
नवी दिल्ली: अॅक्सिओम ४ (AXIOM 4) ची मोहीम आता शेवटच्या टप्प्यात आली आहे, भारतीय अंतराळवीर शुभांशू शुक्ला आणि त्यांचे तीन सहकारी आज आंतरराष्ट्रीय अंतराळ स्थानकामधून विलग होत पृथ्वीवर परतण्याच्या प्रवासाला लागले आहेत. त्यानुक्रमे शुभांशू शुक्ला आणि त्यांची टीम १५ जुलै रोजी पृथ्वीवर परततील, त्यांच्यासोबत ते ६० हून अधिक प्रयोगांमधील डेटा घेऊन येत आहेत. ही मोहीम केवळ एक वैज्ञानिक कामगिरी नाही तर भारताच्या अंतराळ क्षेत्रातील एक नवीन अध्याय देखील आहे.
परतीच्या मार्गावर अंतराळवीर शुभांशू शुक्ला आणि टीम
१४ जुलै २०२५ रोजी दुपारी ४:४५ वाजता, स्पेसएक्सचे ड्रॅगन अंतराळयान आंतरराष्ट्रीय अंतराळ स्थानकाच्या (आयएसएस) हार्मनी मॉड्यूलपासून वेगळे झाले. आता ते हळूहळू स्टेशनपासून दूर जात आहे. चारही अंतराळवीरांना पृथ्वीवर घेऊन येणारे हे अंतराळयान आता एका कक्षेत प्रवेश करत असून त्या साहाय्याने ते क्रूला सुरक्षितपणे पृथ्वीवर परत आणेल. अंदाजे १५ जुलै २०२५ रोजी कॅलिफोर्निया किनाऱ्याजवळ हे यान पृथ्वीवर परततेल.
नासा आणि स्पेसएक्स टीम या प्रक्रियेवर बारकाईने लक्ष ठेवून
अंतराळवीरांचा परतीचा प्रवास सुरक्षित आहे याची खात्री करण्यासाठी नासा आणि स्पेसएक्स टीम या प्रक्रियेवर बारकाईने लक्ष ठेवून आहेत. अॅक्सिओम स्पेस त्यांच्या वेबसाइटवर ड्रॅगनच्या पदार्पणाचे आणि पाण्यात लँड होण्याचे प्रसारण करत राहणार आहे.
या एकंदरीत मोहिमेचा प्रवास आणि प्रयोग अॅक्सिओम मिशन ४ ची सुरुवात २५ जून २०२५ रोजी झाली. ड्रॅगन अंतराळयान फ्लोरिडाच्या केनेडी स्पेस सेंटर येथून फाल्कन ९ रॉकेटने अवकाशात झेपावले. त्यानंतर ते २६ जून रोजी आयएसएसशी जोडले गेले. यानंतर शुभांशू शुक्ला आणि त्यांच्या टीमने आयएसएसवर सुमारे १८ दिवस घालवले. या मोहिमेत चार अंतराळवीरांचा समावेश होता.
या अंतराळवीरांनी सूक्ष्म गुरुत्वाकर्षणात ६० हून अधिक प्रयोग केले, ज्यात मानसिक आरोग्य, स्नायूंचे नुकसान आणि अवकाशात पिके वाढवणे यासारख्या विषयांचा समावेश होता.
पृथ्वीवर परत येत असलेले ड्रॅगन अंतराळयान ५८० पौंड (सुमारे २६३ किलोग्रॅम) पेक्षा जास्त सामान घेऊन परतत आहे. यामध्ये नासाचे हार्डवेअर आणि मोहिमेदरम्यान केलेल्या प्रयोगांचा डेटा समाविष्ट आहे. या डेटामुळे शास्त्रज्ञांना अंतराळातील मानवी जीवन आणि तंत्रज्ञानाबद्दल नवीन माहिती मिळेल. या अंतराळयानात कचरा आणि प्रायोगिक उपकरणे देखील आहेत, ज्यामुळे आयएसएस स्वच्छ आणि कार्यक्षम राहण्यास मदत होईल.
भविष्यासाठी महत्त्व
अॅक्सिओम मिशन ४ हे खाजगी अंतराळ प्रवास आणि आंतरराष्ट्रीय सहकार्याचे उदाहरण आहे. या मोहिमेमुळे NASA, ISRO, ESA आणि हंगेरी यांच्यातील वैज्ञानिक ज्ञान वाढले आहे. हे अभियान चंद्र आणि मंगळासारख्या भविष्यातील खोल अंतराळ मोहिमांसाठी प्रशिक्षण भूमी म्हणून काम करेल. ते भारताच्या गगनयान मोहिमेला देखील प्रेरणा देईल.