डॉ. सर्वेश : सुहास सोमण
आज जर विचार केला, तर अनेकजण शेअर बाजारात येत आहेत. यामध्ये कॉलेज मधील युवा वर्गाचे प्रमाण लक्षणीय आहे. बरेच जण शेअर बाजारात आहेत अनेक वर्षे आहेत पण तरीही शेअर बाजारात असलेले काही नियम किंवा संज्ञा जाणून घेतलेल्या नसतात. आजच्या लेखात नव्या गुंतवणूक करणाऱ्या लोकांसाठी महत्त्वाच्या गोष्टी सांगणारा हा लेख.
ट्रेडिंग आणि इन्व्हेस्टमेंट म्हणजे काय?
मूलभूत फरक म्हणजे ट्रेडिंग म्हणजे शेअर्सच्या अल्पकालीन खरेदी आणि विक्रीचा संदर्भ होय तर इन्व्हेस्टमेंट म्हणजे दीर्घकालीन होल्डिंग आणि शेअर्स खरेदीचा संदर्भ होय. व्यापारी सामान्यत: अल्पकालीन इव्हेंट आणि कोणत्याही कंपनीच्या स्टॉकच्या किमतीच्या मार्केट मूव्हमेंटनंतर त्वरित पैसे वेगाने मंथन करण्याचा प्रयत्न करतो, जेव्हा इन्व्हेस्टर शेअरमार्केटमध्ये चांगला स्टॉक खरेदी करण्याचा प्रयत्न करतो आणि वेळेनुसार स्टॉकची किंमत वाढण्याची प्रतीक्षा करतो.
रोलिंग सेटलमेंट म्हणजे काय?
शेअर मार्केटवर एक्झिक्युट केलेला प्रत्येक ऑर्डर सेटल करणे आवश्यक आहे. खरेदीदारांना त्यांचे शेअर्स आणि विक्रेत्यांना विक्री प्राप्त होतात. सेटलमेंट ही प्रक्रिया आहे ज्यामध्ये खरेदीदार त्यांच्या शेअर्स आणि विक्रेत्यांना त्यांचे पैसे प्राप्त करतात. रोलिंग सेटलमेंट म्हणजे जेव्हा दिवसाच्या शेवटी सर्व ट्रेड सेटल करावे लागतील. दुसऱ्या शब्दांमध्ये, खरेदीदाराने त्याच्या खरेदीसाठी पैसे दिले पाहिजेत आणि विक्रेत्याने विकलेले शेअर्स एका दिवसात शेअर मार्केटमध्ये वितरित केले पाहिजेत.. भारतीय शेअर मार्केट T+२ सेटलमेंट स्वीकारतात, याचा अर्थ असा की ट्रान्झॅक्शन दिवसाला पूर्ण केले जातात आणि या ट्रेडचे सेटलमेंट एका दिवसापासून दोन कामकाजाच्या दिवसांमध्ये पूर्ण केले पाहिजे. तथापि, T+१ सध्या टप्प्यांमध्ये स्वीकारले जात आहे.
सेबी म्हणजे काय?
सेबी म्हणजे सिक्युरिटीज अँड एक्स्चेंज बोर्ड ऑफ इंडिया. बॉर्समध्ये अंतर्निहित जोखीम असल्याने, मार्केट रेग्युलेटर आवश्यक आहे. सेबी या शक्तीने प्रदान केली जाते आणि मार्केटचे विकास करण्याची तसेच रेग्युलेट करण्याची जबाबदारी आहे. मूलभूत उद्दिष्टांमध्ये निवेशक स्वारस्य संरक्षित करणे, शेअर मार्केट विकसित करणे आणि त्याचे काम रेग्युलेट करणे यांचा समावेश होतो.
इक्विटी मार्केट आणि डेरिव्हेटिव्ह मार्केट एक आणि सारखेच आहे का?
इक्विटी मार्केट आणि डेरिव्हेटिव्ह मार्केट दोन्ही एकूण स्टॉक मार्केटचा भाग आहेत. ट्रेड केलेल्या उत्पादनांमध्ये फरक आहे. इक्विटी मार्केट शेअर्स आणि स्टॉक्समध्ये डील करते, तर डेरिव्हेटिव्ह मार्केट फ्यूचर्स आणि ऑप्शन्स (एफ&ओ)मध्ये डील करते. F&O मार्केट हे इक्विटी शेअर्स सारख्या अंतर्निहित ऐसेट्सवर आधारित आहे.
मूलभूत आणि तांत्रिक विश्लेषणम्हणजे काय?
मूलभूत विश्लेषण म्हणजे कंपनीचा व्यवसाय, त्याच्या वाढीच्या संभावना, त्याचा नफा, त्याचे कर्ज इत्यादी समजून घेण्याविषयी आहे. तांत्रिक विश्लेषण चार्ट आणि पॅटर्नवर अधिक लक्ष केंद्रित करते आणि भविष्यासाठी अर्ज करण्यासाठी मागील नमुने शोधण्याचा प्रयत्न करते. निवेशकांद्वारे मूलभूत तत्त्वे अधिक वापरले जातात आणि तांत्रिक ट्रेडर्सद्वारे अधिक वापरले जातात.
शेअर मार्केटमध्ये किमान इन्व्हेस्टमेंट
तुम्ही कंपनीचा १ शेअर देखील खरेदी करू शकता म्हणून कोणत्याही किमान इन्व्हेस्टमेंटची आवश्यकता नाही. त्यामुळे जर तुम्ही ₹१००/- च्या मार्केट प्राईससह स्टॉक खरेदी केला आणि तुम्ही केवळ १ शेअर खरेदी केला, तर तुम्हाला केवळ ₹१००. इन्व्हेस्ट करणे आवश्यक आहे. पण अर्थातच, ब्रोकरेज आणि वैधानिक शुल्क अतिरिक्त असेल. जीएसटी, स्टॅम्प ड्युटी आणि एसटीटी सारखे वैधानिक शुल्क केंद्र किंवा राज्य सरकारद्वारे लादले जातात. ब्रोकरला हे देयके मिळत नाहीत. ब्रोकर तुमच्या वतीने हे कलेक्ट करतो आणि त्यास सरकारकडे डिपॉझिट करतो. पुढील आठवड्याचा विचार करता निफ्टीची दिशा मंदीची असून खूप मोठ्या हालचाली नंतर २५०५० ही आता विक्रीची पातळी असून जोपर्यंत निफ्टी या पातळीच्या खाली आहे तोपर्यंत निफ्टीची दिशा मंदीची राहील.
(सुचना: लेखकाची तसेच त्यांच्या जवळच्या नातेवाईकांची लेखात सुचवित असलेल्या कंपन्यांच्या शेअर्समध्ये कोणतीही गुंतवणूक नाही किंवा सुचविलेल्या कंपन्यांशी लेखकाचा कुठलाही संबंध नसून कंपनीकडून कोणतेही मानधन किंवा भेटवस्तू घेतलेली नाही) [email protected]
