जून महिन्यात देशात सामान्यपेक्षा जास्त पाऊस - आयएमडी

प्रगत भारत फोरकास्ट सिस्टीम (BFS) लाँच

नवी दिल्ली : आगामी जून महिन्यात देशात सामान्यपेक्षा जास्त पाऊस पडण्याची शक्यता आहे, जो दीर्घकालीन सरासरीच्या १०८ टक्के असू शकतो, अशी माहिती भारतीय हवामानशास्त्र विभागाने (आयएमडी) दिली. मान्सूनच्या मुख्य क्षेत्रात मध्य प्रदेश, छत्तीसगड, महाराष्ट्र, ओडिशा आणि लगतच्या प्रदेशांचा समावेश होतो. बहुतेक पाऊस नैऋत्य मान्सून दरम्यान पडतो आणि हा प्रदेश शेतीसाठी मान्सूनच्या पावसावर मोठ्या प्रमाणात अवलंबून असतो. दरम्यान भारत सरकारने आज प्रगत भारत फोरकास्ट सिस्टीम (BFS) लाँच केली. केंद्रीय विज्ञान आणि तंत्रज्ञान राज्यमंत्री डॉ. जितेंद्र सिंह यांनी ते देशाला सुपूर्द केले. ही प्रणाली पंचायत पातळीपर्यंत आपत्ती व्यवस्थापन, शेती, पाणी व्यवस्थापन आणि सार्वजनिक सुरक्षेत मदत करेल. हवामान विभागाचे महासंचालक मृत्युंजय महापात्रा यांनी सांगितले की, मध्य आणि दक्षिण भारतात सामान्यपेक्षा जास्त पाऊस पडण्याची शक्यता आहे. वायव्य भारतात सामान्य पाऊस पडण्याची शक्यता आहे, तर ईशान्य भारतात सामान्यपेक्षा कमी पाऊस पडू शकतो. पृथ्वी विज्ञान मंत्रालयाचे सचिव एम रविचंद्रन यांनी सांगितले की, चालू हंगामात मान्सूनच्या मुख्य क्षेत्रात सामान्यपेक्षा जास्त (दीर्घ कालावधीच्या सरासरीच्या १०६% पेक्षा जास्त) पाऊस पडण्याची अपेक्षा आहे. आजपासून भारत फोरकास्ट सिस्टीमचा वापर केला जाईल. आता हवामान अंदाज पूर्वीपेक्षा अधिक स्थानिक आणि अचूक असेल. पूर्वी प्रत्युष हा सुपर कॉम्प्युटर वापरला जात होता, परंतु आता नवीन सुपर कॉम्प्युटर अर्का वापरला जाईल. प्रत्युषला हवामान मॉडेल चालवण्यासाठी पूर्वी १० तास लागत होते, तर अर्का हे काम फक्त ४ तासांत पूर्ण करते. ही प्रणाली ४० डॉप्लर रडारमधून डेटा घेते आणि भविष्यात ती १०० रडारपर्यंत वाढवली जाईल. यामुळे २ तास स्थानिक अंदाज शक्य होतील. बीएफएस प्रणाली पूर्वीपेक्षा अधिक अचूक आणि मिनिट-टू-मिनिट हवामान माहिती प्रदान करेल. हे पुण्यातील भारतीय उष्णकटिबंधीय हवामान आणि हवामानशास्त्र संस्थेने (IITM) तयार केले आहे. बीएफएस प्रणाली ६ किमीच्या रिझोल्यूशनवर हवामानाचा अंदाज लावेल, जी जगातील सर्वोत्तम आहे. यामुळे, पाऊस, वादळ इत्यादी हवामानाशी संबंधित लहान घटना देखील पूर्वीपेक्षा अधिक अचूकपणे शोधता येतात.