गोष्ट ‘सीधी मारवाडी’ची

दी लेडी बॉस : अर्चना सोंडे

सध्या सोशल मीडियाचा जमाना आहे. समाजमाध्यम प्रभावक (इनफ्ल्यूएन्सर) नावाचा एक वेगळाच पंथ उदयास आलेला आहे. ज्या पंथाला हजारो-लाखो लोक फॉलो करतात. काही समाजमाध्यम प्रभावक समाजाला लाभदायक ठरेल अशी कामगिरी करत आहेत. यामध्ये महत्त्वाचे एक नाव म्हणजे कौशल्या चौधरी ही युट्यूबर तरुणी.

राजस्थानमधील जोधपूरजवळील कुरी गावातील कौशल्या चौधरी ही तरुणी एक प्रसिद्ध युट्यूबर आणि उद्योजिका बनली आहे. ती ‘सीधी मारवाडी’ नावाचे एक लोकप्रिय युट्यूब चॅनल आणि सीधी मारवाडी नावाचा एक पारंपरिक खाद्यपदार्थांचा ब्रँड चालवते.

एका छोट्या गावातील स्वयंपाकघरापासून व्यवसाय उभारण्यापर्यंत आणि समाज माध्यम प्रभावक बनवण्यापर्यंतचा तिचा प्रवास ७,५०० रुपयांच्या स्मार्टफोनने सुरू झाला. या फोनच्या मदतीने तिने तिचा पहिला व्हिडीओ बनवला होता. ती एलईडी बल्बपासून बनवलेल्या बेसिक लाईटिंगचा वापर करत असे. घरात इंटरनेट जोडणी खराब असल्याने तिला अनेकदा छतावरच व्हिडीओ अपलोड करावे लागत असे. सुरुवातीला, तिने हिंदीमध्ये व्हिडीओ बनवले, कारण त्यामुळे तिला अधिकाधिक प्रेक्षकांपर्यंत पोहोचण्यास मदत होईल असे वाटले. जवळपास १८ महिने, तिच्या चॅनेलची फारशी वाढ झाली नाही. कमाई देखील कमी होत होती.

त्यानंतर, तिच्या आजीने तिला एक मौल्यवान सल्ला दिला. तिने कौशल्याला राजस्थानच्या अनेक भागांत बोलल्या जाणाऱ्या मारवाडी भाषेत व्हिडीओ बनवण्याचा सल्ला दिला. कौशल्याने तिच्या सल्ल्याचे पालन केले. तिच्या स्वयंपाकाचे व्हिडीओ ती मारवाडी भाषेत बनवू लागली. त्या छोट्याशा बदलामुळे मोठा फरक पडला. तिच्या चॅनेलचे प्रेक्षक वेगाने वाढू लागले. मारवाडीत स्थलांतर केल्यानंतर एका महिन्यातच तिने एक लाख (१००,०००) पेक्षा जास्त सबस्क्राइबर मिळवले. फक्त १० दिवसांत, तिने तिच्या व्हिडीओंमधून १ लाख रुपये कमावले. तिची नैसर्गिक बोलण्याची पद्धत, तिचे आकर्षक व्यक्तिमत्त्व आणि तिच्या साध्या, पारंपरिक पाककृती लोकांशी, विशेषतः राजस्थान आणि जगभरातील मारवाडी भाषिक समुदायांशी जोडल्या गेल्या.

तिचे ‘सीधी मारवाडी किचन’ हे युट्यूब चॅनल खूप यशस्वी झाले. आज तिचे युट्यूबवर १६ लाखांपेक्षा अधिक सबस्क्राइबर्स आहेत. इंस्टाग्रामवर ९,३६,००० हून अधिक फॉलोअर्स आहेत. तिचे व्हिडीओ भारत आणि परदेशातील लोक पाहतात. ज्यात आपल्या घराच्या चवींची आठवण येणारे अनिवासी भारतीय (एनआरआय) यांचाही समावेश आहे. अनेक प्रेक्षक म्हणतात की तिचे व्हिडीओ पाहणे म्हणजे त्यांच्या आई किंवा आजीला स्वयंपाकघरात स्वयंपाक करताना पाहण्यासारखे आहे.

कौशल्याच्या वाढत्या लोकप्रियतेमुळे तिला अनेक संधी मिळाल्या. तिला आयआयटी जोधपूर येथील TEDx मध्ये बोलण्यासाठी आमंत्रित करण्यात आले होते, जिथे तिने तिची कहाणी सांगितली. तिने २०२३-२४ मध्ये मास्टरशेफ इंडियामध्येही भाग घेतला होता. शीर्ष १२ मध्ये पोहोचणारी राजस्थानची ती एकमेव स्पर्धक होती. युट्यूब-ऑक्सफर्ड इकॉनॉमिक्सच्या अहवालात राजस्थानमधून निवडलेली एकमेव निर्माती म्हणून तिचा उल्लेख करण्यात आला होता.

अशा प्रकारे कीर्ती वाढत असताना कौशल्याने आणखी एक धाडसी पाऊल उचलले. मार्च २०२४ मध्ये, तिने ‘सीधी मारवाडी’ नावाचा स्वतःचा ब्रँड लाँच केला. या ब्रँड अंतर्गत, तिने कोल्ड-प्रेस्ड तेल आणि शुद्ध मसाले यांसारखे ताजे, घरगुती शैलीचे अन्न उत्पादन विकण्यास सुरुवात केली. ही उत्पादने बनवण्यासाठी पारंपरिक पद्धतींचा वापर तिने केला. तिला प्रचंड प्रतिसाद मिळाला. पहिल्या बॅचेसमधील उत्पादने लवकर विकली गेली आणि अल्पावधीत परदेशातून देखील ऑर्डर येऊ लागल्या.

तिच्या ब्रँडला खास बनवणारी आणखी एक गोष्ट म्हणजे ती इतरांना देखील मदत करते. कौशल्याने तिच्या गावातील आणि आजूबाजूच्या परिसरातील ३५ हून अधिक महिलांसाठी नोकरीच्या संधी निर्माण केल्या आहेत. या महिला तिच्या कुटुंबाने चालवलेल्या छोट्या उत्पादन युनिटमध्ये काम करतात. त्यापैकी अनेकांसाठी ही पैसे कमवण्याची पहिलीच वेळ होती. ती तिच्या गावातून तिचे युट्यूब चॅनेल आणि तिचा व्यवसाय चालवते. तिचा दैनंदिन दिनक्रम व्यस्त असतो. ती पहाटे लवकर उठते, घरातील कामे पूर्ण करते. तिच्या कुटुंबासाठी स्वयंपाक करते. मुलांची काळजी घेते आणि नंतर तिच्या व्हिडीओ आणि व्यवसायावर काम करते. तिचे रीलचे बहुतेक चित्रीकरण रात्री उशिरा, मुले झोपी गेल्यानंतर होते.

ती तिचे पती वीरेंद्र सरन, त्यांची दोन मुले गावात मोठ्या कुटुंबासह राहतात. तिच्या पतीनेच तिला तिच्या पाककृती जगासोबत शेअर करण्यासाठी युट्यूब चॅनेल सुरू करण्यास प्रोत्साहित केले आणि तिने २०१७ मध्ये चॅनेल सुरू केले. तिचा पती व्हिडीओ शूट करण्यास मदत करतो. कधीकधी कुटुंबातील इतर सदस्य तिच्यासोबत व्हिडीओ शूट करतात. कौशल्याचा जन्म ३१ मार्च १९९५ रोजी एका शेतकरी कुटुंबात झाला. ती तिच्या पालकांना शेतात मदत करत असे. ती तिच्या वडिलांकडून स्वयंपाक शिकत वाढली. लहानपणी तिला डॉक्टर व्हायचे होते. पण बारावीची परीक्षा उत्तीर्ण झाल्यानंतर लगेचच तिचे लग्न झाले आणि तिचे स्वप्न विरून गेले. पुढे तिने जोधपूरमधील जय नारायण व्यास विद्यापीठातून एम. ए. पदवी पूर्ण केली.

गावातील छतावर स्मार्टफोन वापरण्यापासून ते युट्यूबवरून लाखो रुपयांची कमाई करण्यापर्यंत आणि वेगाने विकले जाणारे ब्रँड तयार करण्यापर्यंत, कौशल्या चौधरीची कहाणी एक दृढनिश्चयी महिला काय साध्य करू शकते याचे एक शक्तिशाली उदाहरण आहे.