मोहित सोमण: जागतिक भूराजकीय परिस्थितीत काहीशी शिथिलता आल्याने सोन्याच्या दरात गेले दोन दिवस मोठी घसरण झाली. आजही प्राईज करेक्शन झाल्याने आजही दरात घसरण कायम राहिली आहे. गेल्या दोन दिवसात कमोडिटीत ६% घसरण झाल्या चे या निमित्ताने स्पष्ट झाले. जागतिक स्थैर्यासह आगामी चीन युएस व्यापारी कराराची संभाव्यता बाजारात जाणवत असल्याने सोन्याची सुरक्षित गुंतवणूक म्हणून स्पॉट बेटिंग घसरली आहे. परिणामी कमी झालेल्या मागणीमुळे सोन्याचे दर स्वस्त झाले. भारतीय बा जारपेठेतही युएस बाजारातील संभाव्य करारामुळे तसेच डॉलर तुलनेत वधारलेल्या रूपयामुळे देशांतर्गत गुंतवणूकदारांना दिवाळीच्या सणात दिलासा मिळाला आहे.'गुडरिटर्न्स' या संकेतस्थळावरील माहितीनुसार, २४ कॅरेट सोन्याच्या प्रति ग्रॅम दरात ८१ रुपयांनी घसरण झाली असून २२ कॅरेट सोन्याच्या प्रति ग्रॅम दरात ७५ रुपयांनी, १८ कॅरेट सोन्याच्या प्रति ग्रॅम दरात ६१ रूपयांनी घसरण झाली. त्यामुळे प्रति ग्रॅम दर २४ कॅरेटसाठी १२५०८, २२ कॅरेटसाठी ११४६५, १८ कॅरेटसाठी ९३८१ रूपयांवर पोहोचले आहेत. तर भार तीय सराफा बाजारातील मुंबईसह प्रमुख शहरात सोन्याच्या दरात मोठी घसरण झाली. संकेतस्थळावरील माहितीनुसार, सोन्याच्या २४ प्रति तोळा किंमतीत ८१० रूपये, २२ कॅरेट सोन्याच्या प्रति तोळा किंमतीत ७५० रूपये, १८ कॅरेट सोन्याच्या प्रति तोळा किंमती त ६१० रूपयांनी घसरण झाली. परिणामी हे दर प्रति तोळा २४ कॅरेटसाठी १२५०८० रुपयांवर, २२ कॅरेटसाठी ११४६५० रूपयांवर, १८ कॅरेटसाठी ९३८१० रूपयांवर पोहोचले आहेत. मुंबईसह प्रमुख शहरातील प्रति ग्रॅम दर २४ कॅरेटसाठी १२५०८, २२ कॅरेटसाठी ११४६५, १८ कॅरेटसाठी ९३८१ रूपयांवर पोहोचले आहेत.
भारतीय कमोडिटी बाजारातील एमसीएक्समध्ये (Multi Commodity Exchange MCX) मध्ये सोन्याच्या निर्देशांकात संध्याकाळपर्यंत १.३५% वाढ झाल्याने सोने दरपातळी १२३४९६ रुपयांवर पोहोचली. जागतिक पातळीवरील गोल्ड फ्युचर निर्देशांकात संध्या काळपर्यंत १.५८% वाढ झाली आहे. आंतरराष्ट्रीय पातळीवरील दराचा मानक (Standard) म्हणून ओळखल्या जाणाऱ्या युएस स्पॉट दरात संध्याकाळपर्यंत ०.४१% वाढ झाली आहे. त्यामुळे प्रति डॉलर दरपातळी ४११५.४७ प्रति औंसवर गेली आहे.
का घसरले सोने?
जागतिक तणाव कमी झाल्यामुळे गुंतवणूकदारांचा कमोडिटी बाजारात विश्वास वाढलेला दिसत आहे. जोखीम भावना यापूर्वी व्यक्त केल्या जात होत्या त्यात सुधारणा झाल्याचेही आज स्पष्ट झाले.व्यापाऱ्यांनी अथवा गुंतवणूकदारांनी मूल्य खरेदीचा आनंद घेतल्याने, मागील सत्रांमध्ये मोठी विक्री (सेल ऑफ Sale off) झाल्यानंतर गुरुवारी सोने आणि चांदीच्या वायद्यांमध्ये सुधारणा झाली आहे. परंतु पुन्हा संध्याकाळी ५.२८ वाजेपर्यंत पुन्हा चीन अमेरिका यांच्यातील व्यापारी करारावर अनिश्चितता निर्माण होत असल्याने पुन्हा एकदा सोन्याचे दर वाढताना दिसत आहेत. भारतात दिवाळीसारख्या सणासुदीच्या काळात सोने गेले दोन दिवस स्वस्त झाल्याने सोन्याच्या गुंतवणूकीत पुन्हा एकदा नफा बुकिंग वाढले आहे. आगामी रॅलीसाठी पोझिशन होल्ड केल्या जाऊ शकतात. काहीसा जाग तिक दिलासा मिळाल्याने घसरलेल्या मागणीमुळे सोने आज दुपारपर्यंत स्थिरावले होते ज्याला वधारलेल्या रूपयाचा आधार मिळाला.
मल्टी कमोडिटी एक्सचेंजवर (MCX) डिसेंबर डिलिव्हरीसाठी सोन्याचा वायदा १८०० रुपये किंवा १.४८% वाढून १२३६५७ रुपये प्रति १० ग्रॅम झाला आणि १३१५८ लॉटचा व्यवसाय झाला आहे. व्यापक दृष्टिकोनातून पाहिल्यास गुरुवारी आशियाई व्यापारात सोन्या च्या किमतीत सुमारे १% वाढ झाली, दोन सत्रांच्या तीव्र घसरणीनंतर काही प्रमाणात तेजी आली, कारण गुंतवणूकदार अमेरिकेतील प्रमुख महागाईच्या आकडेवारीची वाट पाहत असताना, अमेरिका-चीन व्यापार तणावामुळे सुरक्षित-निवासस्थानांची मागणी पुन्हा कमी झाली. मंगळवारी ५% पेक्षा जास्त घसरण झाल्यानंतर आणि बुधवारी तोटा वाढवून $४,००३.३९/औंस या दोन आठवड्यांच्या नीचांकी पातळीवर पोहोचल्यानंतर बुलियनची थोडीशी वाढ झाली. आठवड्याच्या सुरुवातीला ही मोठी घसरण झाली कारण गुंतवणूकदारांनी अलिकडच्या उच्चांकानंतर नफा मिळवला, वॉशिंग्टन आणि बीजिंगमधील व्यापार तणाव कमी होत असल्याच्या आशावादाने प्रोत्साहित केले.
अमेरिका-चीन व्यापार तणाव पुन्हा निर्माण झाल्याने बुलियन पुन्हा एकदा बळकट झाला आहे तथापि, बीजिंगच्या नवीनतम दुर्मिळ पृथ्वी निर्यात निर्बंधांचा बदला म्हणून ट्रम्प प्रशासन चीनला सॉफ्टवेअर-चालित निर्यातीच्या विस्तृत श्रेणीवर अंकुश लावण्याचा विचार करत असल्याचे रॉयटर्सच्या अहवालानंतर बुधवारी भावना बदलल्या. संभाव्य वाढत्या घटनेमुळे अमेरिका-चीन व्यापार संघर्षाबद्दल चिंता पुन्हा निर्माण झाली, सुरक्षित-आश्रयस्थान म्हणून सोन्याचे आकर्षण वाढले. त्याचवेळी रशियावरील ताज्या पाश्चात्य निर्बंधांमुळे आणखी जोखीम वाढली. अमेरिकेने बुधवारी रशियाच्या शीर्ष तेल कंपन्या, रोझनेफ्ट आणि लुकोइल यांच्यावर या कालावधीतील पहिले युक्रेन-संबंधित निर्बंध लादले. युरोपियन युनियनने मॉस्कोवरील त्यांच्या १९ व्या निर्बंध पॅकेजला देखील मान्यता दिली, ज्यामध्ये रशियन द्रवीकृत नैसर्गिक वायू आयातीवर बंदी घालणे आणि त्यांच्या "शॅडो फ्लीट" मध्ये डझनभर अधिक टँकरची यादी समाविष्ट आहे.
दरम्यान, सप्टेंबरसाठीचा अमेरिकन ग्राहक किंमत निर्देशांक (CPI) जाहीर होण्यास विलंब झाला आहे, जो आता शुक्रवारी सरकारी बंदमुळे होणार आहे, त्यामुळे बाजार स्थिर राहिले आहेत. आगामी फेडरल रिझर्व्हच्या पुढील धोरणात्मक निर्णयांबद्दलच्या सूचनांसाठी गुंतवणूकदार डेटावर बारकाईने लक्ष ठेवून आहेत, ज्यामध्ये पुढील आठवड्यात केंद्रीय बँकेची बैठक होऊ शकते. युएस गव्हर्नर जेरोमी पॉवेल यांच्या भाषणाकडे अथवा बँकेच्या विधानाकडे गुंतवणूकदारांचे लक्ष लागले आहे.फेड या महिन्यात आणि या वर्षा च्या अखेरीस पुन्हा एकदा दर कमी करेल या अपेक्षांमुळे बुलियनला काहीसा आधार मिळाला आहे.
