ट्रम्पकडून युद्धसमाप्तीची घोषणा, तर इराणकडून 'नकार'

तेहरान/वॉशिंग्टन : १२ दिवसांच्या रक्तरंजित संघर्षानंतर इस्रायल-इराण युद्ध शांततेकडे वळले असल्याचा दावा अमेरिकेचे अध्यक्ष डोनाल्ड ट्रम्प यांनी केला. मात्र या घोषणेनंतर काही मिनिटांतच इराणच्या परराष्ट्र मंत्रालयाने कोणत्याही तहाच्या बातम्यांना फेटाळून लावले. त्यामुळे युद्ध संपल्याचा ट्रम्पचा दावा खोटा ठरत असल्याचे स्पष्ट झाले.

मात्र ट्रम्पच्या या घोषणेनंतर अवघ्या काही मिनिटांत इराणचे परराष्ट्रमंत्री सेय्यद अब्बास आराघची यांनी स्पष्ट केले की, “आत्तापर्यंत कोणताही युद्धविराम मान्य करण्यात आलेला नाही. इस्रायलने आक्रमण सुरू केले, इराणने नव्हे. आम्ही बचावात्मक भूमिका घेतली असून जर इस्रायलने सकाळी ४ वाजेपर्यंत कारवाया थांबवल्या, तर आम्हीही थांबण्याचा विचार करू.”

यानंतर, इराणकडून दुसरं अधिकृत निवेदन जारी करण्यात आले, ज्यात त्यांनी सकाळी ४ वाजता आपली सैनिकी मोहिम थांबवली असल्याचे जाहीर केले.

पहिले १० महत्त्वाचे मुद्दे:

१. ट्रम्प यांची युद्धसमाप्तीची घोषणा: 'पूर्ण आणि एकूण युद्धविराम'

इस्त्रायल आणि इराण यांच्यातील १२ दिवसांच्या संघर्षात एक नाट्यमय घडामोड घडली आहे. अमेरिकेचे राष्ट्राध्यक्ष डोनाल्ड ट्रम्प यांनी 'ट्रुथ सोशल' या त्यांच्या सोशल मीडिया प्लॅटफॉर्मवरून युद्धाच्या समाप्तीची घोषणा केली. इस्त्रायल आणि इराण दोघांनीही युद्धविरामासाठी सहमती दर्शवल्याचे त्यांनी नमूद केले. हे १२ दिवसांचे युद्ध संपूर्ण मध्यपूर्वेला उद्ध्वस्त करू शकले असते, परंतु आता ते शांततेकडे वाटचाल करत असल्याचे ट्रम्प म्हणाले. त्यांनी सांगितले की, "आतापासून सुमारे ६ तासांत, इस्त्रायल आणि इराणची सध्या सुरू असलेली अंतिम मोहीम थांबल्यानंतर, पूर्ण आणि एकूण युद्धविराम होईल आणि १२ तासांनंतर युद्ध संपले असे मानले जाईल!"

२. इराणच्या परराष्ट्र मंत्र्यांकडून कराराचा त्वरित इन्कार

ट्रम्प यांच्या घोषणेनंतर काही मिनिटांतच, इराणचे परराष्ट्र मंत्री सैय्यद अब्बास अराक्ची यांनी एक निवेदन जारी करत कोणताही युद्धविराम करार झाला नसल्याचे स्पष्ट केले. इराणने नेहमीच स्वतःचा बचाव केला असून, त्यांनी लष्करी कारवाया थांबवण्यासाठी अटी निश्चित केल्याचे ते म्हणाले. अराक्ची यांनी जोर देऊन सांगितले की, "इराणने पुन्हा पुन्हा स्पष्ट केल्याप्रमाणे: इस्त्रायलने इराणवर युद्ध सुरू केले, इराणने नाही." ते पुढे म्हणाले, "आत्तापर्यंत कोणत्याही युद्धविरामावर किंवा लष्करी कारवाया थांबवण्यावर कोणताही 'करार' झालेला नाही. तथापि, इस्त्रायली राजवटीने इराणच्या लोकांवरील आपली अवैध आक्रमकता तेहरान वेळेनुसार पहाटे ४ वाजेपर्यंत थांबवल्यास, आम्ही त्यानंतर आमचा प्रतिवाद सुरू ठेवणार नाही." लष्करी कारवाया थांबवण्याचा अंतिम निर्णय नंतर घेतला जाईल, असेही त्यांनी नमूद केले.

As Iran has repeatedly made clear: Israel launched war on Iran, not the other way around.

As of now, there is NO "agreement" on any ceasefire or cessation of military operations. However, provided that the Israeli regime stops its illegal aggression against the Iranian people no…

— Seyed Abbas Araghchi (@araghchi) June 24, 2025

३. इराणकडून पहाटे ४ वाजता लष्करी कारवाया थांबल्याची पुष्टी

अराक्ची यांनी थोड्याच वेळात दुसरी पोस्ट करून, इराणच्या लष्करी कारवाया पहाटे ४ वाजता थांबल्याची पुष्टी केली. त्यांनी इराणच्या सशस्त्र दलांचे कौतुक केले. त्यांनी लिहिले, "इस्त्रायलच्या आक्रमकतेला शिक्षा करण्यासाठी आमच्या शक्तिशाली सशस्त्र दलांच्या लष्करी कारवाया पहाटे ४ वाजेपर्यंत सुरू होत्या." तसेच, "सर्व इराणी लोकांसोबत मी आमच्या शूर सशस्त्र दलांचे आभार मानतो, जे आपल्या प्रिय देशाचे शेवटच्या रक्ताच्या थेंबापर्यंत संरक्षण करण्यास तयार आहेत आणि ज्यांनी शत्रूच्या कोणत्याही हल्ल्याला शेवटच्या मिनिटापर्यंत प्रत्युत्तर दिले."

The military operations of our powerful Armed Forces to punish Israel for its aggression continued until the very last minute, at 4am.

Together with all Iranians, I thank our brave Armed Forces who remain ready to defend our dear country until their last drop of blood, and who…

— Seyed Abbas Araghchi (@araghchi) June 24, 2025

४. इराणच्या सर्वोच्च नेत्यांचा इशारा: इराण माघार घेणार नाही

इराणचे सर्वोच्च नेते अयातुल्ला अली खामेनेई यांनी ऑनलाइन एक कठोर संदेश दिला, ज्यात इराण माघार घेणार नाही आणि देश मजबूत व दृढनिश्चयी असल्याचे दाखवले. त्यांनी म्हटले, "जे इराणी लोकांना आणि त्यांच्या इतिहासाला ओळखतात, त्यांना माहीत आहे की इराणी राष्ट्र हे माघार घेणारे राष्ट्र नाही."

Those who know the Iranian people and their history know that the Iranian nation isn’t a nation that surrenders.

— Khamenei.ir (@khamenei_ir) June 23, 2025

५. इराणकडून कतारमधील अमेरिकन तळावर क्षेपणास्त्रे डागण्यात आली

युद्धविरामाच्या चर्चेपूर्वी काही तास आधी, इराणने कतारमधील अमेरिकेच्या अल उदेद हवाई तळावर क्षेपणास्त्रे डागली. दोहा आणि लुसेलमध्ये मोठे स्फोट ऐकू आले. इराणने सांगितले की, अमेरिकेने त्यांच्या अणुभट्ट्यांवर केलेल्या बॉम्बहल्ल्याच्या प्रत्युत्तरादाखल हा हल्ला होता. कतारने या हल्ल्याचा निषेध केला आणि जवळपास सर्व क्षेपणास्त्रे रोखण्यात आल्याचा दावा केला. इराणी माध्यमांनी याला "अमेरिकेच्या आक्रमकतेला इराणच्या सशस्त्र दलांनी दिलेला एक जोरदार आणि यशस्वी प्रत्युत्तर" असे म्हटले. अमेरिकेच्या 'ऑपरेशन मिडनाईट हॅमर'च्या प्रत्युत्तरादाखल हे हल्ले करण्यात आले होते, ज्यात इराणच्या फोर्डो, इस्फाहान आणि नतान्झ या तीन प्रमुख अणु ठिकाणांना लक्ष्य करण्यात आले होते. अमेरिकेने यासाठी बी-२ बॉम्बर्स आणि ३०,००० पौंड वजनाच्या बंकर-बस्टर दारूगोळ्याचा वापर केला होता.

६. ट्रम्प यांचा दावा: इराणचा प्रतिसाद कमकुवत आणि अप्रभावी

इराणने कतारमधील तळावर केलेल्या क्षेपणास्त्र हल्ल्याला ट्रम्प यांनी कमी लेखले. ते म्हणाले की, बहुतेक क्षेपणास्त्रे रोखण्यात आली आणि कोणत्याही अमेरिकन नागरिकाला दुखापत झाली नाही. त्यांनी इराणला शांततेकडे वाटचाल करण्याचे आवाहन केले. ट्रम्प म्हणाले, "इराणने आमच्या अणु सुविधांच्या 'ऑब्लिटरेशन'ला (नाश करण्याला) खूपच कमकुवत प्रतिसाद दिला आहे, ज्याची आम्हाला अपेक्षा होती आणि आम्ही त्याचा प्रभावीपणे सामना केला आहे. १४ क्षेपणास्त्रे डागण्यात आली – १३ पाडली गेली, आणि १ 'सोडून देण्यात आले,' कारण ते धोकादायक दिशेने नव्हते. मला हे सांगताना आनंद होत आहे की, कोणत्याही अमेरिकन नागरिकाला इजा झाली नाही आणि फारसे नुकसानही झाले नाही." ते पुढे म्हणाले, "कदाचित इराण आता प्रदेशात शांतता आणि सलोख्याकडे वाटचाल करू शकेल आणि मी इस्त्रायललाही असेच करण्यास उत्साहाने प्रोत्साहन देईन."

७. ट्रम्प यांनी कतारच्या अमिरांची शांततेच्या प्रयत्नांसाठी प्रशंसा केली

ट्रम्प यांनी कतारच्या अमिरांची वाढती तणाव रोखण्यासाठी केलेल्या मदतीबद्दल आभार मानले आणि क्षेपणास्त्र घटनेत कोणत्याही कतारी नागरिकाला इजा झाली नसल्याची पुष्टी केली. त्यांनी म्हटले, "प्रदेशात शांतता प्रस्थापित करण्यासाठी त्यांनी (कतारच्या अमिरांनी) जे काही केले आहे, त्याबद्दल मी कतारच्या अत्यंत प्रतिष्ठित अमिरांचे आभार मानू इच्छितो. कतारमधील अमेरिकन तळावरील आजच्या हल्ल्याबाबत, मला हे सांगताना आनंद होत आहे की, कोणताही अमेरिकन ठार किंवा जखमी न झाल्यासोबतच, सर्वात महत्त्वाचे म्हणजे, कोणताही कतारी नागरिक ठार किंवा जखमी झालेला नाही."

८. ट्रम्प यांचा रशियाचे मेदवेदेव यांच्या 'अणुबॉम्ब' टिप्पणीवर हल्लाबोल

एका अन्य पोस्टमध्ये, ट्रम्प यांनी रशियाचे माजी राष्ट्राध्यक्ष दिमित्री मेदवेदेव (Dmitry Medvedev) यांच्यावर इराणला आण्विक युद्धसामग्री पाठवण्याबाबत केलेल्या कथित टिप्पणीबद्दल टीका केली. ट्रम्प यांनी 'अणु' शब्दाच्या वापराबाबत चिंता व्यक्त केली. ट्रम्प यांनी विचारले, "मी माजी राष्ट्राध्यक्ष मेदवेदेव, रशियाकडून, सहजपणे 'अणु' (Nuclear!) हा शब्द वापरताना आणि ते व इतर देश इराणला आण्विक युद्धसामग्री पुरवतील असे म्हणताना ऐकले का? त्यांनी खरोखरच असे म्हटले की, ही केवळ माझी कल्पना आहे? जर त्यांनी असे म्हटले असेल, आणि याची पुष्टी झाल्यास, कृपया मला तात्काळ कळवा." त्यांनी उपहासाने म्हटले, "मला वाटते म्हणूनच पुतिन 'बॉस' आहेत."

९. एव्हिन तुरुंगावरील इस्त्रायली ड्रोन हल्ल्यानंतर इराणचा मोठा प्रतिशोध

युद्धविरामाच्या आदल्या दिवशी, इस्त्रायलने तेहरानमधील इराणच्या एव्हिन तुरुंगावर ड्रोन हल्ला केल्याचे वृत्त होते. हा तुरुंग राजकीय कैद्यांना ठेवण्यासाठी ओळखला जातो. प्रत्युत्तरादाखल, इराणने "ऑपरेशन ट्रू प्रॉमिस ३" नावाच्या क्षेपणास्त्र आणि ड्रोन हल्ल्यांची तिसरी लाट सुरू केली, ज्यात हैफा आणि तेल अवीवसह अनेक इस्त्रायली शहरांना लक्ष्य करण्यात आले. इराणी अधिकाऱ्यांनी एव्हिनवरील हल्ल्याचे वर्णन सुरू असलेल्या अवैध आक्रमकतेचा भाग असल्याचे केले. हा तुरुंग आयआरजीसी (IRGC) द्वारे चालवला जातो आणि त्यावर मानवी हक्कांच्या उल्लंघनाचा आरोप आहे.

१०. इराणचे राष्ट्राध्यक्ष: 'आम्ही ना युद्ध सुरू केले ना त्याचा पाठपुरावा करत आहोत'

कतारवरील इराणच्या क्षेपणास्त्र हल्ल्यापूर्वी, राष्ट्राध्यक्ष मसूद पेझेशकियान यांनी इराणच्या भूमिकेचा बचाव केला. ते म्हणाले की, इराण हल्लेखोर नाही, परंतु कोणत्याही आक्रमणाला उत्तर दिल्याशिवाय राहणार नाही. "आम्ही ना युद्ध सुरू केले ना त्याचा पाठपुरावा करत आहोत. परंतु, महान इराणवरील आक्रमणाला आम्ही प्रत्युत्तर दिल्याशिवाय राहणार नाही."

ما نه آغازگر جنگ بودیم، نه خواهان آن؛ اما تجاوز به #ایران_بزرگ را بی‌پاسخ نمی‌گذاریم.
با تمام وجودمان پای امنیت این #ملت_عزیز خواهیم ایستاد و هر زخمی بر پیکر ایران را با ایمان، عقل و اراده پاسخ می دهیم.
مردم، #خدا مراقب ماست. pic.twitter.com/gXKq2YVfNl

— Masoud Pezeshkian (@drpezeshkian) June 23, 2025