प्रतिनिधी:उद्योगपती व रिलायन्स कम्युनिकेशन्सचे माजी कार्यकारी संचालक व मुख्य कार्यकारी अधिकारी अनिल अंबानी यांच्या अडचणीत आणखी एक भर पडली आहे. सीबीआय ( केंद्रीय अन्वेषण विभाग Central Bureau of Investigation) चार्जशीट दा खल केली असल्याची बातमी प्रसारमाध्यमांनी दिली आहे. सीबीआयने आपल्या चार्जशीट मध्ये अंबानी यांचा उल्लेख अनिल धीरूभाई अंबानी समुहाचे अध्यक्ष व रिलायन्स कॅपिटलचे संचालक म्हणून उल्लेख करण्यात आलेला आहे. अंबानी यांच्याशिवाय कंपनीचे प्रमुख अधिकारी राणा कपूर, बिंदू कपूर, व इतर संबंधित व्यक्तीवरही आरोपपत्र दाखल करण्यात आले आहे. २७९६ कोटींच्या घोटाळ्याप्रकरणी ही कारवाई सीबीआयने सुरू केली आहे.याशिवाय आरोपपत्रात आरोपपत्रात राधा कपूर, रोशनी कपूर, आरसीएफ एल, आरएचएफएल (आता ऑथम इन्व्हेस्टमेंट अँड इन्फ्रास्ट्रक्चर लिमिटेड), आरएबी एंटरप्रायझेस, इमॅजिन इस्टेट, ब्लिस हाऊस प्रा,इमॅजिन हॅबिटॅट,इमॅजिन रेसिडेन्स आ णि मॉर्गन क्रेडिट्स यांच्यावर भ्रष्टाचार प्रतिबंधक कायदा आणि भारतीय दंड संहितेच्या कलमांखाली आरोपपत्र दाखल झाले आहे. सीबीआयने २०२२ मध्ये तत्कालीन व्यवस्थापक कपूर यांच्याविरुद्ध दोन गुन्हे दाखल केले होते.
या घडामोडींवर प्रतिकिया देताना, '२०१७ मध्ये येस बँकेने आरसीएफएलच्या नॉन-कन्व्हर्टेबल डिबेंचर्स आणि व्यावसायिक कर्जांमध्ये सुमारे २०४५ कोटी रुपये आणि आरएचएफएलच्या नॉन-कन्व्हर्टेबल डिबेंचर्स आणि व्यावसायिक कागदपत्रांमध्ये २९६५ कोटी रुपये गुंतवले होते तरीही केअर रेटिंग्जने बिघडणारी आर्थिक स्थिती आणि प्रतिकूल बाजार मूल्यांकन लक्षात घेता एडीए (Anil Dhirubhai Ambani ADA) ग्रुपच्या वित्तीय कंपन्यांवर 'निरीक्षण' ठेवले होते' असे सीबीआय प्रवक्त्याने सांगितले आहे.सीबीआयच्या निष्कर्षांवरून असे दिसून आले आहे की येस बँकेने आरसीएफएल आणि आरएचएफएलमध्ये गुंतवलेले निधी नंतर अनेक पातळ्यांवरून पळवण्यात अथवा पळवण्यात आले, जे सार्वजनिक पैशाचे पद्धतशीरपणे वळण (गैरवापर) दर्शवते, असे निवेदनात म्हटले आहे.अंबानी यांनी कपूर यांच्या तोट्यात चाललेल्या कुटुंब संस्थांना आरसीएफए ल आणि आरएचएफएलकडून सवलतीच्या दरात कर्ज सुविधा मंजूर केल्या.
त्यांच्या पत्नी बिंदू कपूर आणि मुली राधा कपूर आणि रोशनी कपूर यांच्या मालकीच्या कंपन्यात,या फसव्या व्यवस्थेमुळे येस बँकेचे (२,७९६.७७ कोटी रुपयांचे) मोठे चुकीचे नुकसान झाले आणि आरसीएफएल, आरएचएफएल आणि एडीए ग्रुपच्या इतर कंपन्यात सेच राणा कपूर यांच्या कुटुंबातील सदस्यांच्या मालकीच्या कंपन्यांना बेकायदेशीर नफा झाला असे सीबीआयच्या प्रवक्त्याने सांगितले.त्यांनी पुढे सांगितले आहे की,रिलायन्स कॅपिटलची दुसरी उपकंपनी रिलायन्स निप्पॉन म्युच्युअल फंड्स यांनी अंबानी यांच्या सूच नेनुसार २०१७-१८ मध्ये कपूर कुटुंबाच्या मालकीच्या दुसऱ्या संस्थेच्या मॉर्गन क्रेडिट्स प्रायव्हेट लिमिटेड च्या नॉन-कन्व्हर्टेबल डिबेंचर्समध्ये ११६० कोटी रुपये गुंतवले.रिलायन्स निप्पॉन म्युच्युअल फंड्सने येस बँकेकडून २४९.८ कोटी रुपयांचे एडीए ग्रुप डिबेंचर देखील खरेदी केले' असे म्हटले आहे.
याव्यतिरिक्त, रिलायन्स निप्पॉन म्युच्युअल फंड्सने येस बँकेच्या असुरक्षित कर्ज साधनांमध्ये (एटी१ बाँड) १,७५० कोटी रुपये गुंतवले. या उच्च-जोखीम आणि उच्च-रिवॉर्ड बाँडची कोणतीही निश्चित परिपक्वता (Maturity) तारीख नव्हती आणि संकटाच्या बाबती त ते इक्विटीमध्ये रूपांतरित केले जाऊ शकतात किंवा पूर्णपणे राइट ऑफ केले जाऊ शकतात.हे लक्षात ठेवले पाहिजे की लिक्विडेशन झाल्यास एटी१ बाँड इतर कर्जांपेक्षा सर्वात कमी क्रमांकावर आहेत असा आरोप सीबीआयने केला आहे.सीबीआयने म्हटले आ हे की राणा कपूर आणि अनिल अंबानी यांच्यात कट रचण्यात आला होता. तपासानुसार राणा कपूर यांनी सीईओ पदाचा गैरवापर करून येस बँकेतील मोठ्या प्रमाणात सार्वजनिक निधी आर्थिकदृष्ट्या अडचणीत असलेल्या एडीए ग्रुप कंपन्यांमध्ये वळवला. त्या ब दल्यात, एडीए ग्रुपने राणा कपूर यांच्या कुटुंबातील सदस्यांच्या, म्हणजे त्यांची पत्नी बिंदू कपूर आणि मुली राधा कपूर आणि रोशनी कपूर यांच्या नियंत्रणाखालील संस्थांसाठी सवलतीच्या दरात कर्जे आणि गुंतवणूकीची सुविधा दिली. क्विड प्रो क्वोचा भाग म्हणून, राणा कपूर यांच्या तोट्यात असलेल्या कुटुंब संस्थांना आरसीएफएल आणि आरएचएफएलकडून सवलतीच्या दरात कर्ज सुविधा मंजूर करण्यात आल्या.
या व्यवस्थेमुळे येस बँकेचे २७९६.७७ कोटी रुपयांचे चुकीचे नुकसान झाल्याचा आरोप आहे. सीबीआयने म्हटले आहे की आरसीएफएल, आरएचएफएल, एडीए ग्रुप आणि राणा कपूर यांच्या कुटुंबातील सदस्यांच्या मालकीच्या कंपन्यांना संबंधित बेकायदेशीर न फा झाला.अनिल अंबानी यांच्या नेतृत्वाखालील रिलायन्स कॅपिटल लिमिटेडची उपकंपनी असलेल्या रिलायन्स निप्पॉन म्युच्युअल फंड्सने गुंतवणूक केली असल्याचेही तपासात आढळून आले. २०१७-१८ मध्ये राणा कपूर कुटुंबाच्या मालकीची दुसरी कंपनी मॉर्गन क्रेडिट्स प्रायव्हेट लिमिटेडच्या नॉन-कन्व्हर्टेबल डिबेंचर्समध्ये ११६० कोटी रुपये गुंतवले.म्युच्युअल फंडाने येस बँकेकडून २४९.८० कोटी रुपयांचे एडीए ग्रुप डिबेंचर्स देखील खरेदी केले आणि येस बँकेने जारी केलेल्या एटी१ बाँड्स म्हणून ओळखल्या जाणाऱ्या अ सुरक्षित कर्ज साधनांमध्ये १,७५० कोटी रुपये गुंतवले. हे आरोप हे आरोप अंबानींच्या नेतृत्वाखालील संस्थांशी संबंधित १७००० कोटी रुपयांपेक्षा जास्त रकमेच्या कर्ज फसवणूक आणि मनी लाँड्रिंगच्या कथित चौकशीशी संबंधित आहेत.
ऑगस्टमध्ये, ईडीने दिल्लीतील मुख्यालयात अंबानी यांची नऊ तासांहून अधिक काळ चौकशी केली.ईडीची चौकशी नॅशनल हाऊसिंग बँक, सेबी, एनएफआरए आणि बँक ऑफ बडोदा सारख्या नियामक संस्थांनी शेअर केलेल्या माहितीव रून झाली आहे, ज्याम ध्ये २०१७ ते २०१९ दरम्यान येस बँकेने रिलायन्स ग्रुपच्या कंपन्यांना दिलेल्या कर्जांमधील अनियमितता व गैर पद्धतीने कर्जाचे पैसे शेल कंपन्यांमध्ये वळवण्याचे प्रकार उघडकीस आले होते. याआधी बँक ऑफ बडोदा, एसबीआयनेही अंबानी यांच्यावर आरोप कर त सेबीकडे दिलेल्या माहितीत अनिल अंबानी यांना 'Fraud' म्हणून संबोधले होते.
