मोहित सोमण:टाटा कॅपिटल लिमिटेड (Tata Capital Limited) आयपीओ परवापासून शेअर बाजारात बोलीसाठी (Bidding) साठी सुरू होत असतानाच नुकतेच कंपनीने अँकर गुंतवणूकदारकडून ४६४१.८३ कोटी रुपयांची उभारणी केली आहे. ६ ते ८ ऑ क्टोबर कालावधीत हा १५५११.८७ कोटींचा आयपीओ बाजारात दाखल होत आहे. ज्यामध्ये ४७.५८ कोटींचे शेअर आयपीओसाठी उपलब्ध असतील. फ्रेश इशूसाठी २१ कोटींचे शेअर व ऑफर फॉर सेल (OFS) साठी उर्वरित २६.५८ कोटींचे शेअर असतील. १३ ऑक्टोबरला हा आयपीओ बाजारात सूचीबद्ध (Listed) होणार आहे. कंपनीने दिलेल्या माहितीनुसार, १.३८ लाख कोटीचे बाजार भागभांडवल (Market Capitalisation) आहे. त्यामुळे कंपनीला आयपीओपूर्वी अँकर गुंतवणूकदारांकडून मोठा प्रतिसाद मिळा ल्याचे अहवालात स्पष्ट झाले आहे. दोन्ही परदेशी संस्थात्मक गुंतवणूकदार व घरगुती पोर्टफोलिओ गुंतवणूकदारांनी आयपीओपूर्व गुंतवणूकीत चांगला प्रतिसाद दिला आहे. LIC, ICICI Prudential Mutual Fund, Nippon India MF, Motilal Oswal MF, Amansa Holdings, Nomura, Morgan Stanley, Government Pension Fund Global, Goldman Sachs अश्या बड्या गुंतवणूकदारांकडून अँकर बूकमध्ये चांगला प्रतिसाद मिळाल्याचे एक्सचेंज मधील माहितीनुसार स्पष्ट झाले आहे.उपलब्ध माहिती नुसार, एकूण आयपीओतील १४.२४ कोटींचे शेअर अँकर गुंतवणूकदारांना वाटप केले आहेत. ३२६ रूपये प्रति शेअरप्रमाणे (Price Band ) हा व्यवहार झाल्याचे स्पष्ट झाले.
१३ ऑक्टोबरला हा शेअर बीएसई, एनएसईवर सूचीबद्ध (Listed)होणार आहे. यापूर्वी कंपनीने प्राईज बँड ३१० रूपये ते ३२६ रूपये प्रति शेअर आयपीओसाठी निश्चित केला आहे. कंपनीने दिलेल्या माहितीनुसार, या आयपीओसाठी किरकोळ गुंतवणूकदारांना किमान १४९९६ रूपयांची (४६ शेअर) गुंतवणूक अनिवार्य असणार असून Kotal Mahindra Capital Co Limited ही कंपनी आयपीओसाठी बुक लिडिंग मॅनेजर म्हणून तर MUFG Intime India Private Limited कंपनी आयपीओसाठी रजिस्ट्रार म्हणून काम करणार आहे. टाटा सन्स ही टाटा कॅपिटलसाठी प्रवर्तक (Promoter) असून त्यांचे आयपीओपूर्वी भागभांडवल ९५.०६% आहे जे आयपीओनंतर घसरून ८५.५% होणार आहे. देशातील क्रमांक तीनची विना बँकिंग वित्तीय संस्था (Non Banking Financi al Institution NBFCs) असून ही कंपनी वित्तीय सेवा ग्राहकांना प्रदान करते ज्यामध्ये ग्राहक कर्ज, व्यावसायिक कर्ज, गुंतवणूक, प्रायव्हेट इक्विटी, व इतर वित्तीय सेवांचा समावेश आहे.
याआधीच टाटा समूहाची प्रमुख कंपनी टीसीएल (Tata Capital Limited) ही तिचा वारसा पुढे चालू ठेवत आहे आणि एकाच छताखाली सर्व प्रकारच्या वित्तीय सेवा प्रदान करण्याचा व्यवसाय करत आहे. ही कंपनी भारतातील तिसरी सर्वात मोठी वैविध्यपूर्ण एन बीएफसी आहे. ती अत्यंत स्पर्धात्मक आणि विखंडित विभागात कार्यरत आहे. तिच्या अलीकडील आर्थिक आकडेवारीवरून, प्रथमदर्शनी हा मुद्दा आक्रमक किमतीचा दिसतो. "टाटा" च्या वारशाचा विचार करता, गुंतवणूकदार मध्यम ते दीर्घकालीन निधी उभारू शकतात असे तज्ञांनी स्पष्ट केले होते.कंपनी लघु आणि मध्यम उद्योग आणि कॉर्पोरेट्सना खेळते भांडवल आणि मुदत कर्जे तसेच संरचित वित्तपुरवठा उपाय देखील देते, ज्यामुळे व्यवसायांना त्यांच्या भांडवलाच्या गरजा आणि विस्तार योजना पूर्ण करण्यास मदत होते असे असले तरी आयपीओला सबस्क्राईब करण्यात काही जमेच्या व तोट्याच्या बाजूही आहेत.
जमेच्या बाजू -
टाटा कॅपिटल ही भारतातील तिसरी सर्वात मोठी वैविध्यपूर्ण एनबीएफसी आहे, ज्याचे एकूण कर्ज बुक (Loan Book) जून २०२५ पर्यंत २.३३ लाख कोटी रुपये आहे.तिचे बहुतांश लोन बुक (कर्ज वितरण) किरकोळ आणि एसएमई कर्जदारांकडे आहे.उपलब्ध मा हितीनुसार, हे एकूण कर्ज एकत्रितपणे बुकच्या ८७% पेक्षा जास्त आहेत. देशभरात कंपनीच्या एकूण १,५१६ शाखा आहेत तर ३०,००० डीएसए, ४०० ओईएम टाय-अप आणि ६० डिजिटल भागीदारांसह तिच्या पोहोचाला पूरक आहेत.वैयक्तिक कर्ज आणि गृह वि त्त ते वाहन, एसएमई आणि पायाभूत सुविधा कर्जांपर्यंत २५ हून अधिक कर्ज उपायांसह उत्पादनांची व्याप्ती टाटा कॅपिटलला मजबूत बनवते. टाटा मोटर्स फायनान्सशी विलीनीकरणानंतर, फर्मने वाहन वित्त क्षेत्रात आणखी विस्तार केला आहे. माहितीनुसार, टाटा ब्रँडच्या पाठिंब्याने, कंपनीला आघाडीच्या एजन्सींकडून 'एएए/स्थिर' असे उच्च-स्तरीय क्रेडिट रेटिंग मिळाले आहे जून २०२५ पर्यंत, मालमत्तेची गुणवत्ता तिच्या विभागातील सर्वोत्तम आहे, एकूण एनपीए २.१% आणि निव्वळ एनपीए १% आहे.
आर्थिक दृष्ट्या कंपनीने आर्थिक वर्षात इयर ऑन इयर बेसिसवर २५७२० कोटी रुपये व्याज उत्पन्न नोंदवले, जे आर्थिक वर्ष २४ मध्ये १६३६६ कोटी रुपयांपेक्षा जास्त आहे. निव्वळ नफा (Net Profit ) वाढून ३६५५ कोटी रुपयांवर पोहोचला आहे, जो मागील वर्षी ३३२७ कोटी रुपयांचा होता. निव्वळ व्याज मार्च
तोट्याची बाजू -
टाटा कॅपिटलला बजाज फायनान्स आणि श्रीराम फायनान्ससारख्या क्रमांक १ एनबीएफसीसह इतर मोठ्या एनबीएफसीकडून तीव्र स्पर्धेचा सामना करावा लागतो. त्याचे परतावा प्रमाण समकक्षांपेक्षा (Peers) कमी आहे. उपलब्ध माहितीनुसार, बजाज फायनान्स चा आरओई १९.२% आहे विरुद्ध टाटा कॅपिटलचा १२.६%. विश्लेषकांचा मते, असुरक्षित कर्जांच्या (Unsecured Loans) उच्च जोखमीमुळे (पुस्तकाच्या २०%), संभाव्य मालमत्ता-दायित्व विसंगती आणि व्याजदर चक्रांबद्दल संवेदनशीलता यामुळे होणारे धोकेदे खील दर्शवतात असे तज्ञांनी म्हटले होते.विश्लेषक सकारात्मक आहेत पण वरील मुद्दे कंपनीच्या दृष्टीने चिंतनांचे आहेत. एसबीआय सिक्युरिटीजने दिलेल्या माहितीनुसार, टाटा कॅपिटलची पॅरेंटेजची ताकद, वैविध्यपूर्ण पोर्टफोलिओ आणि ओम्नी-चॅनेल वितरण यामु ळे ते दीर्घकालीन स्थिर खेळ बनवते. तल दुसरीकडे कुंवरजी वेल्थ यांनी कंपनीची मजबूत ब्रँड इक्विटी, वाढीचा मार्ग आणि मजबूत जोखीम व्यवस्थापन चौकट (Strong Compliance Framework) यावर भाष्य केले.
तथापि, दोघांनीही असे नमूद केले आहे की इश्यूनंतरच्या पुस्तक मूल्याच्या (Book Value )३.४ पट मूल्यांकन स्वस्त नाही. परतावा कंपनी तिच्या वाहन वित्त व्यवसायाला कसे एकत्रित करते यावर अवलंबून असेल. तज्ञांच्या मते टाटा कॅपिटलचा आयपीओ कदा चित टाटा टेकच्या पदार्पणाचा उत्साह देईलच ही शाश्वती नाही परंतु त्याचे प्रमाण, ब्रँडवरील जनतेचा विश्वास आणि सुधारित मूलभूत तत्त्वांसह, कंपनी बाजारासाठी स्वतः चे एक स्थान निश्चित करू शकते. बहुतांश तज्ञांनी व विश्लेषकांनी कंपनीच्या आयपीओला सबस्क्राईब करण्याचा सल्ला दिला आहे.
Tata Capital IPO सबस्क्राईब करावा का?
टाटा कॅपिटल आयपीओला दीर्घकालीन 'सबस्क्राइब' (Long Term Subscribe) करण्याचा सल्ला कॅनरा बँक सिक्युरिटीजने देऊन आपल्या निवेदनात त्यांनी म्हटले आहे की,'टाटा कॅपिटल भारतातील वाढत्या एनबीएफसी क्षेत्रात चांगल्या स्थितीत आहे, डिजिट ल नवोपक्रमाद्वारे समर्थित रिटेल आणि एसएमई कर्ज देण्याच्या क्षेत्रात मजबूत क्षमता आहे. त्याचा वैविध्यपूर्ण पोर्टफोलिओ, टाटा ब्रँड विश्वास, विवेकी दायित्व व्यवस्थापन, उत्कृष्ट मालमत्ता गुणवत्ता आणि एआय-सक्षम 'फिजिटल' मॉडेल दीर्घकालीन वाढीला आ धार देतात. आयपीओची किंमत समकक्षांच्या अनुरूप, FY25 च्या 4x पी/बी आहे. टाटा मोटर्स फायनान्सकडून विलीनीकरणानंतरचे एकत्रीकरण परिणाम सामान्य होण्याची अपेक्षा आहे, ज्याला एएए रेटिंग आणि लवचिक निधी प्रोफाइलचा पाठिंबा आहे. भारता ची आर्थिक वाढ आणि डिजिटल अवलंब यासारख्या मॅक्रो टेलविंड्स व्यवसायाला अनुकूल आहेत, जरी जोखमींमध्ये नियामक बदल, दर अस्थिरता आणि स्पर्धा यांचा समावेश आहे.'
