मोहित सोमण: अखेर अलास्का येथे डोनाल्ड ट्रम्प आणि व्लादिमीर पुतीन यांची बैठक पार पडली आहे. दोघांनी 'फलदायक' असे बैठकीचे वर्णन केले असूनही आज अखेर बैठकीत ठोस निर्णय झालेला नाही. यावेळी दोघांनीही सामायिकपणे पत्रकार परिषदेला सामोरं जात बैठकीबाबत भाष्य केले. 'अनेक विषयांवर सकारात्मक चर्चा ' अशी प्रतिक्रिया दोघांनी दिली असून मात्र ट्रम्प यांनी 'जोपर्यंत करार नाही तो पर्यंत करार नाही ' (There is no deal till no deal) असे म्हटले आहे. पुतीन यांनीही रशियन युक्रेन युद्धावर बोलताना' आम्ही एका पातळीवर सहमत आहोत यापुढे बोलणी होईल अजून निर्णय नाही ' असे स्पष्टपणे म्हटल्यानंतर आता अजून रशिया अमेरिका शीतयुद्धावर कुठलीही फलश्रुती बैठकीतून झाल्याचे स्पष्ट झाले आहे. ट्रम्प आणि पुतीन यांची अडीच तास बैठक झाली. सुत्रांच्या माहितीनुसार, यामध्ये अनेक विषयांवर चर्चा झाली जागतिक व्यापारासह, रशिया युक्रेन वाद, रशिया अमेरिका तेल, व्यापार संबंध, ऐतिहासिक संदर्भ, ऐतिहासिक वारसा, नाटोची भूमिका अशा अनेक विषयांवर दोघांनी चर्चा केल्याची माहिती आहे.
असंही म्हणण्यात येत आहे की १८४५ नंतर प्रथमच रशियन अध्यक्ष अलास्का येथे बैठक घेत आहे. त्यामुळे बैठकीतून काही निश्चित निष्पन्न झाले नसले तरी चर्चा सकारात्मक टप्यावर बंद झाली आहे. विशेषतः पुतीन यांनी जोपर्यंत युक्रेन नाटोपासून फारकत घेत नाही व इतर मुद्द्यावर माघार घेणार नाही तोपर्यंत रशिया युद्ध थांबवणार नाही असे ट्रम्प यांना पुतीन यांनी ठणकावून सांगितले. त्यामुळे युद्ध बंद करण्यासाठी अजूनही काही कालावधी लागू शकतो. इतकेच नाही तर पुतीन यांनी ' आम्ही मान्य करतो की डोनाल्ड ट्रम्प आपल्या देशाच्या प्रगतीसाठी वाटचाल करत आहे मात्र रशियाचे सुद्धा काही हितसंबंध आहेत आम्ही त्यावर ठाम आहोत' असे पुतीन यांनी म्हटले. भर पत्रकार परिषदेत दोघांनी उघडपणे सगळ्या मुद्यांवर भाष्य केले नसले तरी 'जर बायडन यांच्या जागी ट्रम्प असते तर युक्रेनशी युद्ध उद्भवले नसते अशी कोपरखळी मारत ट्रम्प यांची खुशामत करण्याचा प्रयत्न पुतीन यांनी केला. कच्च्या तेलाच्या मुद्यावरही काही अधिक भाष्य दोघांनी केले नाही. मात्र अनेक मुद्यांवर सहमती झाली आहे. आगामी काळात दोन्ही चर्चांची दा रे उघडी केली आहेत. त्यामुळे खरं तर युक्रेन समोर पेचप्रसंग निर्माण झाला आहे.
अमेरिकेने युक्रेनला दिलेल्या पाठिंब्याला वर्षानुवर्षे विरोध करणारे आणि पुतिन यांचे कौतुक करणारे ट्रम्प यांनी व्हाईट हाऊसमध्ये परतल्यानंतर पहिल्याच दिवशी युद्ध संपवण्याचे आश्वासन आत्मविश्वासाने दिले होते.सात महिन्यांनंतर मात्र ओव्हल ऑफिसमध्ये झे लेन्स्की यांना फटकारल्यानंतर आणि कीवला काही अमेरिकन लष्करी मदतीचा प्रवाह रोखल्यानंतर, ट्रम्प पुतिन यांना लढाई थांबवण्यासही भाग पाडू शकले नाहीत कारण त्यांचे सैन्य युद्धभूमीवर यशस्वी होत आहे. ट्रम्पने पुतिन यांना गाजर आणि काठी दोन्ही दे ऊ केले होते. यावेळी अनेक वेळा ट्रम्प यांनी रशियावर आर्थिक निर्बंध लादण्याची धमकी दिली होती आणि अँकोरेजमधील जॉइंट बेस एल्मेनडॉर्फ-रिचर्डसन येथे त्यांचे हार्दिक स्वागत केले होते, परंतु युक्रेनमधील युद्ध संपवण्याच्या बाबतीत कोणताही ठोस निका ल न लावता ते निघून गेले असे दिसून आले. त्याऐवजी, युद्ध आणि मतभेदांवर कारवाई केल्याबद्दल पाश्चात्य प्रयत्नांनंतर त्यांनी पुतिन यांना आंतरराष्ट्रीय स्तरावर दीर्घकाळापासून अपेक्षित मान्यता दिली आणि त्यांना रोखले. अमेरिकेच्या अध्यक्षांना त्यांचे करार कर ण्याचे कौशल्य दाखवायचे होते, तर दुसरीकडे पुतिन यांना असा करार करायचा होता जो रशियाच्या फायद्यांना बळकटी देऊ शकेल
अलास्का सोडण्यापूर्वी फॉक्स न्यूज चॅनेलला दिलेल्या मुलाखतीत ट्रम्प यांनी ही 'खूपच उबदार बैठक' (Very Warm Meeting) असल्याचे म्हटले परंतु त्यांनी आणि पुतिन यांनी काय चर्चा केली याबद्दल तपशील देण्यास नकार दिला. ते म्हणाले, 'हा करार अद्याप पूर्ण झालेला नाही.पुतिन यांनी ट्रम्प यांच्या संभाषणातील 'मैत्रीपूर्ण' (Friendly) स्वराबद्दल आभार मानले आहेत आणि रशिया आणि अमेरिकेने पान उलटून सहकार्याकडे परत जावे ' असे म्हटले. युद्धामुळे दोन्ही बाजूंनी मोठे नुकसान झाले आहे आणि संसाधनांचा नाश झाला आहे, अशा अस्थिरतेच्या परिस्थितीत ही बैठक झाल्याने त्याला जागतिक महत्व प्राप्त झाले. फेब्रुवारी २०२२ च्या आक्रमणानंतर युक्रेन काहींच्या अपेक्षेपेक्षा जास्त काळ टिकून आहे. परंतु रशियाच्या मोठ्या सैन्याला रोखण्यासाठी ते प्रयत्नशील आहे, त्यां ची शहरांवर बॉम्बहल्ल्याचा सामना करत आहे आणि ६०० मैल (१००० किलोमीटर) पेक्षा जास्त लांबीच्या आघाडीच्या रेषेवर प्रत्येक इंचासाठी लढत आहे.
त्यापूर्वी युक्रेन युद्ध संपवण्याच्या करारावर प्रगती न झाल्यास त्यांनी पुतिन यांना 'गंभीर परिणाम' आणि अधिक निर्बंधांची धमकी रशियाला दिली होती. तथापि जेव्हा दोन्ही नेते भेटले तेव्हा ट्रम्प यांचा जबरदस्त शाब्दिक हल्ला थांबला. पुतिन यांनी अनेक वर्षांनी पहि ल्यांदाच अमेरिकन भूमीवर पाऊल ठेवताच त्यांचे रेड कार्पेटवर स्वागत करण्यात आले होते.
