मुंबई: हिंदू धर्मात अश्विन महिन्यातील पौर्णिमेला 'कोजागिरी पौर्णिमा' किंवा 'शरद पौर्णिमा' म्हणून विशेष महत्त्व आहे. यंदा (२०२५) हा उत्सव
६ ऑक्टोबर, सोमवार रोजी मोठ्या उत्साहात साजरा होत आहे. धार्मिक मान्यतेनुसार, या रात्री चंद्र सोळा कलांनी पूर्ण असतो आणि त्याच्या किरणांमधून अमृताचा वर्षाव होतो, ज्यामुळे या दिवशी चंद्रप्रकाशात ठेवलेल्या दूधाला (मसाला दूध किंवा खीर) विशेष महत्त्व प्राप्त होते.
कोजागिरी पौर्णिमेचा शुभ मुहूर्त आणि तिथी:
- पौर्णिमा तिथी प्रारंभ: ०६ ऑक्टोबर २०२५, दुपारी १२ वाजून २३ मिनिटांनी
- पौर्णिमा तिथी समाप्त: ०७ ऑक्टोबर २०२५, सकाळी ०९ वाजून १६ मिनिटांनी
- चंद्रोदयाची वेळ: ०६ ऑक्टोबर २०२५, सायंकाळी ०५ वाजून २७ मिनिटांनी.
- लक्ष्मी पूजनाचा शुभ मुहूर्त: ०६ ऑक्टोबर २०२५, रात्री ११ वाजून ४५ मिनिटे ते रात्री १२ वाजून ३४ मिनिटांपर्यंत. (हा ४९ मिनिटांचा काळ पूजेसाठी उत्तम आहे.)
दूध/खीर चंद्रप्रकाशात ठेवण्याची वेळ: कोजागिरी पौर्णिमेला खीर किंवा मसाला दूध बनवून ते चंद्रप्रकाशात ठेवण्याची परंपरा आहे. या दिवशी चंद्राची किरणे अत्यंत प्रभावी असल्याने रात्री
चंद्रोदय झाल्यावर (सायंकाळी ५:२७ नंतर) खीर/दूध चंद्रप्रकाशात ठेवू शकता.
- अनेकांच्या मते, रात्री १० वाजून ३८ मिनिटांपासून ते १२ वाजून ०८ मिनिटांपर्यंतचा काळ शुभ आहे.
- खीर किंवा मसाला दूध मातीच्या किंवा चांदीच्या भांड्यात ठेवून, त्यावर जाळीचे झाकण ठेवावे. दुसऱ्या दिवशी सकाळी सूर्योदयापूर्वी ते नैवेद्य म्हणून ग्रहण करावे.
कोजागिरी पौर्णिमेचे महत्त्व:
- अमृत वर्षाव: या दिवशी चंद्राच्या किरणांमध्ये औषधी गुणधर्म आणि 'अमृत' (अमृततुल्य ऊर्जा) असते, असे मानले जाते. चंद्रप्रकाशातील दूध किंवा खीर खाल्ल्याने आरोग्य लाभ होतो.
- लक्ष्मी-विष्णूची पूजा: या रात्री देवी लक्ष्मी पृथ्वीवर भ्रमण करून 'को जागर्ती' (कोण जागे आहे?) असे विचारते. जे भक्त रात्रभर जागरण करून लक्ष्मीची आणि भगवान विष्णूची पूजा करतात, त्यांना देवीचा आशीर्वाद मिळतो, ज्यामुळे घरात धन-संपत्ती, समृद्धी आणि आनंद येतो.
- जागरण: रात्री भजन, कीर्तन, गरबा आणि गप्पा-गाणी करून जागरण करण्याची प्रथा आहे.
