जाणून घ्या काय आहे हा आजार आणि कसा कराल यापासून बचाव?
मुंबई : बदलत्या हवामानामुळे विविध संसर्गजन्य आजार डोकं वर काढत आहेत. कोरोनाची भीती, मग झिका व्हायरस, चांदीपुरा व्हायरस या विषाणूंनी आजारांचा धोका वाढवला आहे. त्यातच आता मंकीपॉक्स विषाणूची भर पडली आहे. या विषाणूचा संसर्ग वाढत चालला असून त्यामुळे जागतिक आरोग्य संघटनेने 'हेल्थ इमरजेंसीची' घोषणा केली आहे. हा आजार भारताच्या शेजारी देश पाकिस्तानात पोहोचला आहे. धोक्याची शक्यता लक्षात घेऊन केंद्रीय आरोग्य मंत्रालयाने शनिवारी याबाबत आढावा बैठक घेतली. या आजाराशी संबंधित महत्त्वाच्या प्रश्नांची उत्तरे जाणून घेऊया.
काँगोपासून सुरू झालेला हा आजार अनेक आफ्रिकन देशांतून युरोपीय देश स्वीडन आणि भारताचा शेजारी देश पाकिस्तानपर्यंत पोहोचला आहे. धोक्याची शक्यता लक्षात घेऊन केंद्रीय आरोग्य मंत्रालयाने शनिवारी याबाबत आढावा बैठक घेतली. हा आजार भारतासाठी किती मोठा चिंतेचा आहे, त्यावर उपचार काय आहेत आणि प्रतिबंध करण्यासाठी आपण कोणती पावले उचलली पाहिजेत, या महत्त्वाच्या मुद्द्यांवर यात चर्चा झाली.
जागतिक आरोग्य संघटनेच्या मते, Mpox किंवा मंकीपॉक्स हा देखील कोविड सारख्या विषाणूप्रमाणे पसरणारा आजार आहे. हा आजार देखील संसर्गजन्य आहे. यामुळे वेदनादायक पुरळ, लिम्फ नोड्स वाढणे आणि ताप येऊ शकतो. हा आजार कोविडसारखा प्राणघातक नाही. मंकीपॉक्सचे दोन प्रकार आहेत. क्लेड I स्ट्रेनमुळे अधिक गंभीर आजार. या स्ट्रेनच्या संसर्गाच्या बाबतीत, मृत्यूचे प्रमाण १० टक्क्यांपर्यंत दिसून आले आहे. दुसरा स्ट्रेन क्लेड II आहे. तोही सांसर्गिक आहे. त्याच्या संसर्गामुळे अधिक लोक आजारी पडतात, परंतु संसर्ग झालेल्या ९९.९% पेक्षा जास्त लोक मरत नाहीत.
या आजाराचा धोका कोणाला जास्त आहे?
Mpox हा एक झुनोटिक रोग आहे, याचा अर्थ हा रोग प्राण्यांपासून आला आहे. हा प्राणी आणि लोकांमध्ये पसरू शकतो. पण हा विषाणू आता संक्रमित माणसांकडून माणसांमध्ये पसरत आहे. ज्यांना आधीच कोणत्याही आजाराने ग्रासले आहे, एक वर्षापेक्षा कमी वयाची मुले, ज्यांना पूर्वी एखादा आजार झाला आहे, गर्भवती महिला आणि वृद्धांसाठी हा आजार धोकादायक ठरू शकतो.
मंकीपॉक्सची लक्षणे काय आहेत?
संक्रमित व्यक्तीला हलका ताप जाणवेल. यामुळे शरीरावर वेदनादायक पुरळ, डोकेदुखी, स्नायू आणि पाठदुखी, अशक्तपणा जाणवणे, आणि वाढलेले लिम्फ नोड्स आणि शरीरावर पू भरलेले फोड यांसह फ्लू सारखी लक्षणे उद्भवतात. ही लक्षणे २ ते ४ आठवडे टिकू शकतात.
कशामुळे पसरतो मंकीपॉक्स?
हा विषाणू प्रामुख्याने संक्रमित व्यक्तीच्या संपर्कातून पसरतो. पॉक्सची लागण झालेल्या व्यक्तीच्या त्वचेतून किंवा इतर जखमांमधून हा रोग पसरतो. ही आहेत काही प्रमुख कारणे -
- समोरासमोर बोलणे किंवा श्वास घेणे,
- त्वचेपासून त्वचेचा संपर्क
- दीर्घकाळ जवळचा संपर्क
- श्वसनाचे थेंब किंवा कमी अंतरावरील एरोसोल
- एकाधिक लैंगिक भागीदार असलेल्या लोकांना जास्त धोका
- कपडे किंवा बेडशीट यांसारख्या दूषित वस्तू
- आरोग्य सेवेतील तीक्ष्ण वस्तूंमुळे झालेल्या जखमा
- टॅटू पार्लरसारख्या सांप्रदायिक सेटिंग्जमधून लोकांना एमपॉक्सची लागण होऊ शकते.
मंकीपॉक्सचा संसर्ग झाल्यास काय करावे?
- शक्य असल्यास घरीच रहा.
- साबण, पाण्याने किंवा हँड सॅनिटायझरने वारंवार हात धुवा.
- पुरळ बरी होईपर्यंत, मास्क घाला आणि इतर लोकांच्या आसपास असताना जखम झाका.
- त्वचा कोरडी ठेवा.
- सार्वजनिक क्षेत्रातील वस्तूंना स्पर्श करणे टाळा आणि सामान्य भाग वारंवार स्वच्छ करा.
- तोंडाच्या फोडांसाठी मिठाच्या पाण्याचा वापर करा.
- शरीराच्या जखमांसाठी, बेकिंग सोडा किंवा एप्सम सॉल्टसह सिट्झ बाथ किंवा उबदार शॉवर घ्या.
- वेदनांसाठी ओव्हर-द-काउंटर औषधे घ्या जसे की पॅरासिटामॉल (ॲसिटामिनोफेन) किंवा इबुप्रोफेन.
कसा रोखाल संसर्ग?
- सर्व प्रथम, जर कोणी परदेशातून आले असेल तर त्याच्या संपर्कात येणे टाळा.
- mpox सारखे पुरळ असलेल्या लोकांशी जवळचा संपर्क टाळा.
- संक्रमित व्यक्तीच्या संपर्कात आलेले कपडे, चादरी, ब्लँकेट किंवा इतर साहित्याला स्पर्श करणे टाळा.
- संक्रमित व्यक्ती किंवा प्राण्याच्या संपर्कात आल्यानंतर आपले हात साबणाने आणि पाण्याने चांगले धुवा.
- साबण आणि पाणी उपलब्ध नसल्यास, अल्कोहोल-आधारित हँड सॅनिटायझर वापरा.
