१. अहंकार आणि गर्व
आचार्य चाणक्य म्हणतात की, ज्या व्यक्तीमध्ये अहंकार आणि गर्व असतो, त्याला समाजात कधीच आदर मिळत नाही. अशी व्यक्ती इतरांना तुच्छ लेखते आणि स्वतःला श्रेष्ठ मानते. यामुळे लोक त्यांच्यापासून दूर जातात आणि त्यांना अपमानित करतात. अहंकारी व्यक्तीला कधीही योग्य सल्ला मिळत नाही आणि त्यामुळे त्याचे नुकसान होते.
२. खोटेपणा आणि फसवणूक
खोटे बोलणे किंवा इतरांची फसवणूक करणे ही अत्यंत वाईट सवय आहे. चाणक्य नीतीनुसार, जी व्यक्ती सतत खोटे बोलते किंवा इतरांना फसवते, तिचा समाजात विश्वासघातकी म्हणून उल्लेख होतो. अशा व्यक्तीवर कोणीही विश्वास ठेवत नाही आणि त्यांना सर्वत्र अपमानाला सामोरे जावे लागते. एकदा विश्वास गमावल्यास तो परत मिळवणे खूप कठीण असते.
३. दुसऱ्यांवर टीका करणे
जी व्यक्ती सतत दुसऱ्यांवर टीका करते, त्यांच्या चुका काढते आणि त्यांची निंदा करते, तिला समाजात कधीच प्रिय मानले जात नाही. अशी व्यक्ती नकारात्मक ऊर्जा पसरवते आणि लोक तिच्यापासून दूर राहण्याचा प्रयत्न करतात. चाणक्यांनुसार, दुसऱ्यांवर टीका करण्याऐवजी स्वतःच्या चुका सुधारण्यावर लक्ष केंद्रित करावे.
४. आळस आणि निष्क्रियता
आळशी व्यक्तीला समाजात कधीच यश मिळत नाही आणि तिचा आदर केला जात नाही. चाणक्य म्हणतात की, जी व्यक्ती काम करण्याऐवजी आळस करते आणि निष्क्रिय राहते, तिला आर्थिक अडचणींना सामोरे जावे लागते. अशा व्यक्तीला समाजात तुच्छ मानले जाते आणि तिला सतत अपमानाला सामोरे जावे लागते.
५. लोभ आणि स्वार्थ
लोभी आणि स्वार्थी व्यक्ती फक्त स्वतःच्या फायद्याचा विचार करते आणि इतरांचा वापर करते. चाणक्य नीतीनुसार, अशी व्यक्ती समाजात कधीच लोकप्रिय होत नाही. लोक त्यांच्यापासून अंतर ठेवतात कारण त्यांना माहीत असते की ही व्यक्ती केवळ स्वतःच्या स्वार्थासाठीच संबंध ठेवते. यामुळे त्यांना समाजात मान खाली घालून जगावे लागते.
या वाईट सवयींपासून दूर राहूनच व्यक्ती समाजात आदर आणि प्रतिष्ठा मिळवू शकते, असे चाणक्य सांगतात.
