प्रतिनिधी: दीर्घकाळ दुर्लक्षित असलेल्या चांदीने अद्वितीय कामगिरी केल्याने सोन्याहून अधिक परतावा गुंतवणूकदारांना दिला. आर्थिक वर्ष २०२५ मधील सर्वात फायदेशीर गुंतवणूक म्हणून उदयास आली आहे चांदीच्या ईटीएफने या कॅलेंडर वर्षात सरासरी १० २% परतावा देऊन गुंतवणूकदारांचे पैसे दुप्पट केले आहेत. मागणी आणि पुरवठ्याच्या कमतरतेच्या वादळात अडकलेल्या चांदीने सर्व विक्रम मोडले आहेत आणि आता स्पॉट मार्केटमध्ये १.८ लाख रुपयांच्या जवळपास व्यवहार करत आहे, विश्लेषकांनी दीर्घका लीन लक्ष्य प्रति किलो २.४६ लाख रुपये इतके उच्च असल्याचे भाकित केले आहे. विविध विश्लेषकांचा अंदाजानुसार, भारतातील चांदीच्या एक्सचेंज-ट्रेडेड फंड प्रचंड मोठा परतावा देणारे ठरले आहेत. आले ज्यामुळे विक्रमी गुंतवणूक झाली आहे आणि ते लक्ष वेधी परतावा देतही आहेत परंतु तज्ञांचा असा इशारा आहे की ही वाढ स्वतःहून पुढे जात आहे. जागतिक चांदीच्या किमती प्रति औंस $५० पर्यंत वेगाने वाढल्या आहेत. चार दशकांहून अधिक काळातील सर्वोच्च पातळीवर भारतातील चांदी पोहोचली असून चांदी च्या गुंतवणूकदारांना ईटीएफसाठी परतावा वाढवत आहेत.
एका प्रकाशनातील अहवालानुसार, भारतातील अनेक चांदीच्या ईटीएफ आता त्यांच्या सूचक निव्वळ मालमत्तेच्या मूल्यापेक्षा लक्षणीय प्रीमियमवर व्यवहार करत आहेत. म्हणजेच गुंतवणूकदार मूळ चांदीच्या वास्तविक मूल्यापेक्षा जास्त पैसे देत आहेत. हे एक लक्ष ण आहे की मागणी पुरवठ्यापेक्षा खूपच जास्त आहे, विशेषतः कारण बहुतेक चांदीच्या ईटीएफ त्यांच्या युनिट्सना भौतिक चांदीने परत करतात, जे घट्ट जागतिक पुरवठा साखळींमध्ये मिळवणे कठीण झाले आहे. एका आंतरराष्ट्रीय प्रसारमाध्यमांनी दिलेल्या अहवा लानुसार, आर्थिक २०२५ च्या पहिल्या आठ महिन्यांत चांदीच्या ईटीएफमध्ये ८६०३ कोटी रुपयांचा ओघ आला होता. जो गेल्या वर्षीच्या एकूण ओघापेक्षा जास्त आहे. आणखी एका प्रसारमाध्यमाने दिलेल्या माहितीनुसार, काही चांदीच्या ईटीएफने या वर्षी आतापर्यं त ५०-५५% परतावा दिला आहे, जो सोने आणि इक्विटी बेंचमार्कपेक्षा खूपच जास्त आहे. सोन्याच्या तेजीत न जाणाऱ्या गुंतवणूकदारांसाठी, चांदी हा नवीन 'कॅच-अप' व्यापार बनला आहे.
शिपिंग विलंब आणि डिलिव्हर करण्यायोग्य चांदीच्या बारच्या कमतरतेमुळे नवीन ईटीएफ युनिट्स तयार करण्याची घाई अडथळा निर्माण झाली आहे. परिणामी, प्रीमियम आणखी वाढले आहेत, ज्यामुळे विसंगती सुधारल्यास नवीन गुंतवणूकदारांना तोटा सहन करावा लागू शकतो अशी चिंता निर्माण झाली आहे. निश्चितच, काही फंड हाऊस गुंतवणूकदारांचे संरक्षण करण्यासाठी पावले उचलत आहेत असे विश्लेषक म्हणतात. एका वृत्तानुसार, कोटक महिंद्रा म्युच्युअल फंडने त्यांच्या सिल्व्हर ईटीएफ फंड ऑफ फंड (N FO) मध्ये नवीन एकरकमी आणि स्विच-इन गुंतवणूक स्थगित केली आहे. म्हणजेच चांदीतील नवी गुंतवणूक स्विकारणे थांबवले आहे. कारण किंमती आणखी विसगंत न करता भौतिक चांदी मिळवण्याच्या अडचणीचा हवाला दिला आहे.तथापि निलंबन जास्त का ळ टिकू शकणार नाही आणि दिवाळीनंतर पुरवठा सुधारल्याने पुढील काही आठवड्यात ते उठवले जाण्याची शक्यता आहे. खरेदीसाठी एक उत्तम वेळ आहे असे तज्ज्ञ सांगतात.
विश्लेषकांचे म्हणणे आहे की चांदीसाठी वाढता उत्साह अनेक घटकांच्या संयोजनामुळे आहे. एक म्हणजे, सोन्याचे भाव विक्रमी उच्चांकावर आहेत, ज्यामुळे चांदी प्रति औंस तुलनेने स्वस्त दिसते. याव्यतिरिक्त, चांदीची औद्योगिक मागणी - विशेषतः सौर ऊर्जा, इलेक्ट्रिक वाहने आणि इलेक्ट्रॉनिक्स सारख्या क्षेत्रांमधून - तिच्या गुंतवणूक केसला बळकटी दिली आहे.चांदीमध्ये सुरक्षित-आश्रय आणि औद्योगिक आकर्षण दोन्ही आहे, ज्यामुळे ती दुहेरी-उद्देशीय मालमत्ता बनते. प्रसारमाध्यमांनी दिलेल्या माहितीनुसार एका वृत्तपत्राने मुंबईस्थित एका निधी व्यवस्थापकाचे म्हणणे उद्धृत केले ज्यामध्ये 'मागणीची औद्योगिक बाजू हीच ती सोन्यापासून वेगळी करते आणि तिला वाढीची धार देते' असे त्यांनी खरेदी दरम्यान म्हटले.परंतु तीव्र तेजीमुळे सुधारणा होण्याचा धोका देखील वाढला आहे.
तज्ञांच्या मते,' सध्या चांदी खरेदी करताना काळजी घ्या असा सल्लाही त्यांनी आवर्जून दिला आहे. त्यांच्या मते ईटीएफ वाजवी मूल्याच्या १५-१८% प्रीमियमवर व्यापार करत आहेत.सोन्यापेक्षा चांदी जास्त अस्थिर असल्याने आणि ती चक्रात फिरत राहते.' म्हणूनच संपत्ती सल्लागार प्रीमियम सामान्य होण्याची वाट पाहण्याचा किंवा पद्धतशीर गुंतवणूक योजनांद्वारे हळूहळू गुंतवणूक करण्याचा सल्ला देत आहेत. इतकी वाढ झाली असली तरी चांदी उच्चांकी पातळीवर राहील याची शाश्वती नाही. गुंतवणूकदारांनी आपली गुंतव णूक करताना तज्ञांचा सल्ला घेणे आवश्यक आहे. बाजारातील जोखीम बघत आपले उद्दिष्ट निश्चित करणे हे खरे संचित ठरेल. त्यामुळे तोलून मापून इतर सगळ्या गोष्टीचा, बाजार भविष्यातील संभावना निश्चित करूनच चांदीत गुंतवणूक करणे फायदेशीर ठरेल.
