो. त्यांच्या बुद्धीची कीव करतो. पण स्वतःला सुशिक्षित आणि बुद्धिनिष्ठ म्हणवून घेणारी माणसं जेव्हा एखाद्या बुबा-बापूच्या नादाला लागतात आणि त्या बुवा-बापू महाराजांच्या कृपेमुळे अमुक-तमूक गोष्ट घडली असं म्हणतात त्यावेळी काय म्हणायचं?
वडिलांच्या ऑपरेशनसाठी रक्तदान करणाऱ्या रक्तदात्यांबद्दल कृतज्ञतेचा उल्लेखही न करता जुळणाऱ्या रक्तगटाचं रक्त मिळालं ही बाबांची कृपा अशी श्रद्धा बाळगणाऱ्या माणसाला तुम्ही काय म्हणाल?
जो महाराज कोळ्यांच्या रूपाने येऊन एका मुलाला वाचवतो त्याच बाबाने, ‘इतर तीन मुलांना का वाचवलं नाही?’ या प्रश्नाचं उत्तर त्या महाराजाचे भक्त देऊ शकतील काय? हरवलेली बॅग सापडली यात ती बॅग आणून देणाऱ्याचा प्रामाणिकपणा की, कोणत्या तरी बुवा-बापूची कृपा?
बुद्धी शाबूत ठेवून आपण नीट विचार केला, तर अशी माणसं ज्याला चमत्कार म्हणतात ते चमत्कार नसतातच मुळी...! त्या असतात केवळ घटना...! घटना म्हणजे घडून गेलेली गोष्ट...!
आपल्या आजूबाजूला अनेक बऱ्या वाईट घटना सतत घडतच असतात. या घटना घडण्यामागे कधी निसर्गाचे नियम असतात, तर काही वैज्ञानिक सिद्धांत असतात. कधी काही मानसशास्त्रीय कारणं असतात, तर कधी निव्वळ योगायोग असतात. पण त्या घटनांमागचं नेमकं कारण न शोधता त्या घटनेशी कुठल्या तरी बाबा-बुवा-बापूचा संबंध जोडणारे अनेकजण आपण पाहतो.
तो भामटा बुवा आणि त्याच्या जवळचे लबाड लोक भोळ्या-भाबड्या भक्तांच्या अंधश्रद्धेला अधिकच खतपाणी घालतात. घडलेल्या घटनांबरोबरच काही न घडलेल्या घटनाही या चमत्कारांत घुसवतात. सामान्य माणसं त्यावर विश्वासही ठेवतात.
अलीकडे पुणे-मुंबईसारख्या शहरातदेखील बेगडी आध्यात्म सांगणारे आणि स्वतःला सद्गुरू, जगद्गुरू म्हणवून घेणाऱ्या बुवा-बापूंचा फारच सुळसुळाट झाला आहे. तसेच अशा भोंदू भगवंताच्या नादाला लागणाऱ्या भक्तगणांची संख्यादेखील दिवसेंदिवस वाढतेय हे देशाचे दुर्देव...!
अनेकदा आपणही अशा एखाद्या बुवा - महाराजाच्या दर्शनाला जातो. तिथल्या झगझगीत वातावरणानं आणि त्या मिठ्ठास प्रवचनानं भारावून जातो. एका बेसावध क्षणी आपण आपली बुद्धी गहाण टाकतो. त्या बुवा-बाबाला प्रत्यक्ष देवासमान मानू लागतो. त्याच्या नादाला लागून वहावत जातो. एकदा का बुद्धी गहाण पडली की, आपल्या आयुष्यात घडणाऱ्या सर्व बऱ्या वाईट सर्व घटनांशी आपण त्या बाबा-बापूचा संबंध जोडतो.
