मुंबई : मुंबईच्या मेट्रो वाहतूक यंत्रणेत नवा अध्याय सुरू होत आहे. डी. एन. नगर ते मंडाळे मेट्रो लाईन २ बी साठी मंडाळे येथील कारशेड तयार झाली असून, हा आशियातील सर्वात मोठा आणि अत्याधुनिक तंत्रज्ञानाने सुसज्ज मेट्रो डेपो ठरला आहे. या डेपोमध्ये एकाच वेळी ७२ आठ डब्यांच्या गाड्या स्थिर करता येतील आणि २९ किलोमीटर अंतर्गत ट्रॅक नेटवर्क आहे.
मेट्रो लाईन २ बी ची लांबी सुमारे २३.६ किलोमीटर असून, या मार्गावर १९ स्थानके आहेत. या प्रकल्पाचा खर्च अंदाजे १०,९८६ कोटी रुपये आहे. मंडाळे येथील डेपो ३०.४५ हेक्टर क्षेत्रावर पसरलेले असून, तळमजला आणि त्यावर एक मजला अशा रचनेत उभारले गेले आहे. गाड्या ये-जा करण्यासाठी ३ उंच व्हायाडक्ट्स उभारण्यात आले आहेत. याशिवाय, या डेपोमध्येच कर्मचाऱ्यांच्या प्रशिक्षणासाठी अत्याधुनिक प्रशिक्षण केंद्रही तयार करण्यात आले आहे.
सध्या मंडाळे ते चेंबूर मार्गाच्या उद्घाटनासाठी एमएमआरडीएला राज्य सरकारकडून मुहूर्त मिळालेला नाही. या मार्गिकेची कामे पूर्ण झाली असून सीएमआरएस प्रमाणपत्र देखील मिळाले आहे. उद्घाटनाची तयारी पूर्ण आहे, परंतु वेळ मिळाल्याशिवाय सुरूवात लांबणीवर पडली आहे.
डेपोची वैशिष्ट्ये आणि तंत्रज्ञान
मंडाळे डेपोमध्ये एकाच वेळी ७२ आठ डब्यांच्या गाड्या स्थिर करता येतात, ज्यासाठी दोन पातळ्या आहेत, प्रत्येकी ३६ गाड्यांची क्षमता. हे स्थानक डी. एन. नगर-मंडाळे मार्गाला आधार देते, ज्यामुळे गर्दी कमी होईल आणि शहरातील दैनंदिन वाहतूक सुधारेल अशी अपेक्षा आहे.
डेपोमध्ये २९ किलोमीटर अंतर्गत ट्रॅक आणि डबल-डेकर स्टेबलिंग लेआउट आहे, ज्यामुळे या जागेत अधिक गाड्यांचे व्यवस्थापन करता येते. तीन उंच व्हायाडक्ट्समुळे गाड्यांचा प्रवेश आणि बाहेर पडणे अधिक जलद आणि कार्यक्षम होते.
सध्या येथे १० देखभाल लाईन्स, सहा तपासणी ट्रॅक आणि चार बोगी टर्नटेबल आहेत, जे तांत्रिक सेवांना जलद आणि सुरळीत बनवतात. हेवी-ड्युटी स्टोरेज आणि उपकरणांमुळे दररोजच्या देखभालीत कोणताही व्यत्यय येत नाही.
आधुनिक सुविधा आणि पर्यावरणीय उपाय
डेपोमध्ये दररोज स्वयंचलित साफसफाईसाठी वॉश प्लांट आहे, तर व्हील प्रोफाइलिंग पिटद्वारे व्हीलची तपासणी केली जाते. G+3 कंट्रोल सेंटर २४ तास ऑपरेशन्सवर लक्ष ठेवते. पर्यावरणीय उपायांमध्ये १७५ KLD पाण्याचे पुनर्नवीनीकरण, भूमिगत उपयुक्तता व्यवस्था आणि धूळ नियंत्रण प्रणाली आहेत. मंडाळे-डायमंड गार्डन स्ट्रेचवरील चाचण्या सुरू असून, पूर्ण लाईन २०२६ मध्यापासून २०२७ अखेरीस सुरू करण्याचे लक्ष्य आहे.
मंडाळे डेपोच्या उद्घाटनासह मुंबईने मेट्रो वाहतूक सुविधेत मोठा टप्पा गाठला आहे. ही सुविधा शहराच्या पूर्व-पश्चिम कॉरिडॉरमध्ये कार्यक्षमता वाढवण्यास आणि कनेक्टिव्हिटी मजबूत करण्यास महत्त्वपूर्ण ठरेल.