२२ एप्रिल रोजी झालेल्या पहलगाम दहशतवादी हल्ल्यानंतर हेरगिरीच्या कारवायांमध्ये सहभागी असलेल्यांवर देशभरात कारवाई सुरू असताना , तीन दिवसांत, अनेक राज्यांमध्ये पाकिस्तानसाठी हेरगिरी करण्याच्या आरोपाखाली ११ जणांना अटक करण्यात आली आहे . भारताच्या राष्ट्रीय सुरक्षेबद्दल आणि लष्कराबद्दलची संवेदनशील माहिती पाकिस्तानी कार्यकर्त्यांना दिल्याच्या आरोपाखाली पोलिसांनी रंगेहाथ पकडलेल्या ११ जणांमध्ये एक युट्यूबर, सुरक्षा रक्षक आणि एक अ‍ॅप डेव्हलपर यांचा समावेश आहे. सर्वात प्रमुख अटक झालेल्यांमध्ये हरियाणातील ट्रॅव्हल व्लॉगर ज्योती मल्होत्रा होती, जिला संवेदनशील माहिती लीक केल्याच्या आरोपाखाली अटक करण्यात आली आहे. अटक केलेल्या इतर आरोपींमध्ये विद्यार्थी, एक सुरक्षा रक्षक, सामान्य नागरिक आणि एक अ‍ॅप डेव्हलपर यांचा समावेश आहे.
सोशल मीडिया, आर्थिक प्रोत्साहने, खोटी आश्वासने, मेसेजिंग अ‍ॅप्स आणि पाकिस्तानला वैयक्तिक भेटी देऊन आरोपींना गुप्तचर नेटवर्कमध्ये आकर्षित करण्यात आले. या नेटवर्क्समध्ये २० आणि ३० च्या दशकातील सोशल मीडिया प्रभावशाली आणि तरुणांचा वापर हेरगिरीच्या विकसित स्वरूपावर देखील प्रकाश टाकतो, जिथे गुप्तचर माहिती गोळा करण्यासाठी निरुपद्रवी वाटणाऱ्या माध्यमांचा वापर केला जाऊ शकतो. सर्व ११ अटक तीन राज्यांमध्ये झाली - हरियाणा, पंजाब आणि उत्तर प्रदेश. पाकिस्तानसाठी हेरगिरी केल्याच्या आरोपाखाली आतापर्यंत अटक केलेल्या आरोपींची यादी येथे आहे
ज्योती मल्होत्रा सोबत, पोलिसांनी गजाला, एक ३२ वर्षीय विधवा महिला आणि पंजाबमधील मालेरकोटला येथील यामीन मोहम्मद यांनाही पैशाच्या बदल्यात पाकिस्तानी एजंट्सना माहिती शेअर केल्याच्या आरोपाखाली अटक केली. आरोपीने पाकिस्तानी उच्चायोगाचे माजी कर्मचारी दानिशसोबत आर्थिक व्यवहार आणि व्हिसा-संबंधित कामांमध्ये सहकार्य केले. त्यांच्या अटकेनंतर, असे उघड झाले की दानिश त्यांना वारंवार भेटत असे. ते पाकिस्तानी व्हिसा मिळविण्यासाठी त्याच्याकडे संपर्क साधत असत. शिवाय, त्याच्यामार्फत त्यांच्या मोबाईल फोनवर ऑनलाइन पैसे ट्रान्सफर केले जात होते. त्यांचे काम त्यांच्या हेरगिरी नेटवर्कमध्ये पैसे पोहोचवणे होते.
ज्योती मल्होत्रा
हिसार येथील युट्यूबर ज्योती मल्होत्रा हिला "एक मालमत्ता म्हणून विकसित केले जात होते", असे पोलिसांनी रविवारी सांगितले. ती 'ट्रॅव्हल विथ जो' नावाचे युट्यूब चॅनल चालवते आणि अलीकडील भारत-पाकिस्तान संघर्षादरम्यान ती पाकिस्तानी एजंट्सच्या संपर्कात होती, परंतु तिला संरक्षणाशी संबंधित कोणत्याही माहितीचा थेट प्रवेश नव्हता. यूट्यूबवर ३.८५ लाख सबस्क्रायबर्स असलेले हे प्रभावशाली कलाकार पहलगाम दहशतवादी हल्ल्यापूर्वी २०२३, २०२४ आणि मार्च २०२५ मध्ये तीन वेळा पाकिस्तानला गेले. ती पाकिस्तानी उच्चायोगातील कर्मचारी एहसान-उर-रहीम उर्फ दानिशच्या संपर्कात आली, ज्याला अलीकडेच भारताने हद्दपार केले होते. ती सध्या पाच दिवसांच्या पोलिस कोठडीत आहे. ज्योती मल्होत्राच्या पाकिस्तान आणि काश्मीरच्या अल्पावधीत झालेल्या भेटी देखील तपासल्या जात आहेत, विशेषतः त्यांना विशिष्ट ठिकाणे किंवा सामग्री असलेले प्रवास व्हिडिओ अपलोड करण्याचे निर्देश देण्यात आले होते का हे निश्चित करण्यासाठी.
देवेंदर सिंग
पंजाबमधील पटियाला येथील खालसा कॉलेजमधील २५ वर्षीय राज्यशास्त्राचा विद्यार्थी देवेंदर सिंग याला पाकिस्तानसाठी हेरगिरी केल्याच्या आरोपाखाली हरियाणाच्या कैथल येथे अटक करण्यात आली. पोलिसांनी सांगितले की त्याने आयएसआय एजंट्सना संवेदनशील माहिती शेअर केल्याचे आढळून आले आहे, ज्यामध्ये पटियाला लष्करी छावणीचे फोटो देखील समाविष्ट आहेत. अटकेच्या वेळी देवेंदर सिंगने फेसबुकवर पिस्तूल आणि बंदुकांचे फोटो अपलोड केल्याचा आरोप आहे. चौकशीदरम्यान, गेल्या वर्षी नोव्हेंबरमध्ये तो पाकिस्तानला गेल्याचे समोर आले.
अरमान
नुह येथील २६ वर्षीय अरमान हा आणखी एक संशयित गुप्तहेर होता, ज्याला ज्योती मल्होत्रासोबत भारतीय सैन्य आणि इतर लष्करी कारवायांबद्दलची संवेदनशील माहिती पाकिस्तानसोबत शेअर केल्याच्या आरोपाखाली अटक करण्यात आली होती. पोलिसांनी त्याच्या फोनमधून पाकिस्तानी नंबरवर पाठवलेले संभाषण, फोटो आणि व्हिडिओ जप्त केले आहेत. पोलिसांनी दिलेल्या माहितीनुसार, अरमान व्हॉट्सअ‍ॅपद्वारे भारताच्या लष्करी कारवायांची माहिती पाकिस्तानला पाठवत होता.
तारीफ
हेरगिरीच्या आरोपाखाली अटक करण्यात आलेला तारिफ हा नूहमधील दुसरा व्यक्ती होता . चौकशीदरम्यान, तारिफने सांगितले की तो पाकिस्तानी दूतावासातील दोन व्यक्तींच्या संपर्कात होता, ज्यांनी त्याला सिम कार्ड दिले होते. तो वारंवार पाकिस्तानला जात असे. अखेर, दूतावासाच्या अधिकाऱ्यांनी त्याला सिरसा येथे जाऊन विमानतळाचे फोटो पाठवण्याची सूचना केली. चौकशी सुरू आहे.
नौमन इल्लाही
१५ मे रोजी, हरियाणाच्या पानिपतमध्ये आणखी एका संशयित गुप्तहेराला, २४ वर्षीय तरुणाला आयएसआयशी संबंधित पाकिस्तानस्थित एजंटच्या संपर्कात असल्याच्या आरोपाखाली अटक करण्यात आली. उत्तर प्रदेशातील नौमन इलाही हा संशयित एका कारखान्यात सुरक्षा रक्षक म्हणून काम करत होता आणि त्याच्यावर पाकिस्तानला संवेदनशील माहिती पुरवल्याचा आरोप आहे. उत्तर प्रदेशातील कैराना येथील रहिवासी इलाही अनेक वेळा पाकिस्तानला गेला होता. त्याची सर्व इलेक्ट्रॉनिक उपकरणे जप्त करण्यात आली आहेत.
मोहम्मद मुर्तजा अली
आयएसआयसाठी हेरगिरी केल्याच्या आरोपाखाली पोलिसांनी पंजाबमधील जालंधर येथे मोहम्मद मुर्तजा अलीला अटक केली. त्याने स्वतः विकसित केलेल्या मोबाईल अ‍ॅपद्वारे हेरगिरीचे कारवाया केल्याचे वृत्त आहे. त्याच्याकडून चार मोबाईल फोन आणि तीन सिम कार्ड जप्त करण्यात आल्याचे पोलिसांनी सांगितले.
शहजाद
उत्तर प्रदेश दहशतवाद विरोधी पथकाने (एटीएस) आयएसआयसाठी हेरगिरी केल्याच्या आरोपाखाली शहजाद नावाच्या एका व्यक्तीला अटक केली . रामपूर जिल्ह्यातील रहिवासी असलेल्या शहजादला शनिवारी मुरादाबाद येथून ताब्यात घेण्यात आले. तपासात असे दिसून आले की शहजादने अनेक वेळा पाकिस्तानला प्रवास केला होता आणि तो सौंदर्यप्रसाधने, कपडे, मसाले आणि इतर वस्तूंच्या सीमापार बेकायदेशीर व्यापारात गुंतला होता. तस्करी रॅकेट त्याच्या हेरगिरी कारवायांसाठी एक आघाडी म्हणून काम करत होता, असे पोलिसांनी सांगितले. त्याच्यावर अनेक आयएसआय कार्यकर्त्यांशी जवळचे संपर्क स्थापित करण्याचा आणि त्यांना भारताच्या राष्ट्रीय सुरक्षेशी संबंधित संवेदनशील आणि गोपनीय माहिती पुरवण्याचा आरोप आहे. अधिकाऱ्यांनी सांगितले की आरोपी केवळ गुप्त माहिती देत नव्हता तर भारतातील आयएसआयसाठी कारवाया सुलभ करत होता. शहजादला १४ दिवसांची न्यायालयीन कोठडी सुनावण्यात आली आणि त्याला मुरादाबादहून लखनऊला नेण्यात आले.
सुखप्रीत सिंह
ऑपरेशन सिंदूर दरम्यान पाकिस्तानला संवेदनशील माहिती लीक केल्याच्या आरोपाखाली पंजाब पोलिसांनी गुरुदासपूरमध्ये सुखप्रीत सिंगसह दोघांना अटक केली . पंजाब पोलिस महासंचालक गौरव यादव म्हणाले की, आरोपी "ऑपरेशन सिंदूरशी संबंधित गोपनीय माहिती, ज्यामध्ये सैन्याच्या हालचाली आणि पंजाब, हिमाचल प्रदेश आणि जम्मू आणि काश्मीरमधील प्रमुख मोक्याच्या ठिकाणांचा समावेश आहे, आयएसआयला शेअर करण्यात गुंतलेला होता." डीआयजी बॉर्डर रेंज सतींदर सिंग म्हणाले की, पहलगाम दहशतवादी हल्ल्यानंतर आयएसआयने आरोपींना सक्रिय केले आणि त्यांच्या खात्यात १ लाख रुपये ट्रान्सफर करण्यात आले. आरोपी १९ किंवा २० वर्षांचा असल्याचे सांगितले जात आहे.
करणबीर सिंग
त्याच कारवाईत, गुरुदासपूरमध्ये पकडलेल्या दोन संशयितांपैकी एक, करणबीर सिंग, आयएसआय हँडलर्सशी थेट संपर्कात होता आणि त्याने भारतीय सशस्त्र दलांबद्दल महत्त्वाची माहिती प्रसारित केली होती, असे डीजीपी गौरव यादव यांनी सांगितले. डीआयजी बॉर्डर रेंज सतिंदर सिंग म्हणाले की, आरोपी गेल्या १५-२० दिवसांपासून माहिती शेअर करत होते आणि ते ड्रग्ज तस्करीतही सहभागी होते. सुखप्रीत आणि करणबीर यांच्याविरुद्ध कडक अधिकृत गुप्तता कायद्याअंतर्गत एफआयआर दाखल करण्यात आला आहे.
