नवी दिल्ली : अमेरिकेचे अध्यक्ष डोनाल्ड ट्रम्प यांनी भारतावर ५० टक्के टॅरिफ (कर) लावल्यामुळे भारतात असंतोषाचे वातावरण निर्माण झाले आहे. यामुळे केंद्र सरकारने नवे अमेरिकन शस्त्रास्त्र व विमाने खरेदी करण्याची योजना तात्पुरती स्थगित केली आहे. याबाबतची माहिती या प्रकरणाशी संबंधित तीन भारतीय अधिकाऱ्यांनी दिली आहे.
अमेरिकेच्या जनरल डायनॅमिक्स लँड सिस्टिम्स यांनी तयार केलेल्या स्ट्रायकर लढाऊ वाहनांची, तसेच रेथियॉन व लॉकहीड मार्टिन यांनी विकसित केलेल्या जैवलिन अँटी-टँक क्षेपणास्त्रांची भारताकडून होणारी खरेदी सध्या टॅरिफमुळे थांबवण्यात आली आहे. दरम्यान, पंतप्रधान नरेंद्र मोदी आणि डोनाल्ड ट्रम्प यांनी फेब्रुवारी महिन्यात या शस्त्रास्त्रांच्या खरेदी आणि संयुक्त उत्पादनाची घोषणा केली होती. डोनाल्ड ट्रम्प यांनी निर्यातीवर टॅरिफ लावल्यानंतर, भारताकडून व्यक्त होणारा हा पहिला ठोस निषेध आहे, विशेषतः जेव्हा व्यापार अत्यंत नीचांकी पातळीवर पोहोचला आहे.
गेल्या ६ ऑगस्टला, ट्रम्प यांनी भारताच्या रशियन तेल खरेदीवर नाराजी व्यक्त केली होती आणि भारतीय वस्तूंवर २५ टक्के अतिरिक्त टॅरिफ लावले होते. त्यामुळे एकत्रित टॅरिफ ५० टक्क्यांवर पोहोचले आहे, जे कोणत्याही अमेरिकन व्यापार भागीदारासाठी सर्वाधिक आहे. त्यांनी असेही म्हटले की, भारत रशियाकडून तेल खरेदी करून रशियाच्या युक्रेनवरील आक्रमणास आर्थिक पाठबळ पुरवत आहे. जरी ट्रम्प यांचा टॅरिफबाबत धोरण झपाट्याने बदलणारा इतिहास असला तरी भारताने सांगितले आहे की, तो वॉशिंग्टनसोबत चर्चेत सक्रिय सहभागी आहे.
एका अधिकाऱ्याने सांगितले की, “टॅरिफ आणि द्विपक्षीय संबंधांची दिशा स्पष्ट झाल्यावरच संरक्षण खरेदी पुढे जाऊ शकते, पण ते लगेच घडणार नाही.” एका दुसऱ्या अधिकाऱ्याने सांगितले की, खरेदी थांबवण्यासाठी कोणतेही लिखित आदेश देण्यात आलेले नाहीत, याचा अर्थ दिल्लीकडे आवश्यकतेनुसार झटपट धोरण बदलण्याचा पर्याय उपलब्ध आहे. मात्र, “सध्या तरी काहीही प्रगती झालेली नाही.” अलीकडच्या काळात भारत आणि अमेरिका यांच्यात घनिष्ठ भागीदारी राहिली आहे. परंतु, या टॅरिफनंतर भारताने सांगितले की, त्याला अनुचितरीत्या लक्ष्य केले जात आहे. त्यांनी असेही म्हटले की, अमेरिका आणि त्याचे युरोपीय सहकारीदेखील स्वतःच्या हितासाठी रशियासोबत व्यापार करत आहेत.