इंडियन सायबर क्राईम कोऑर्डिनेशन सेंटर (I4C) व अमेझॉन इंडिया (Amazon India) यांच्याकडून ScamSmartIndia सुरू
प्रतिनिधी:गेल्या काही वर्षांत मोठ्या प्रमाणात सायबर गुन्ह्यांमध्ये वाढ झाली आहे.प्रामुख्याने फिनटेक व ई कॉमर्स या क्षेत्रातील गुन्ह्यात मोठी वाढ झाल्याने ग्राहकांना सातत्याने फसवणूकीला सामोरे जावे लागत आहे. यावर तोडगा काढण्यासाठी इंडियन सायबर क्राईम कोऑर्डिनेशन सेंटर (I4C) व अमेझॉन इंडिया (Amazon India) यांनी एकत्र येत ScamSmartIndia नावाचा एक मोठा देशव्यापी उपक्रम (Campaign) सुरू केला आहे. सणासुदीच्या काळात ई कॉमर्स व्यवहारात मोठी वाढ होत असते अशा वेळी आ र्थिक नुकसान होण्याची सर्वाधिक शक्यता असते तसेच आपल्या गोपनीयता (Privacy) ही धोक्यात असते अशावेळी सायबर सिक्युरिटी महत्वाची ठरते.यामुळेच गुंतागुंतीच्या फसवणुकीच्या परिस्थितींना सोप्या सुरक्षा टिप्समध्ये सुलभ करणारी सोशल मीडिया सा मग्री, सुरक्षा सल्लागारांसह डिजिटल जाहिराती आणि Amazon पॅकेजेसमध्ये शैक्षणिक फ्लायर्स यांचा समावेश या उपक्रमात समाविष्ट आहे. घोटाळा शोधण्यासाठी आणि प्रतिबंध करण्यासाठी AI- संचालित उपाय विकसित करण्यासाठी एक राष्ट्रीय हॅकेथॉन दे खील आयोजित केला जाईल अशी माहिती मिळत आहे.
4C चे संचालक निशांत कुमार यांनी या उपक्रमाचे महत्त्व अधोरेखित केले. त्यांनी नमूद केले की सणासुदीच्या काळात खरेदीच्या क्रियाकलापांमध्ये (Activities) वाढ होते, ज्याचा फायदा फसवणूक करणारे ग्राहक, विशेषतः पहिल्यांदाच इंटरनेट वापरणारे आणि ज्येष्ठ नागरिक यासारख्या असुरक्षित गटांना लक्ष्य करण्यासाठी घेतात. कुमार यांनी या गोष्टीवर भर देत की Amazon सोबतची ही भागीदारी फसवणूक शोधणे आणि प्रतिबंध करण्याबद्दल जागरूकता निर्माण करणे आहे असे भाष्य केले. Amazon India चे का यदेशीर उपाध्यक्ष राकेश बक्षी यांनीही ऑनलाइन फसवणूक करणाऱ्यांकडून सुप्रसिद्ध ब्रँडचा गैरवापर होत असल्याचे मान्य केले. त्यांनी निदर्शनास आणून दिले की अशा क्रियाकलापांमुळे केवळ व्यवसायांना नुकसान होत नाही तर डिजिटल अर्थव्यवस्थेवरील ग्रा हकांचा विश्वास देखील कमी होतो. बक्षी म्हणाले की या भागीदारीद्वारे, फसवणूक ओळखणे, टाळणे आणि तक्रार करणे यासाठी व्यावहारिक उपाय तयार करण्याचे त्यांचे उद्दिष्ट आहे.
मॅकॅफीच्या ग्लोबल फेस्टिव्ह शॉपिंग सर्व्हे-२०२४ च्या निष्कर्षांनुसार संयुक्त प्रयत्न वेळेवर केले आहेत. सर्वेक्षणातून असे दिसून आले की भारतातील अर्ध्याहून अधिक फसवणुकीच्या घटना ऑनलाइन होतात आणि उत्सवाच्या काळात जोखीम वाढत जातात. यामु ळे ग्राहकांचे संरक्षण करण्यासाठी अधिक दक्षता आणि सक्रिय उपाययोजनांची आवश्यकता अधोरेखित होते.
I4C कडून मिळालेल्या माहितीनुसार २०२५ च्या पहिल्या पाच महिन्यांत ऑनलाइन घोटाळ्यांमध्ये भारतीयांना अंदाजे ७००० कोटी रुपये गमावावे लागले. या पैशाचा मोठा भाग कंबोडिया आणि इतर आग्नेय आशियाई देशांमधील उच्च-सुरक्षा ठिकाणांवरून कार्यर त असलेल्या स्कॅमर्सनी लुटला. या उपक्रमाचे उद्दिष्ट ग्राहकांना डिजिटल मार्केटप्लेस मध्ये सुरक्षितपणे नेव्हिगेट करण्यासाठी ज्ञान आणि साधनांसह सक्षम करणे आहे. जागरूकता वाढवून आणि व्यावहारिक उपाय प्रदान करून, ScamSmartIndia ऑनलाइन घोटाळ्यांच्या घटना कमी करण्याचा आणि सणासुदीच्या काळात ग्राहकांचा विश्वास वाढवण्याचा प्रयत्न करते असेही कंपन्यांनी यावेळी उपक्रमाविषयी बोलताना स्पष्ट केले.
