जगदीप धनखड यांच्या राजीनाम्यानंतर नवीन उपराष्ट्रपतीपदासाठीची अनेक मोठ्या नावांची चर्चा आहे. ज्यामध्ये नितीन गडकरी, जे. पी. नड्डा, रामनाथ ठाकूर, राजनाथ सिंह आणि मनोज सिन्हा अशी नावे चर्चेत आहेत.
जगदीप धनखड यांच्या अचानक राजीनाम्यानंतर, देशातील दुसऱ्या सर्वात मोठ्या संवैधानिक पदासाठी एक नवीन शर्यत सुरू झाली आहे. राष्ट्रपती द्रौपदी मुर्मू यांनी त्यांचा राजीनामा स्वीकारला आहे आणि पंतप्रधान नरेंद्र मोदी यांनी त्यांना शुभेच्छा दिल्या आहेत. मात्र, त्यानंतर उपराष्ट्रपती पदावर कोण विराजमान होणार, यावरून आता खरे राजकारण आता सुरू होत आहे.
संविधानाच्या कलम ६८ नुसार, उपराष्ट्रपतीची निवडणूक सहा महिन्यांच्या आत होणे अनिवार्य आहे. बिहार विधानसभा निवडणुका देखील याच काळात असल्याने, या निवडणुकीकडे केवळ संवैधानिक प्रक्रियेच्या दृष्टिकोनातूनच नव्हे तर निवडणूक रणनीतीच्या दृष्टिकोनातूनही पाहिले जात आहे. गेल्या दशकात, भाजप सरकारने आगामी निवडणुका लक्षात घेऊन प्रमुख संवैधानिक पदांवर नियुक्त्या केल्या आहेत आणि हा प्रसंगही अपवाद असल्याचे दिसत नाही.
संसदेत बहुमत, पण मित्रपक्षांचीही आवश्यकता आहे
लोकसभा आणि राज्यसभेच्या एकूण ७८२ प्रभावी सदस्यांपैकी विजयासाठी ३९४ मते आवश्यक आहेत. भाजपच्या नेतृत्वाखालील एनडीएला सध्या लोकसभेत २९३ खासदार आणि राज्यसभेत १२९ खासदारांचा पाठिंबा आहे. म्हणजेच, आकडेवारीनुसार, एनडीएला स्पष्ट बहुमत आहे, परंतु यामध्ये मित्रपक्षांची भूमिका निर्णायक असेल. जेडीयू, टीडीपी आणि शिवसेना यासारख्या पक्षांचा पाठिंबा असणे महत्त्वाचे आहे.
प्रमुख चेहरे कोण असतील?
बिहार विधानसभा निवडणुका लक्षात घेता, उपराष्ट्रपती पदासाठी चर्चेत असलेल्या नावांमध्ये हरिवंश नारायण सिंह हे सर्वात वरच्या स्थानावर आहेत. राज्यसभेचे उपसभापती असण्याव्यतिरिक्त, ते जेडीयूचे आहेत आणि पंतप्रधान मोदींचे विश्वासू मानले जातात. त्यांना राज्यसभा चालवण्याचा अनुभव देखील आहे. कर्पूरी ठाकूर यांचे पुत्र रामनाथ ठाकूर यांचे नाव देखील चर्चेत आहे, परंतु अलीकडेच त्यांच्या वडिलांना भारतरत्न मिळाले आहे, ज्यामुळे भाजप पुन्हा पुन्हा त्याच कुटुंबाला बढती देण्याची शक्यता कमी होते. नितीश कुमार यांचे नाव देखील चर्चेत आहे, परंतु त्यांची प्रकृती आणि स्वभाव उपराष्ट्रपती पदाच्या जबाबदाऱ्यांसाठी योग्य मानला जात नाही.
भाजप कोणत्या मोठ्या चेहऱ्याला बढती देईल
भाजपच्या अंतर्गत राजकारणात, जे.पी. नड्डा, निर्मला सीतारमण, नितीन गडकरी, मनोज सिन्हा आणि वसुंधरा राजे यांसारख्या नावांची चर्चा होत आहे, परंतु यापैकी कोणतेही नाव सर्व राजकीय समीकरणे संतुलित करू शकत नाही असे दिसते. जे.पी. नड्डा यांचा कार्यकाळ मार्च २०२५ मध्ये संपत आहे आणि शहा-मोदी यांच्याशी त्यांची जवळीक त्यांना एक मजबूत दावेदार बनवते.
शशी थरूर यांचे नाव 'सार्वत्रिक उमेदवार' म्हणूनही चर्चेत
विरोधी इंडिया ब्लॉककडे फक्त १५० मते आहेत, ज्यामुळे त्यांच्या आशा खूप कमी आहेत. तथापि, काँग्रेसवर असंतुष्ट मानले जाणारे शशी थरूर यांचे नाव 'सार्वत्रिक उमेदवार' म्हणूनही चर्चेत आहे. थरूरसारखा चेहरा पुढे आणून भाजप काँग्रेसला आतून तोडू इच्छित असेल. परंतु राजकीय विश्वासार्हता आणि पक्ष नियंत्रणाच्या बाबतीत ही शक्यताही खूपच कमी दिसते.
