राजरंग : राज चिंचणकर
रंगभूमीवर एखाद्या नाटकाचे शंभर प्रयोग होणे, ही नाट्यसृष्टीच्या दृष्टीने नवीन गोष्ट नाही. अनेक नाटकांचे शेकडोच नव्हे; तर अक्षरशः हजारो प्रयोग झाल्याची उदाहरणे नाट्यसृष्टीत आहेतच. पण तरीही, एखाद्या नाटकाच्या टीमच्या नाट्यकृतीचे शंभर प्रयोग होत असतील, तर त्या मंडळींसाठी ती मोठीच बाब असते. त्यातही, अशा नाटकातले कलाकार फार नावाजलेले नसतील आणि पर्यायाने त्यांना फार ओळख प्राप्त झाली नसेल, अशा कलाकारांना घेऊन एखाद्या नाटकाने शंभर प्रयोगांचा टप्पा गाठायचा; हे उल्लेखनीयच म्हणावे लागेल. याच मांदियाळीत, काही युवा मंडळींनी रंगमंचावर आणलेले 'प्रेम करावं पण जपून!' हे नाटक जेव्हा शंभर प्रयोगांना गवसणी घालते; तेव्हा ते कौतुकास्पद आणि दखल घेण्याजोगे ठरते.
नाटक हे टीमवर्क असल्याच्या उक्तीनुसार, त्या नाटकाशी संबंधित सर्वच घटक अशावेळी महत्त्वाचे ठरत असतात. किंबहुना, या घटकांच्या श्रमाचे योग्य ते चीज झाल्याचे अशावेळी दिसून येते. युवा कलाकारांनी नाट्यसृष्टीत घाम गाळत स्वतःच्या पायांवर उभे राहणे जितके महत्त्वाचे; तितकेच संबंधित नाटकाची निर्मितीमूल्ये दमदार असणेही महत्त्वाचे...! युवा कलाकारांच्या मागे प्रत्येकवेळी एखादा निर्माता भक्कमपणे उभा राहीलच असे नाही. मग अशावेळी, निर्मितीची धुरा स्वतःच्याच खांद्यांवर वाहून नेणे क्रमप्राप्तच ठरते. या स्थितीत, समोर येणाऱ्या विविध अडचणींना पार करत केवळ नाटक उभे करण्याचा घेतलेला ध्यास पूर्णत्वास नेणे, अशी कामगिरी फक्त नाट्यवेडे लोकच करू शकतात. 'प्रेम करावं पण जपून!' या नाटकाच्या युवा टीमने हे सर्वकाही समजून उमजून शंभराव्या प्रयोगापर्यंत हे नाटक नेऊन ठेवण्याचे काम केले आहे. त्यामुळे शनिवार, २९ नोव्हेंबर रोजी या नाटकाचा मुलुंड येथील कालिदास नाट्यगृहात होणारा शंभरावा प्रयोग, या टीमचा हुरूप आणि उत्साह वाढवणारा ठरेल, यात शंका नाही.
जेव्हा एखादे नाटक शंभर प्रयोगांचा टप्पा गाठते, तेव्हा त्यात तसेच काही खास असणार याचा अंदाज येतोच. तर, 'प्रेम करावं पण जपून!' या नाटकाकडे दृष्टिक्षेप टाकल्यास 'शुभमंगल सावधान' या शब्दांतून ध्वनीत होणाऱ्या अर्थाचे, पण वेगळ्या पद्धतीचे चित्र त्यात रेखाटण्यात आल्याचे स्पष्ट होते. त्यानुसार, प्रेमासोबतच संयम आणि मर्यादा यांची अचूक आखणी या नाटकात केली गेली असल्याने त्याची धाटणी वेगळी ठरते. 'शुभमंगल सावधान' हे विवाह सोहळ्यांत कानी पडणारे शब्द, त्यादृष्टीने 'मंगल' आहेतच; पण त्याचबरोबर त्यातला 'सावधान' हा शब्द अधिक महत्त्वाचा आहे. हाच धागा या नाटकाने पकडला असून, 'प्रेम करावं पण जपून!' असे म्हणतानाच, 'प्रेम तर करावे, पण ते जरा मर्यादा पाळूनच'; असे हे नाटक सुचवते. संपूर्ण युवा कलाकारांची टीम या नाटकाच्या मागे उभी आहे. संकेत शेटगे याने हे नाटक लिहिले असून, विशाल-दीपेश या द्वयीने हे नाटक दिग्दर्शित केले आहे. मृदुला कुलकर्णी, संकेत शेटगे, विशाल तांबे व भक्ती तारलेकर-शेठ या कलाकारांच्या या नाटकात भूमिका आहेत. माधुरी तांबे व सत्यजित भालेराव यांनी या नाटकाची निर्मिती केली आहे.
या नाटकाच्या शंभराव्या प्रयोगाच्या पार्श्वभूमीवर बोलताना, एकूणच नाटकाच्या जडणघडणीविषयी या नाटकाची युवा निर्माती माधुरी तांबे म्हणते, "नवीन निर्मिती संस्था व पहिले व्यावसायिक नाटक असल्याने, नाट्यनिर्मिती करताना अनेक आव्हानांना सामोरे जावे लागले. त्यामुळे सुरुवातीला व्यावसायिक रंगभूमीची गणिते समजायला १५ ते २० प्रयोग खर्ची पडले. त्यानंतर आपण कुठे कुठे काटकसर करू शकतो, हे समजायला लागले. नवीन निर्मिती संस्था असल्याने प्रेक्षकांच्या नाटकाकडे बघण्याच्या दृष्टिकोनात मोठी तफावत होती. कारण कोणताही मोठा चेहरा नाटकात नव्हता. आम्ही त्यापूर्वी काही मोठ्या कलाकारांशी बोलण्याचा प्रयत्न केला होता. पण कदाचित आम्ही नवीन असल्याने, मी नाटक कुठपर्यंत घेऊन जाईन याची त्यांना शाश्वती नसावी. अर्थात तेही स्वाभाविक आहे. आर्थिकदृष्ट्या बघायला गेलो तर बँकेत खूप मोठा आकडा नव्हता. जी काही रक्कम होती ती पगारातून बचत केलेली होती. पण ती सुरुवातीच्या काही प्रयोगांत खर्च झाली. पण मला नाटक सुरू ठेवायचे होते. कारण नाटकाचा विषय आणि माझ्या टीमची मेहनत मला वाया घालवायची नव्हती. मग त्यासाठी मधल्या काळात थोडी विश्रांती घेतली आणि पुन्हा एकदा नाटकाच्या प्रयोगांना सुरुवात केली. त्यातच, कोरोनाच्या काळात नाट्यगृहांचे भाडे कमी केले गेल्यामुळे ते पथ्यावर पडले. नाटकाचे प्रयोग वाढू लागले.
हळूहळू नाटकाबद्दल चर्चा व्हायला लागली. ते पाहून समाधान मिळत गेले. मग आता थांबायचे नाही, असे ठरवले आणि आता आम्ही शंभराव्या प्रयोगापर्यंत येऊन पोहोचलो आहोत".
