मानवी जीव वाचवण्याप्रति अढळ कटिबद्धता दर्शवत केंद्र सरकारने उत्तरकाशी येथील सिलक्यारा बोगदा कोसळून ४१ कामगार अडकलेल्या ठिकाणचे बचावकार्य अधिक वेगवान केले आहे. बचावकार्य करणाऱ्यांनी सदर बोगद्याचे काँक्रीट काम पूर्ण झालेल्या आणि अडकलेले कामगार सुखरूप राहतील, याची खात्री देणाऱ्या २ किलोमीटरच्या भागावर लक्ष केंद्रित केले आहे. बोगद्याच्या या सुरक्षित भागात वीज तसेच पाण्याचा पुरवठा सुरू असून ४ इंचाच्या समर्पित कॉम्प्रेसर पाइपलाइनमधून या कामगारांना अन्न तसेच औषधपुरवठा करण्यात येत आहे.
विविध सरकारी संस्थांना या ठिकाणी सुरू असलेल्या कार्यासाठी जागरूक करण्यात आले असून कामगारांची सुरक्षितपणे सुटका करण्याच्या उद्देशाने या संस्थांना विशिष्ट कार्ये नेमून देण्यात आली आहेत. अडकलेल्या कामगारांचे मनोधैर्य उंचावण्यासाठी सरकार त्यांच्याशी सतत संपर्क करत आहे.
बचावकार्याबाबतची महत्त्वाची ताजी माहिती : एनएचआयडीसीएल लाइफलाइनतर्फे प्रयत्न केले जात आहेत. या बचावकार्यात कालचा दिवस अत्यंत महत्त्वाचा ठरला. कारण कालच्या दिवशी अत्यावश्यक वस्तूंचा पुरवठा करण्याच्या उद्देशाने एनएचआयडीसीएलने बोगद्याच्या ठिकाणी ६ इंच व्यासाची एक अतिरिक्त जीवनवाहिनी खोदली. अन्न पुरवठा करणारी दुसरी जीवनवाहिनी संपूर्ण क्षमतेने काम करत असून अडकलेल्या कामगारांना भरपूर अन्नपुरवठा होईल हे सुनिश्चित करत आहे. अडकलेल्या कामगार पथकाशी व्हीडिओ संपर्क स्थापन करण्यात आला असून कॉम्प्रेस्ड हवा आणि पाण्याच्या दबावाचा वापर करून पाइपलाइनमधील मलबा स्वच्छ करण्याचे प्रयत्न सुरू आहेत. टिहरी हायड्रो डेव्हलपमेंट कॉर्पोरेशनद्वारे(THDCL)
बारकोटच्या बाजूला आडव्या रितीने ड्रिलिंग : • टीएचडीसीने बारकोट टोकापासून बचाव बोगद्याचे बांधकाम सुरू केले आहे, त्यासाठी दोन वेळा आधीच स्फोट घडवून आणले आहेत, परिणामी तो आता ६.४ मीटर इतका रूंद झाला आहे. दिवसाला तीन स्फोट करून हे काम पूर्ण करण्याची योजना आखली आहे.
रेल्वे विकास निगम लि. (RVNL) द्वारे काटकोनी-आडव्या रीतीने ड्रिलिंग: आरव्हीएनएल (RVNL) मजुरांना वाचवण्यासाठी आडव्या दिशेने ड्रिलिंग करून लहान बोगदा तयार करण्यासाठी यंत्रसामग्रीची वाहतूक करत आहे. यासाठी ओडिशातून अतिरिक्त बॅकअप मशिन्स आणल्या जात आहेत. तेल आणि नैसर्गिक वायू मंडळ (ओएनजीसी) उभ्या रीतीने ड्रिलिंग करण्यासाठी यूएसए, मुंबई आणि गाझियाबाद येथून यंत्रसामग्री मागवून घेत आहेत.
टीएचडीएल (THDCL)/आर्मी/कोल इंडिया आणि एनएचआयडीसीएल (NHIDCL) यांच्याकडून संयुक्तपणे प्रत्यक्ष हाताने-अर्ध यांत्रिक पद्धतीने (मॅन्युअल-सेमी मेकनाईझ्ड) ड्रिफ्ट टनेल बनविणे : १८० मीटर ते १५० मीटरपर्यंत सुरक्षित चॅनेल स्थापित करून बोगद्याच्या आत एक प्रवाह निर्माण करण्याचे काम सुरू आहे. यासाठी लष्कराकडून बॉक्स कल्व्हर्ट्स मागवून आणले जात आहे. सीमा सुरक्षा दलाने ४८ तासांच्या आत एसजीव्हीएनएल (SJVNL) द्वारे उभ्या ड्रिलिंगसाठी आत जाण्यासाठी योग्य एक मार्ग बनवला आहे. ओएनजीसीकडून भूगर्भीय सर्वेक्षण करून योग्य मार्ग बनवण्याचे काम ओएनजीसी करत आहे.
पार्श्वभूमी : दि. १२ नोव्हेंबर २०२३ रोजी, सिल्क्यारा ते बारकोटपर्यंत बांधकाम सुरू असलेल्या बोगद्यामध्ये सिल्क्याराच्या बाजूला ६० मीटरचा भाग कोसळला. या घटनेनंतर, राज्य आणि केंद्र सरकारने या अपघातामध्ये अडकलेल्या ४१ मजुरांच्या सुटकेसाठी तातडीने प्रयत्न सुरू केले आणि आवश्यक ती सामग्री जमा केली. तज्ज्ञांच्या सल्ल्यानुसार हा सर्वोत्तम आणि जलद शक्य उपाय तोडगा काढण्यात आला. त्यानुसार कोसळलेल्या भागाच्या राडा-रोडा, चिखल, यातून ९०० मिमी व्यासाची नळी टाकण्याचा निर्णय घेण्यात आला आहे. तथापि, १७ नोव्हेंबर २०२३ रोजी, जमिनीअंतर्गत होणाऱ्या हालचालींमुळे संरचना सुरक्षित केल्याशिवाय हा पर्याय वापरणे असुरक्षित झाले.
आतमध्ये अडकलेल्या माणसांचा विचार करून, त्या कामगारांची लवकरात लवकर सुटका व्हावी, यासाठी सर्व शक्य आघाड्यांवर एकत्रितपणे वाटचाल करण्याचा निर्णय घेण्यात आला. यासाठी पाच पर्याय निश्चित करण्यात आले आणि या पर्यायांवर काम करण्यासाठी पाच वेगवेगळ्या एजन्सींवर जबाबदारी सोपवण्यात आली. यासाठी , ‘एनएचआयडीसीएल’च्या वतीने अन्नासाठी आणखी ६ इंची पाइपलाइन तयार करण्यात येत आहे. तसेच ६० मीटरपैकी ३९ मीटर ड्रिलिंग पूर्ण झाले आहे. हा बोगदा तयार झाल्यावर त्यातून अधिक खाद्यपदार्थ पोहोचवणे सुलभ होईल.
बॉर्डर रोड ऑर्गनायझेशन म्हणजेच सीमा रस्ते संघटनेने अवघ्या एका दिवसात जोड मार्ग बांधण्याचे काम पूर्ण केल्यानंतर, आवश्यक वस्तूंच्या पुरवठ्यासाठी ‘आरव्हीएनएल’च्या वतीने दुसऱ्या एका पाइपलाइनवर काम करत आहे. ‘एनएचआयडीसीएल’ काम करीत असलेल्या सुरक्षा व्यवस्थेनंतर सिल्क्याराच्या बाजूने ड्रिल करणे सुरू ठेवणार आहे. सतलज जल विद्युत निगम लिमिटेड (एसजेव्हीएनएल) अडकलेल्या मजुरांची सुटका करण्यासाठी उभ्या पद्धतीने ड्रिलिंगचे काम करीत आहे. ओएनजीसीला खोल ड्रिलिंगमध्ये प्रावीण्य आहे, त्यामुळे बारकोटच्या टोकापासून उभ्या ड्रिलिंगसाठी सुरुवातीचे कामही सुरू केले आहे.(पत्र सूचना कार्यालय)
